1912'DE YAŞANAN DEPREM SONRASINDA ŞARKÖY VE MÜREFTE'DEKİ KAMU ÇALIŞMALARI VE LONDRA SEFARETİ ARACILIĞIYLA GELEN YARDIMLAR

Yıl 2023, , 183 - 203, 02.10.2023

Tansu Hilmi Hançer

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1308184

Öz

Bu çalışmada 1912 yılında Edirne vilayetine bağı olan Şarköy ve Mürefte kazalarında yaşanan deprem felaketine dair Osmanlı bürokrasisinin durumu yönetme süreci incelenmiştir. Felaket karşısında başkent ile yerel görevlilerin arasındaki bağlantı ve duruma hâkim olma süreci belgelere yansımıştır. Merkezden gönderilen ve yerel görevliler çoğunlukla kamuya ait yapılarla alakalı çalışmışlar, denetimi Emlak-ı Emiriye Müdüriyeti yapmıştır. Büyük felaket Osmanlı Devleti’nin yıkılma aşamasında yaşanmıştır. Bu durum depremde yapılmak istenen yardım ve müdahalelere de yansımıştır. Mali durum sebebiyle harcamalar için hazinenin kullanılmasından kaçınılmıştır. Nakit ödeme müracaatlarına olumsuz cevaplar verilmiş, farklı kurumların ve nezaretlerin imkânlarına başvurulmuştur. Harbiye Nezaretinden yedek askeri birlikleri kullandırması, Hilal-i Ahmer’den yardım personeli göndermesi istenmiştir. Felaket ve hasarlara rağmen bölgede dikkat çekici bir emniyet sorunu yaşanmamış, asayiş sağlanmıştır. Kurumlar arası işbirliği ve yönlendirmeyle beraber sürece yabancı yardım teşebbüsleri de dâhil olmuştur. Yurtdışındaki önemli bir yardım noktası haline gelen Londra Sefaretinin Hariciye Nezaretiyle ve İngiltere’deki taraflarla kurduğu bağlantı zaman içerisinde gelişmiştir. İngiliz kamu kurumları, özel girişimciler ve dini kurumların katıldığı bir yardım kampanyası gerçekleştirilmiştir. Yerel görevliler deprem bölgesindeki ihtiyaçlar, mağdur depremzedeler ve hasarlı yapılar hakkında bilgileri isteyenlere ulaştırmıştır. Londra Sefaretinin bu konudaki çabalarının sonuçları görülemeden depremin ertesinde bölgeyi mağdur eden savaş ve işgal felaketleri takip etmiştir. Her iki ilçenin nüfus yapısı değişmeye başlamış ancak yatırımlar ve ekonomisinin gelişmesi için uzun zaman geçmesi gerekmiştir.

Anahtar Kelimeler

1912 Deprem, Şarköy, Mürefte, Gelibolu, Ahmet Tavfik Paşa

PUBLIC WORKS AND FOREIGN AIDS IN ŞARKÖY AND MÜREFTE AFTER THE EARTHQUAKE IN 1912

Öz

In this study, the process of managing the situation of the Ottoman bureaucracy regarding the earthquake disaster in Şarköy and Mürefte districts of Edirne Province in 1912 was examined. In the face of the disaster, the connection between the capital and local officials and the process of mastering the situation were reflected in the documents. Local officials sent from the center mostly worked on public buildings, and the Supervision was made by the Directorate of Real Estate. The great disaster was experienced during the collapse of the Ottoman Empire. This situation was also reflected in the aid and interventions requested to be made in the earthquake. Due to the financial situation, the use of the treasury for expenditures was avoided. Negative answers were given to cash payment applications, and the possibilities of different institutions and ministries were sought. The use of reserve troops by the Ministry of War and asking for help from the Red Crescent are examples. Despite the disaster and damage, there was no remarkable security problem in the region, and security was ensured. Foreign aid initiatives have also been included in the process, along with inter-agency cooperation and guidance. The connection of the London Embassy, which has become an important aid point abroad, with the capital and the parties in England has developed over time. An aid campaign was carried out with the participation of British public institutions, private entrepreneurs and religious institutions. Local officials conveyed information about the needs in the earthquake area, the victims of the earthquake and damaged structures. Before the results of the efforts of the London Embassy in this regard could be seen, war and occupation disasters that aggrieved the region followed the earthquake. The population structure of both districts began to change, but it took a long time for investments and economic development.

Anahtar Kelimeler

1912 Earthquake, Şaköy, Mürefte, Gelibolu, Ahmet Tevfik Pasha

Kaynakça

• Ali Tevfik (1318). Memalik-i Osmaniye Coğrafyası, 3. Cilt, Kasbar Matbaası, İstanbul. Altınok, Y.- Alpar, B.- Yaltırak, C. (2003). “Şarköy-Mürefte 1912 Earthquake’s Tsunami, Extension of the Associated Faulting in the Marmara Sea, Turkey”, Journal of Seismology, S.7, s. 329-346. Altınok, Y., Tinti, S., Alpar, B., Yalciner, A.C., Ersoy, S., Bortolucci, E. and Armigliato, A. (2001). “The Tsunami of August 17, 1999 in Izmit Bay, Turkey”, Natural Hazards, S. 24 (2), s. 133–146. Aras, D. (2013). Edirne’de 1912 Marmara Depremi ve Afet Yönetimi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.