Bazı Yeşil Mercimek Genotiplerinde Dane Verimi ve Verim Komponentleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 26 Sayı: 1, 104 - 110, 29.06.2017

Ömer Sözen , Ufuk Karadavut

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.323605

Cited By: 2

Öz

Kırşehir ili ekolojik koşullarında
yetiştiriciliği yapılan mercimek genotiplerinde verim ve verime etki eden
unsurların belirlenmesi ile bu unsurlar arasındaki ilişkilerin ortaya koyulmasını
amaçlayan bu araştırma 2013 ve 2014 yıllarında iki yıl süre ile yürütülmüştür.
Araştırmada 3’ü yeşil mercimek çeşidi (Sultan, Ankara Yeşili ve Meyveci 2001)
olmak üzere 6 adet yeşil mercimek genotipi kullanılmıştır. Araştırma tesadüf
blokları deneme deseninde 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüş olup ekimler 2013
yılında 28 Mart, 2014 yılında ise 24 Mart tarihinde gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada kullanılan yeşil mercimek genotiplerinin iki yıllık ortalamalarına
göre bitki boyları 18-21.3 cm, bitkide bakla sayıları 14.3-25.7 adet, bitkide
tane sayıları 10.7-18.5 adet, bin tane ağırlıklarının ise 26.8-40.1 g arasında
değişim gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca korelasyon analizi sonucunda
biyolojik verim ile bitkide bakla sayısı, ilk bakla yüksekliği ile biyolojik
verim, bitkide tane sayısı ile verim arasında çok önemli ilişkilerin olduğu
belirlenmiştir. Sonuç olarak yeşil mercimek ıslah çalışmalarında bitkide bakla
sayısı, bitki dane verimi ve ilk bakla yüksekliklerinin seleksiyon kriteri
olarak dikkate alınmasının gerekliliği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil mercimek, tane verimi, verim komponentleri

Determination of Relationship Between Yield and Yield Components in Some Green Lentil Genotypes

Öz

This research was carried out between 2013
and 2014 for two years, aiming to determine the factors affecting yield and
yield components in the lentil genotypes cultivated in the Kirsehir ecological
conditions and to reveal the relationship between these plant characters.In the study, 6 green lentil genotypes were used The research was
conducted in completely randomized block design with three replications. Sowings
were carried out on March 28 for 2013 and on March 24 for 2014. According to
the results averaged two consecutive years plant height ranged from 18 to 21.3 cm, number of pods per plant ranged
from 14.3 to 25.7, number of seeds per plant ranged from 10.7 to 18.5, 1000
seed weight ranged from 26.8 to 40.1 g. Positively correlations detected
between the biological yield and the number of pods per plant, the first pod
height and between the number of seeds per plant and grain yield. As a result,
it has been determined that the number of pods per plant, grain yield and the
first pod height in the green lentil breeding studies should be considered as
selection properties.

Anahtar Kelimeler

Green lentil, grain yield, yield components

Kaynakça

• Akdağ C. ve Düzdemir O., 2002. Tokat ekolojik şartlarında kışlık ve yazlık ekime uygun mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinin belirlenmesi. Gazi Osman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1):69-73
• Anonymous., 2016. http://fao.org/faostat/data/QC
• Arora S.K., 1981. Chemistry and Biochemistry of Legumes. Edward Arnold, London
• Aydoğan A., Aydın N., Karagöz A., Karagül V., Horan A. ve Gürbüz A., 2003. İç Anadolu ve kuzey geçit bölgelerindeki yeşil mercimek (Lens culinaris Medic.) genetik kaynaklarının toplanması, karakterizasyonu ve ön değerlendirmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 160-165
• Biçer T. ve Şakar D., 2003a. Diyarbakır koşullarında yeşil mercimek (Lens culinaris Medic.) hatlarının bazı morfolojik ve tarımsal karakterlerinin belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 508-510
• Biçer T. ve Şakar D., 2003b. Farklı lokasyonlarda bazı mercimek (Lens culinaris Medic.) hat ve çeşitlerinde verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, 504-507
• Biçer B.T., 2014. Some agronomic studies in chickpea (Cicer arietinum L.) and lentil (Lens culinaris Medik). Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(1):42-51
• Bildirici N. ve Çiftçi V., 2001. Van ekolojik koşullarında yüksek verimli kışlık mercimek (Lens culinaris Medic.) çeşitlerinin tane verimi ile verim öğeleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1):67-72
• Bressani R., 1973. Legumes in human diets and how they might be improved. Ed: MILNER, M., Nutritional Improvement of Food Legume by Breeding. New-York, 389
• Bucak B., Al V., Baysal İ. ve Polat T., 2003. Kırmızı mercimekte alternatif hat ve çeşitler. GAP III. Tarım Kongresi 02-03 Ekim, Şanlıurfa, 555-558
• Chakraborty M. and Haque M.F., 2000. Genetic variability and component analysis in lentil (Lens culinaris).
• Cokkızgın A., Colkesen M., Kayhan K. and Aygan M., 2005. A research on yield and yield components in different winter lentil (Lens culinaris Medic.) cultivars under Kahramanmaras conditions. University of Akdeniz, Journal of Agricultural Faculty, 18(2):285-290
• Çokkızgın A., 2007. Güney ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden toplanan bazı kırmızı mercimek (Lens culinaris MEDIK.) yerel genotiplerinin bitkisel ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana
• Çölkesen M., İdikut L., Zulkadir G., Çokkızgın A., Girgel Ü. and Boylu Ö.A., 2014. Determination of yield and yield components of various winter (Lens culinaris Medic.) lentil genotypes in Kahramanmaras conditions. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, (1):1247-1253
• Duzgunes O., Kesici T., Kavuncu O. and Gurbuz F., 1987. Research and trial methods. Journal of Agricultural Faculty of Ankara University, 381
• Erskine W. and Sarker A., 1997. Lentil: the Bangladesh breakthrough. ICARDA Carvan No. 6
• Gharti D.B., Jha P., Darai R., Ghale D., Joshi S. and Wagle B.P., 2008. Studies on management of stemphylium blight (Stemphylium sarciniforme) of lentil (Lens culinaris L.) at NGLRP, Rampur and RARS, Nepalgunj. In: Program and Abstract of a 27th National Winter Crops Workshop “Ensuring Food Security Through Crop Diversification”. Nepal Agricultural Research Council, 35-36
• Günel E., Yılmaz N., Erman M. ve Kulaz H., 1994. Van ekolojik kosullarında mercimegin (Lens culinaris Medic.) çesit ve adaptasyonu üzerine arastırmalar. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-29 Nisan, İzmir
• Kakde S.S., Sharma R.N., Khilkre A.S. and Lambade B.M. 2005. Correlation and path analysis studies (Lens culinaris L.). Journal of Soils and Crops. 15(1):67-71
• Karadavut U., 2009. Path analysis for yield and yield components in lentil (Lens culinaris Medik.). Turkish Journal of Field Crops, 14(2):97-104
• Karadavut U. and Palta Ç., 2010. Chemical performance of multi environment trials in lentil (Lens culinaris Medic.).” Journal of the Science of Food and Agriculture, 90:117-120
• Lazaro A., Ruiz M., Rosa L. and Martin I., 2001. Relationships between agro/ morphological characters and climatic parameters in Spanish landraces of lentil (Lens culinaris Medic.). The Netherlands. Kluver Academic Publishers, 48(3):239-249
• Saint-Clair P.M., 1972. Responses of lens esculenta moench to controlled environmental factor. H. Weenmen-Zone N.V. Wageningen 84
• Summerfield R.J., 1981. Adaptation to environments. Lentils (C. Webb and G. Hawtin ed.), 91-110, Commonwealth Agricultural Bureaux, Farnham Royal, Slough SL2 3BN, England
• Şehirali S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1089, Ders Kitabı: 314, Ankara, 435
• Toklu F., Bicer B.T. and Karakoy T., 2009. Agro-morphological characterization of the Turkish lentil landraces. African Journal of Biotechnology, 8(17):4121-4127
• Yılmaz N., Erman M. ve Kulaz, H., 1996. Van ekolojik koşullarında mercimekte (Lens culinaris Medic.) uygun ekim zamanının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ondokuzmayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3):45-54