Kadın Üreticilerin Girişimcilik Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Analizi: İzmir’in Bayındır İlçesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 2, 177 - 189, 30.12.2020

Ece Yürük , Sait Engindeniz

Öz

Amaç: İzmir’in Bayındır ilçesinde sulanabilir arazilerde bitkisel üretim yapan kadın üreticilerin girişimcilik kararlarını etkileyen faktörleri saptamaktır.

Tasarım/Metodoloji/Yaklaşım: Araştırma verileri oransal örnekleme ile 81 kadın üreticiden anket yöntemiyle derlenmiştir. Verilerin analizinde öncelikle kadın üreticilerin sosyo-ekonomik özellikleri ortaya konulmuştur. Daha sonra yıllık faaliyet sonuçları analiz edilmiştir. Kadın üreticilerin girişimcilikle ilgili bilgi düzeylerinin, önem verdikleri faktörlerin, gelecek eğilim ve beklentilerinin değerlendirilmesinde beşli likert ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada kadın üreticilerin girişimcilik kararlarında önem verdikleri kriterler ise Bulanık Eşli Karşılaştırma Yöntemiyle analiz edilmiştir.

Bulgular: Kadın üreticilerin ortalama yaşı 49.91, ortalama eğitim süreleri 6.72 yıl, ortalama tarımsal deneyimleri ise 20.15 yıl olarak saptanmıştır. Ortalama arazi mevcudu 14.20 dekardır ve 2.45 parselden oluşmaktadır. Arazilerin %63.17’sini mülk araziler oluşturmaktadır. Bitkisel üretimden dekara elde ettikleri ortalama net gelir 1712.73 TL olarak hesaplanmıştır. Kadın üreticilerin %73’ü girişimcilik konusunda yeterli bilgiye sahip olduğunu düşünmektedir. Buna karşın büyük çoğunluğu girişimcilik konusunda eğitim almadığını belirtmekte ve bu konudaki temel bilgi kaynağını sosyal çevre olarak göstermektedir. Kadın üreticilerin %87.65’i tarımsal üretim kararlarında kendi bilgi ve deneyimlerinden yararlanmaktadır. Kadın üreticilerin girişimcilik kararı almalarında hane gelirlerine katkıda bulunma isteği, bağımsızlık ve başarma isteği önemli rol oynamaktadır. Kadın üreticilerin girişimcilik kararlarında en fazla önem verdikleri kriterin aile yapısı ve sosyal çevre olduğu belirlenmiştir.

Özgünlük/Değer: 1980’li yıllardan itibaren hızlı bir gelişme gösteren girişimcilik anlayışı, kadınların da ilgi alanı içerisine girmiştir. Kadın girişimci sayısının artmasıyla birlikte, kadın girişimciliği üzerinde önemle durulan ve araştırılan bir konu haline gelmiştir. Kırsal alanda kadın girişimciliğinin özellikle ekonomik ve sosyal hedefleri bulunmaktadır. Bu nedenle son dönemde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kadın üreticilere yönelik hibe ve proje destekleri verildiği görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında uygulama sonuçlarının kadın üreticiler düzeyinde araştırılması ve ortaya konması da konunun sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal Ekonomi, Karar Analizleri, Entrepreneurship, women entrepreneurship

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

18-ZRF-013

Teşekkür

Bu araştırmaya 18-ZRF-013 No’lu proje çerçevesinde finansal destek sağlayan Ege Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimine teşekkür ederiz.

Analysis of the Factors Affecting the Entrepreneurship Decisions of Women Farmers: The Case of Bayındır District of Izmir Province

Öz

Purpose: To determine the factors affecting the entrepreneurial decisions of women farmers who produce crop in irrigable lands in Bayındır district of Izmir.

Desing/Methodology/Approach: The research data were obtained with proportional sampling from 81 women farmers using a survey method. In the analysis of the data, first of all, the socio-economic characteristics of the women farmers were revealed. Then, annual activity results were analyzed. The five-point Likert scale was used to evaluate the knowledge level of women farmers about entrepreneurship, the factors they attach importance to, future trends and expectations. In the study, the criteria that women farmers attach importance to in their entrepreneurship decisions were analyzed using the Fuzzy Paired Comparison Method.

Findings: The average age of women farmers is 49.91 years, their average education period is 6.72 years, and their average agricultural experience is 20.15 years. The average land size is 14.20 decares and consists of 2.45 parcels. 63.17% of the lands are owned lands. Average net income from crop production per decare has been calculated as 1712.73 TL. 73% of the women farmers think that they have sufficient knowledge about entrepreneurship. On the other hand, the majority of them state that they have not received training in entrepreneurship and show the main source of information on this subject as the social environment. 87.65% of women farmers benefit from their own knowledge and experience in their agricultural production decisions. The willingness to contribute to household income, independence, and willingness to succeed play an important role in the entrepreneurship decision of women farmers. It has been determined that the most important criteria in their entrepreneurship decisions for women farmers are family structure and social environment.

Originality/Value: The understanding of entrepreneurship, which has been developing rapidly since the 1980s, has also been in the interest of women. With the increase in the number of women

Anahtar Kelimeler

Entrepreneurship, rural economics, decision analysis, women entrepreneurship

Proje Numarası

18-ZRF-013

Kaynakça

• Abay, C., Saner, G., Atış, E., 1999, İzmir’de Kırsal Kadına Yönelik Eğitimin İstihdama Etkisi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Arıkan, G., 1988, Kırsal Kesimde Kadın Olmak, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(2):1-16.
• Ataseven, Z., Gülçubuk, B., 2012, Kırsal Refahın Artırılmasında Kadın İstihdamının Rolü, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Konya.
• Aydın Can, B., Engindeniz, S., 2019, Türkiye’de Kırsal Kesimdeki Kadınların İstihdam Sorunları, Dünden Bugüne Ekonomi Yazıları-II (Edit.Orhan, E., İnce, M.R., Demir, S.), Umuttepe Yayınları, Kocaeli, s.82-105.
• Bedük, A., 2005, Türkiye'de Çalışan Kadın ve Kadın Girişimciliği, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12): 106-117.
• Bilgin, N., 1995, Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar, Sistem Yayıncılık, Ankara.
• Can, Y., Karataş, A., 2007, Yerel Ekonomilerde Kalkınmanın İtici Gücü Olarak Kadın Girişimcilerin Rolü ve Mikro Finansman: Muğla İli Örneği, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, Yerel Ekonomiler Özel Sayısı, Mayıs, s.251-261.
• Çelik, N., 2018, Tarımda Kadın Girişimciliği ve Genç Çiftçi Projesi: Kahramanmaraş İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Durna, D., 2018, Kırsal Alanda Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesinin Yerel Ekonomik Kalkınmaya Etkileri: Balıkesir İli Umay Çiftliği Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Erçoban, M., 2009, Tokat İli Merkez İlçede Kadınların Tarımsal Faaliyetlere Katılımları ve Yayımdan Yararlanma Olanaklarının Karşılaştırmalı Bir Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Erkan Bintaş, A., 2018, Çanakkale'nin Bigalı Köyü'nde Kırsal Kalkınmada Kadın Girişimciliği ve Ekoturizm İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Esen, E., 2013, Avrupa Birliği ve Türkiye'de Kırsal Kadının Durumu ve Almanya'dan Proje Uygulama Örnekleri, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 12(1):105-127.
• Fidan, F., Nam, D., 2012, Kırsal Turizmde Yeni Dinamikler: Kadın Girişimciler‐Taraklı Örneği, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (23): 51‐57.
• Germir, H.N., 2015, Women and Disabled Entrepreneurs Awareness Regarding Establishing for the Support of Employment Policies, International Refereed Academic Social Sciences Journal, 18(6):125-154.
• Gülçubuk, B., Savcı, İ., Özer, D, Demiryürek, K., 2011, Türkiye'de Kırsal Alanda Kadının Girişimciliğini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Kadınların Bu Konuda Güçlendirilmesine Yönelik Politika Önerilerinin Geliştirilmesi, Proje Sonuç Raporu, TÜBİTAK Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Destek Grubu (SOBAG) Proje No: 108K523, Ankara.
• Gülçubuk, B., Savcı, İ., Özer, D., Demiryürek, K., 2012, Kırsalda Yoksulluğu Azaltmanın Bir Aracı Olarak Kadın Girişimciliği, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Konya.
• Güleç, S., 2011, Kadın Girişimciliği-Karaman Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Günden, C., Miran, B., 2007, Bulanık Eşli Karşılaştırma Yöntemiyle Çiftçilerin Amaç Hiyerarşisinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2):183-191.
• Güresinli, S.B., 2015, Tarım Sektöründe Aile Çiftçiliği, Kadın ve Genç İstihdamı Üzerine Bir Değerlendirme, AB Uzmanlık Tezi, T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara.
• İplik, E., 2012, Osmaniye İli Kırsalında Kadın Girişimciliği, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Jaisawal, A., Patel, M.M., 2012, Entrepreneurial Behaviour of Rural Women, Indian Research Journal of Extension Education, 12(1):55-59.
• Kaçar, H., 2018. Göksun İlçesi Genç Çiftçi Desteklemesi Etki Analizi Çalışması. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Kantar, M., 1999, Girişimcilik ve Kırsal Kadınlar, Tarım Ekonomisi Dergisi, 4(1-2): 29-42.
• Karaturhan, B., Ünsal, G., Issabek, B., Güler, D., 2017, İzmir İlinde Kırsal Kadın Girişimciliği ve Bunu Etkileyen Faktörler, Tarım Ekonomisi Dergisi, 23(1):85-91.
• Kaya, T. ve Atsan, T., 2012, Kırsal Kadınların Sosyo-Ekonomik Durumları ve Geleceğe Yönelik Beklentileri (TRA1 Bölgesi Örneği), Tarım Ekonomisi Dergisi, 18(1) :1-11.
• Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F.F., Fidan, H., Gündoğmuş, E., 1999, Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplama Metodolijisi ve Veri Tabanı Rehberi, TEAE Yayın No:37, Ankara.
• Kızılaslan, N., Karaömer, M., 2015, Kırsal Kadınların Girişimcilik Özellikleri ve Girişimciliği Etkileyen Faktörlerin Logit Analizi İle Değerlendirilmesi (Hatay İli Araştırması), Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(1):151-166.
• Kızılaslan, N., Yamanoğlu, A., 2010, Kırsal Alanda Kadınların Tarımsal Üretime ve Aile İçi Kararlara Katılımı: Tokat İli Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(13):154-166.
• Kulak, E., 2011, Tarımsal Üretim Süreçlerindeki Değişimin Kırsal Alanda Kadın İstihdamına Etkileri: 1980 Sonrası Gelişmeler, Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Memiş, H., Paksoy, H., Paksoy, S., 2007, Bölgesel Kalkınmada Kadın Girişimciliğinin Önemi: GAP Bölgesinde Bir Araştırma, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi (5:1).137-152.
• Newbold, P., 1995, Statistics for Business and Economics, Prentice Hall International Editions.
• Onwurafor, E., Enwelu, I., 2013, Rural Women Entrepreneurship in Agro-Food Processing in Enugu State, Nigeria, International Journal of Research Applied, Natural and Social Sciences, 1(2):13-30.
• Pedrycz, W., Gomide, F., 1998, An Introduction to Fuzzy Sets, The MIT Press, Massachusetts, p. 465.
• Peker, A.E., Kubar, Y., 2012, Türkiye'de Kırsal Kesimde Kadın İstihdamına Genel Bir Bakış, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2):173-188.
• Soysal, A., 2013, Kırsal Alanda Kadın Girişimciliği: Türkiye İçin Durum Değerlendirmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1):63-189.
• Subrahmanyeswari, B., Veeraraghava R.K., Sudhakar Rao, B., 2007, Entrepreneurial Behavior of Rural Women Farmers in Dairying: A Multidimensional Analysis, Livestock Research for Rural Development, 19(1).1-9.
• Şahin, E., 2009, Kadın Girişimcilik ve Konya İlinde Kadın Girişimcilik Profili Üzerine Bir Uygulama, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17: 287-309.
• Tatar, N., 2018. Kırsal Alanda Kadınların Girişimcilik Algıları: Konya İli Derbent İlçesi Örneği, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Konya.
• Tok, N., Tunalıoğlu, R., Çobanoğlu, F., Türker, E., 2016, Kadın Girişimcilerin Bazı Sosyo-Ekonomik Karakteristiklerinin Belirlenmesi. Türkiye 12. Tarım Ekonomisi Kongresi, Isparta.
• TÜİK, 2020, İstihdam ve İşsizlik İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr, Erişim: 24 Eylül 2020.
• Türkten, H., Demiryürek, K., 2015, Türkiye’de Kadın ve Kadın Girişimciliği, Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 16:57-59.
• Uzmay, A., Karaturhan, B., 2015, Study on the Factors Affecting the Choices of İnitiative Areas for Prospective Rural Women Entrepreneurs in İzmir Province, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 52(2):181-189.
• Ülker, E.U., 2013, Kırsal Alanda Kadın Girişimciliğine Etki Eden Faktörler ve Tekirdağ İlinde Mevcut Durumun Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Yağcı, F., Bener, Ö., 2005, Girişimci Kadınların Demografik ve Genel Karakteristikleri İle Kadınları Girişimciliğe Motive Eden Faktörler, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2005): 85-100.
• Yalman, İ. N., Gündoğdu, Ö., 2014, Kadın Girişimciliği ve Bölgesel Kalkınma: TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) Bölgesinde Uygulama, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 9(1):39-70.
• Yetim, N., 2002, Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği, Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(2):79-92.
• Zihnioğlu, Ö., 2013, Kadın Güçlendirilmesi ve İstihdam, İstanbul Kültür Üniversitesi, Küresel Eğilimler Serisi, 8:1-8.