Yalın ve Karışık Olarak Yetiştirilen Bazı Ekmeklik Buğday ( Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özellikleri ile Ekonomik Getirilerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 2, 80 - 91, 26.12.2019

Fahriye İpeksever İrfan Özberk

https://doi.org/10.21566/tarbitderg.660237

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Şanlıurfa ilinde yetiştirilen bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin yalın veya karışım olarak ekiminin verim ve kalitede istikrar ile kârlılığa etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Tarla denemeleri GAPTEAM Talat Demirören Araştırma İstasyonunda 2017-2018 üretim yılında 9 farklı çeşit ve bunların paçallarından oluşan 10 konu; yani toplamda 19 karışım ve yalın çeşit ile tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Verim, kalite, pazarlama fiyatları ve kârlılık gibi özellikler varyans, korelasyon ve regresyon analizleri yolu ile incelenmiştir. Elde edilen bulgulardan; tüm karışımların verim ortalaması dikkate alındığında (541.50 kg/da) yalın çeşitlerden (494.16 kg/da) daha yüksek olduğu, ancak verimde ilk sırayı Dariel’in (668.75 kg/da) aldığını Dariel ve Ceyhan-99 ‘un %90(%45:%45) oranda yer aldığı 6 nolu karışımın verim bakımından 2. Sırada (622.75 kg/da) yer aldığı anlaşılmıştır. Yalın çeşitler verim ve kalite ile ilgili özellikler bakımından en yüksek ve en düşük değerlere sahip olarak büyük dalgalanma göstermişlerdir. Karışımlar genellikle daha az dalgalanma göstermiş ve istikrarlı bulunmuşlardır. İncelenen özellikler bakımından karışım ve yalın çeşitlerin genel ortalamaları arasında istatistiksel önemde fark bulunmamıştır. Pazarlama fiyatı olarak tüm karışımların ortalamasının (1.218 TRY) yalın çeşitlerden (1.162 TL) daha üstün olduğu anlaşılmıştır. Ancak yalın çeşitlerden Dariel (1.288 TL/kg) pazarlama fiyatı bakımından ilk sırada yer almıştır. Dekara gelir bakımından karışımların genel ortalaması (651,82 TL/da) yalın çeşitlerden (582,49 TL/da) üstün bulunmuştur. Ancak en yüksek dekara gelir yalın çeşit Darıel’den (861,16 TL/da) elde edilmiştir. 6 nolu (%45 Ceyhan 99 + %45 Dariel + %5 Sagitario + %5 İthal) karışımı 758,07 TL/da dekara gelirle 2. sırada yer almıştır. Dekara gelir, tane verimi ve pazarlama fiyatını etkileyen tüm karakterler arasında istatistiksel önemde pozitif veya negatif korelasyonlar tespit edilmiştir. Dekara verim ile verimi etkileyen tarımsal özellikler, pazarlama fiyatı ile pazarlama fiyatını etkileyen kalite özellikleri arasındaki regresyon eşitlikleri düşük determinasyon katsayısı değerleriyle güvenilir bulunmamıştır. Dekara gelir ile verim ve kaliteyi etkileyen tüm özellikler arası regresyon eşitlikleri de verim dışında düşük determinasyon katsayısı değerleri vermiştir. Tane verimi ve kârlılık arasındaki regresyon eşitliği yüksek determinasyon katsayısı (%92.5) ile yüksek verimli çeşit veya karışımların yüksek dekara gelire sahip olduğunu göstermiştir. K6 karışımının verim, kalite ve dekara gelir yönünden yalın çeşitler ile rekabet edebileceği ve çiftçilere önerilebileceği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, tarla paçalları, tarımsal ve kalite özellikleri, karlılık

Kaynakça

• Akkaya, A. (1994). Buğday Yetistiriciliği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Genel Yayın No: 1. Ders Kitabı (sayfa 464 -465) Kahramanmaraş.
• Asghar, S., Kashif, M., Khan, A.S., Khaliq, I., Farooq, J. (2011). Comparati and studies on some yield contributing traits of wheat sown in binary mixtures. Frontiers of Agriculture in China, 5(2), 141-145.
• Bowden, R., Shroyer, J., Roozebooms, K., Claassen, M., Evans, P., Gordon, B., Heer, B., Janssen, K., Long, J., Martın, J., Schlegel, A., Sears, R., and Wıtt, M. (2001). Performance of Wheat Variety Blends in Kansas. Kansas State University Agric. Ext. Bull. 128.
• Cowger, C., Weısma, R., (2008). Winter Wheat Blends (mixtures) Produce a Yield Advantage in Nort Carolina. Agronomy Journal . 100(1), 169-177.
• Dai, J., Wiersma, J. J. and Holen, D. L. (2012). Performance of hard red spring wheat cultivar mixtures. Agronomy Journal, 104(1), 17-21.
• Dinç, U., Şenol, S., Sayın, M., Kapur, S., Güzel, N., Derici, R., Yeilsoy, M. Ş., Yeğengil, İ., Sarı, M., Kaya, Z., Aydın, M., Kettaş, F., Berkman, A., Çolak, A.K., Yılmaz, K., Tunçgögüs, B., Çavuşgil, V., Özbek, H., Gülüt, K.Y., Karaman, C., Dinç, O., Öztürk, N., Kara, E.E. (1988). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Toprakları. (GAT): I. Harran Ovası. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu Güdümlü Araştırma Projesi Kesin Raporu. Proje No: TOAG (sayfa 534). Adana.
• Dinç, M. (2018).Diyarbakır bölgesi için bazı ekmeklik buğday tarla paçallarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• FAO. (2016). Food and Agriculture Organization of the United Nations. http:// fao.org/ faostat. Finlay, K. W. & G. N. Wilkinson, 1963. The Analysis of Adaptation in a Plant Breeding Programme. Australian Journal of Agricultural Research 30(1981), 742–754.
• Gallandt E. R., S. M. Dofing, P. E., Reisaneuer, and Donaltson, E. (2001). Diallel analysis of cultivar mixtures in winter wheat. Crop Sci. 41(3), 792 796.
• Holen, D. (2010). Concept Of Variety Blending Hard Red Spring Wheat Explained and Tested/ Praire grains.
• Kaczmarek, S. and Matysıak, K., (2017). Wheat Cultivars, Their Mixtures And Reduced Herbicide Doses As a Practical Solition in Integrad Weed Management. Romanian Agrıcultural Research. No 34, 1-8.
• Koçak, N., Seçkin, R. ve Atlı, A. (1993). Ekmeklik buğday paçalı araştırmaları I. paçal uygulama ile un Verimi ve kül miktarının düzeltilmesi. Gıda Dergisi. 18 (1), 13-19.
• Ledbetter, K. (2006). Blend May Be Best When Selecting Wheat Seed. Southwest Farm Press.No:6, 125-130.
• Dinç, M.H. (2018). Diyarbakır bölgesi için bazı ekmeklik buğday tarla paçallarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi. HR. Üniv. Fen. Bil. Ens. Şanlıurfa
• Mille B., Belhaj Fraj, M., Monod, H., De Vallavielle-Pope, C. (2006). Accessing four way mixtures of winter wheat cultivars from performances of their two-way and individual components. European Journal of Plant Pathology, 114: 163-173.
• Mundt, C.C. (2002). Performance of Wheat Cultivars and Cultivar Mixtures in the Presence of Cephalosporium Stripe. Crop Protection, 21(2), 93-99.
• Newton A.C., Swanston, J.S., Guy, D.C. and Ellis, R.P. (1999). The effect of cultivar mixtures on malting quality in winter wheat. J. Ind. Brew. No 104, 41–51.
• Otteson, B.N., Merqoum, M. and Ransom, J.K. (2008). Seeding rate and nitrogen management on milling and baking quality of hard red spring wheat genotypes. Crop Sci. No 48, 749-755.
• Özkaya H. (1992). Temel Gıdamız Ekmek. Bilim ve Teknik, 25 (291), 43-45.
• Peterson, C.J., Graybosch R.A., Beangizer, P. S. and Grombacher, A.W. (1992). Genotypeand environment effects on quality characteristics of hard red winter wheat. Crop Sci. No 32, 98-103.
• Smith, M.A.H., Wise, I.L., Fox, S.L., Vera, C.L., Depauw, R. M., Lukow, O. M. (2014). Seed damage and sources of yield lossby sitodiplosis mosellana (diptera: Cecidomyiidae) in resistant wheat varietal blends relativeto susceptible wheat cultivars in western Canada. TheCanadi an Entomologist, 146 (3), 335-346.
• Tansi V.(1987). Mısır Silajı, Çiftçi. Adana Ziraat Odası Yayını.Yıl , Sayı: 4 S. 13-15.", Teknik Rapor, ss.13-17.
• TUİK. (2017). Türkiye İstatistik Kurumu Verileri, Bitkisel Veri Tabanı. http://tuik.gov.tr