TARİHİ PERSPEKTİFTEN BİLİM DÜNYASINDA KADININ YERİ

Yıl 2023, , 383 - 406, 31.03.2023

Sevda Kubilay

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1083248

Öz

Kadınların bilim dünyasında yer alması çoğu zaman mücadele gerektiren bir eylem olmuştur. Tarihsel süreçte kadına tanımlanan roller ve görevler onları bilim dünyasından uzaklaştırmış ve domestik bir figür haline getirmiştir. Ancak tarihin derinliklerinde bilime katkı sunan pek çok kadın kahraman vardır. Bu kahramanlar kimi zaman cadı avında kimi zaman güç savaşları arasında yok olup gitmişlerdir. Her ne kadar görünürlükleri az olsa da bilim dünyasına katkıları yadsınamaz. Bu çalışmada kadınların bilim dünyasına olan katkısı toplumsal bir çerçevede ele alınmış ve kadınların bu anlamdaki mücadelelerine yer verilmiştir. Tüm zorluklara rağmen kadınlar bilim dünyasında var olmayı başarabilmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

kadın, bilim, toplumsal cinsiyet, bilim insanı

Kaynakça

• Achterberg, J. (1990). Woman As Healer. Massachusetts: Shambhala Publications, ABD.
• Akalın, A. (2003). Eskiçağda Grek Kadının Toplumsal Yaşantısı, Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 21(33), 17-47.
• Akdemir, S. (1997). Tarih Boyunca ve Kuran-ı Kerim’de Kadın. Journal of Islamic Research, 10(4), 249-258.
• Akkaya, Ü. (2012). Hz. Peygamberin (s.a.) Kadınların Sosyal Hayattaki Konumu ve Ahlaki Eğitimi ile İlgili Hadislerinin Eğitsel Açıdan Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
• Al-Hassani, S. (2010). Women's Contribution to Classical Islamic Civilisation: Science, Medicine and Politics. Muslim Heritage, (Erişim tarihi: 20.12.2015). http://www.muslimheritage.com/article/womens-contribution-classical-islamic-civilisation-science-medicine-and-politics
• Al Shindagah (2005). Wallada Bint Al Mustakfi, The Poetess of Andalus. (Erişim tarihi: 20.12.2015). http://www.alshindagah.com/Novdec2005/woman.html
• Aquil, R. (2011). Change and Muslim Women. International Journal of Humanities and Social Science, 1(21), 21-30.
• Ateş, H. ve Ünal, S. (2004). Devletin Doğduğu Yer: Antik Çağ Ortadoğusu’nda İdari Hayat, Bilgi Dergisi, 8(1), 21-42.
• Barnett, R. C. & Sabattini, L., (2009). A short history of women in science: From stone walls to invisible walls. In American Enterprise Institute (Ed.), The Science on Women and Science. Washington, DC.
• Buttanri, H. (2009). Açılış Konuşmaları. G. Naymansoy (Haz.) Türkiye’de Bilim ve Kadın Kongresi Bildirileri (s. V-XIII). Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
• Davis, N. Z. & Frage, A. (2005). Tarihsel Aktör Olarak Kadınlar. G. Duby ve M. Perrot (Ed.). Kadınların Tarihi (III. Cilt). (Çev. A. Fethi). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Doğan, S. (2013). Düşünce Dünyasının Gölgede Kalanları: Kadın Filozoflar-I. Açık Bilim, (Erişim tarihi: 07.12.2015) http://www.acikbilim.com/2013/11/dosyalar/dusunce-dunyasinin-golgede-kalanlari-kadin-filozoflar-i.html.
• Gleichauf, I. (2007). Kadın Filozoflar Tarihi. Çeviren: Leyla Uslu, Ankara: ODTU Yayıncılık.
• Gülaçtı, N. (2012). Sanatsal Bir Obje Olarak Kadın ve Bazı Toplumlarda Kadına Bakış, İdil Dergisi, 1(2), 76-91.
• Gündüz, A. (2012). Tarihi Süreç İçerisinde Türk Toplumunda ve Devletlerinde Kadının Yeri ve Önemi. International Journal of Social Science, 5(5), 129-148.
• Halsall, P. (1997). Of Hypatia The Female Philosopher. Medieval Sourcebook: Socrates Scholasticus: The Murder of Hypatia (late 4th Cent.) from Ecclesiastical History,Bk VI: Chap. 15. (http://legacy.fordham.edu/halsall/source/hypatia.asp)
• Herzenberg, C. H. (2008). Medieval Era. S. V. Rosser (Ed.) Women, Science and Myth, Gender Beliefs From Antiquity to the Present. Santa Barbara, California: ABC Clio Inc.
• Kaçar, T. (2002). Eskiçağ İskenderiye Kilisesinde Politik Bir Araç Olarak Şiddet. Tarih İncelemeleri Dergisi, 17(2), 17-37. Kadıoğlu, S. (2001). Bitmeyen Savaşım, (1. Basım) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Kaymaz, İ. Ş. (2010). Çağdaş Uygarlığın Mihenk Taşı: Türkiye’de Kadının Toplumsal Konumu. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 46, 333-366.
• Keller, E. F. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Bilim Üzerine Düşünceler. Çeviren: Ferit Burak Aydar, İstanbul: Metis Yayınları.
• Klestinec, C. (2008). Renaissance. S. V. Rosser (Ed.) Women, Science and Myth, Gender Beliefs From Antiquity to the Present. Santa Barbara, California: ABC Clio Inc.
• Kumcu, E. (2004). Kadın Matematikçiler, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Naymansoy, G. (2009). Türkiye’de Bilim Kadınları ve Bilimin Gelişimine Katkıları. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ogilvie, M. (2008). Antiquity. S. V. Rosser (Ed.) Women, Science and Myth, Gender Beliefs From Antiquity to the Present. Santa Barbara, California: ABC Clio Inc.
• Okuyan, S. (2011). Doğu Kültürünün Batıda Yansımaları, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, 99-122.
• Özkazanç, A. (2010). Bilim ve Toplumsal Cinsiyet. II. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi: Kadını Görmeyen Bilim ve Sağlık Politikaları, 20-23 Mayıs, Ankara.
• Rullmann, M. (1996). Kadın Filozoflar: Antik Çağ’dan Aydınlanmaya Kadar. Çeviren: Tomris Mengüşoğlu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Rullmann, M. (1998). Kadın Filozoflar: Romantizmden Modernizme Kadar. Çeviren: Tomris Mengüşoğlu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Sağ, V. (2001). Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kadını ve Atatürk. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 9-23.
• Schiebinger, L. (1992). Women in Science: Historical Perspectives. Proceedings of the Women in Astronomy Workshop, ed. Meg Urry (Baltimore: Space Telescope Science İnstitute), 11-19.
• Sena, C. (1975). Filozoflar Ansiklopedisi, Cilt 2, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sidik, R., Sidek, M., Arshad, I. S. & Kaseh, A. B. (2013). The Role and Contribution of Women in Andalusian Muslim Civilization, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 7(4), 323-327.
• Ünal, M. Y. (2003). Anadolu Anatanrıçası Kibele. Ankara: Tek Ağaç Yayınevi.