Üreticilerin Damla Sulama Hibelerinden Yararlanma Durumu ve Davranışları: İzmir, Manisa, Denizli Örneği

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 1, 111 - 122, 31.07.2022

Zerrin Çelik , Şener Özçelik , Zübeyde Albayram Doğan Başak Aydın

https://doi.org/10.24181/tarekoder.1030950

Öz

Amaç: Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 2012-2017 yılları arasında kırsal kalkınma yatırımları kapsamında İzmir, Manisa ve Denizli illerinde damla sulama hibelerinden yararlanan ve yararlanmayan üreticilerin durumu ile su yönetimine ilişkin tutum ve davranışları karşılaştırılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Tasarım/Metodoloji/Yaklaşım: Çalışmanın verileri; söz konusu hibeden yararlanan 33 üretici ile hibeden faydalanmayan, ancak damla sulama sistemini kullanan, benzer işletme özelliklerine sahip 33 üretici ile yapılan yüz yüze anket çalışmasından elde edilmiştir. Verilerin analizinde ortalama, standart sapma, yüzde oran gibi istatistikler kullanılmıştır. Damla sulama hibesinden yararlanma durumuna etki eden faktörler ise lojistik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Elde edilen veriler ışığında, hibeden yararlanan üreticilerin, hibe almayan üreticilere göre daha genç ve daha yüksek eğitimli oldukları; çiftçilik dışında bir mesleğe sahip oldukları; çevre ve doğa bilincinin nispeten daha gelişmiş olduğu görülmüştür. Bununla birlikte hibeden yararlanmayan üreticilerin damla sulama sistemini, sulama hibe ve desteklerinden önce kurdukları tespit edilmiştir.
Bulgular: Lojistik regresyon analizi sonuçlarına göre, üreticilerin eğitim süresinin, ailedeki kişi sayısının, tarımda çalışan aile birey sayılarının, tarımsal gelirlerinin ve işlenen tarla arazisi büyüklüğünün damla sulama hibesinden faydalanma durumunu pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum, damla sulama hibelerinden gelir seviyesi yüksek, arazi varlığı fazla olan üreticilerin yararlandığını ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, su yönetimi ve modern sulama sistemlerinin önemi konularında bilgi yetersizliği olduğu görülmüştür.
Özgünlük/Değer: Stratejik bir doğal kaynak olan su, artan talep, iklim değişiminin etkisi ve kalite kayıpları nedeniyle günümüzde daha da önemli bir hale gelmiştir. Ülkemizde mevcut tatlı su kaynaklarının %74’ü tarımsal sulamalarda kullanılmaktadır. Bu nedenle su kullanım etkinliğinin arttırılmasına yönelik modern sulama sistemlerine geçilmesi ve bu sistemlerde doğru bir sulama işletmeciliğinin uygulanması su kaynaklarının korunması bakımından önemli unsurlardandır. Etkin su kullanımı ve yönetimi için modern sulama sistemlerini kullanan üreticilerin durumu ile su yönetimine ilişkin tutum ve davranışları üzerine gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Etkin su kullanımı ve yönetimi konusunda bilgi yetersizlikleri ile yanlış uygulamalara yönelik daha fazla yayım ve bilgilendirme çalışmalarının yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal sulama, su yönetimi, damla sulama, basınçlı sulama sistemleri, kırsal kalkınma yatırımları, tarımsal yayım

Destekleyen Kurum

T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM/TEPD/17/G/A08/P01/006

Teşekkür

Bu çalışma Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen TAGEM/TEPD/17/G/A08/P01/006 numaralı Türkiye’de Damla Sulama Desteklemelerinin Etki Analizi isimli güdümlü proje kapsamında elde edilen verilerden hazırlanmıştır.

Benefiting from Drip Irrigation Grants and Behaviors of Producers: Case Study of İzmir, Manisa, Denizli

Öz

Purpose: The situation of the producers who benefited and those who did not benefit from drip irrigation grants in İzmir, Manisa, and Denizli provinces within the scope of rural development investments between 2012 and 2017 by the Ministry of Agriculture and Forestry and their attitudes and behavior towards water management.
Design/Methodology/Approach: In this context, the data of the study was acquired from a face-to-face survey conducted with 33 producers who benefited from the grants and 33 producers who did not benefit from the grants, however, had similar operating characteristics with those that received drip irrigation support. Descriptive statistics such as mean standard deviation and percentage were used in the analysis of the data. The factors affecting the benefit of drip irrigation grants were evaluated with logistic regression analysis. Findings: In the light of the acquired data, it has been seen that the producers benefiting from the grants are younger and more educated than the producers who did not receive the grant; they have a profession other than farming; it has been found that environmental and nature awareness is relatively more developed. However, it was determined that the producers who did not benefit from the grant installed the drip irrigation system before the irrigation grants and supports.
Findings: According to the results of the logistic regression analysis, it was concluded that the education level of the producers, the number of people in the family, the number of family members working in agriculture, agricultural incomes, and the size of the cultivated field land positively affect the benefiting from the drip irrigation grant. This situation reveals that producers with high-income levels and large land assets benefit from drip irrigation grants. At the same time, it has been concluded that there is insufficient knowledge on water management and the importance of modern irrigation systems.
Originality/Value: Water, which is a strategic natural resource, has become even more important today due to the increasing demand, the effect of climate change, and quality losses. 74% of the available freshwater resources in our country are used for agricultural irrigation. For this reason, the transition to modern irrigation systems to increase the efficiency of water use and the application of correct irrigation management in these systems are important elements in terms of conserving water resources. It is necessary to carry out further studies on the situation of the producers using modern irrigation systems for effective water use and management, and their attitudes and behaviors towards water management. More extension and information studies should be conducted on the lack of information and wrong practices on effective water use and management.

Anahtar Kelimeler

Irrigation, water management, pressurized irrigation system, rural development investments, agricultural extension.

Proje Numarası

TAGEM/TEPD/17/G/A08/P01/006

Kaynakça

• Abay, C. Türkekul, B. Ören, MN. Gürer, B. ve Özalp, B. (2017). Türkiye’de Üreticilerin Tarımsal Desteklerden Faydalanma Durumu Üzerine İnceleme. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi 03: 130-136 ss.
• Aydın, B. Özkan, E. Hurma, H. ve Yılmaz, F. (2016). Kırklareli ve Edirne İllerinde Üreticilerin Ürün Sigortası Uygulamalarına Yaklaşımı. Derim 33(2): 249-262.
• Aydın, B. Öztürk, O. Çebi, Ü. Özkan, E. ve Özer, S. (2019). Edirne İlinde Üreticilerin Damla Sulama Desteklemelerinden Faydalanma Durumlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Toprak Su Dergisi, 2019, 8 (2):87-95 ss.
• Aydoğdu, MH. (2020). Çiftçilerin Tarımsal Sulamalarda Su kullanım Davranışları Üzerine Bir Araştırma: Şanlıurfa Örneklemesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Nisan/2020- Cilt:19- Sayı:74, 602-610 ss. www.esoder.org, (Erişim tarihi:08 Şubat 2021).
• Beşen, T. Sayın, B. Çelikyurt, MA. Kuzgun, M. Yılmaz, ŞG. Bahçeci, M. ve Aydın, B. (2020a). Antalya İlinde Üreticilerin Damla Sulama Desteği Almasını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 23 (6): 1578-1586 ss.
• Beşen, T. Sayın, B. Çelikyurt, MA. Kuzgun, M. Yılmaz, ŞG. Aydın, B. ve Bahçeci, M. (2020b). Antalya İlindeki Üreticilerin Tarımsal Faaliyetler ve Çevre İlişkisi Hakkındaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi (UTYHBD), 2020, 6(2):263-274 ss. http://dergipark.org.tr/ijaws, (Erişim tarihi:08 Haziran 2021).
• Bozkurt, B. (2011). Kredi ve Yurtlar Kurumunda Kalan Öğrencilerin Memnuniyet Derecelerinin Lojistik Regresyon Yöntemi ile Araştırılması: Edirne İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Demirbük, M. ve Ayyıldız, B. (2021). Kırsal Kalkınma Projelerinde Hibe Programından Yararlanmayı Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi: Karaman İli Sarıveliler Örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 36(2021) http://dergipark.gov.tr/omuanajas, (Erişim tarihi:08 Haziran 2021).
• Işık, HB. Aksoy, A. ve Yavuz, F. (2009). Factors Affecting Dairy Farmers' Utilization of Agricultural Supports in Erzurum. Scientific Research and Essay 4: pp 1236-1242.
• OSB, (2017). Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Hidroloji Çalışma Grubu Raporu 2. Ormancılık ve Su Şurası 5-7 Mayıs 2017, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, sura.ormansu.gov.tr, (Erişim tarihi: 07 Temmuz 2017).
• Tan, S. Şimdi, U. ve Everest, B. (2017). Organik Tarım Yapan Üreticilerin Mevcut Tarım Politikalarından Faydalanma Düzeyini Etkileyen Faktörlerin Analizi: İzmir İli Seferihisar İlçesi Örneği. International Conference on Eurasian Economies, (10-12 July 2017, İstanbul), 385-391 pp.
• Topçu, Y. (2008). Çiftçilerin Tarımsal Destekleme Politikalarından Faydalanma İstekliliğinde Etkili Faktörlerin Analizi: Erzurum İli Örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21: 205-212.
• TÜİK, Genel Tarım Sayımı, (2001). Sulama Sistemine Göre Sulama Yapan İşletme Sayısı ve Sulanan Alan, data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111. (Erişim tarihi:07 Haziran 2021).
• Yamane, T. (1967). Elementary Sampling Theory Prentice. Hall Inc., Englewood Cliffs, N.J.,USA. p.405.
• Yıldız, SO. ve Yürdem, H. (2017). İzmir İli Kemalpaşa İlçesinde Damla Sulama Sistemleri Kullanımının İncelenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi (Journal of Agricultural Machinery Science) 2017, 13 (3), 177-191.
• Yolal, AK. ve Değirmenci, H. (2020). Basınçlı Sulama Sistemleri Hibe Destek Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Yozgat İli Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23 (5): 1175-1183 ss.