Ahmet Hilmi Kalac’ Economic Vision

Yıl 2014, , 253 - 276, 01.05.2014

Zemzem Yücetürk

https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000571

Cited By: 1

Öz

During the First-term Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), which is established 23 April 1920, the members of Parliament did vital services on the front against the occupation of spread enemies, besides struggling politics. Therefore, the first-term council is deserved the name “council which has established the government”. In Turkey, during the Second and Third term TBMM the revolutions has been realized. As a result of these, the importance of the First-, Second- and Third-term TBMM is significantly high. During the first term of TBMM, Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel), Rifat Bey (Çalıka), Osman Zeki Bey (Uşşaklı), Mehmet Âlim Efendi (Çınar), Mehmet Atıf Bey (Tüzün) and Remzi Efendi (Akgöztürk) were attended as representatives of Kayseri. During the second term of TBMM, Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel), Dr. Halit Mazhar Bey (Karakaya), Nuh Naci Bey (Yazgan), Ahmet Zeki Bey (Karakimseliler) attended to the council. To the third term council, Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Dr. Burhanettin Bey (Binzet), Hasan Ferit Bey (Perker), Reşit Bey (Özsoy) and Dr. Halit Mazhar Bey (Karakaya) from second term council participated. Although, İsmail Hakkı Bey (Altan) was elected as deputy of Kayseri during the Third-term TBMM, he could not attended due to his death. In this study, examined economic vision of Ahmet Hilmi Bey who attend to First , Second and Third term TBMM as the member of Parliament of Kayseri as take the road his political activities during these terms. From his activities about economy, it is understood that he considers all sections of people in the country. In this regard, Ahmet Hilmi Bey prioritized the folk and their needs in economy just like Atatürk. Therefore, he defended that a tax imposed on the public should be determined according to the financial level of the folk. In order to improve and develop the state’s economy he primarily worked to ensure the equivalence of the state budget. Therefore, he opposed spending the budget to unnecessary costs and made speeches about minimizing economic dependence on foreign and achieving economically selfsufficient status by benefitting from country’s waterfalls and mining facilities

Anahtar Kelimeler

Council, Kayseri, Deputy, Economy, Political

Ahmet Hilmi Kalaç’ın ekonomi görüşü

Öz

23 Nisan 1920’de açılan Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne katılan milletvekilleri ülkenin siyasetiyle uğraşmakla birlikte, ülkede kök salan düşman işgallerine karşı cephelerde de önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Bu nedenle Birinci Dönem Meclis devleti kuran meclis adını almaya hak kazanmıştır. İkinci ve Üçüncü Dönem TBMM’de ise Türkiye’de inkılâplar gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle Birinci, İkinci ve Üçüncü Dönem TBMM’nin Türkiye Tarihi’ndeki önemi büyüktür. TBMM’nin Birinci Dönemi’ne Kayseri milletvekili olarak Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel), Rifat Bey (Çalıka), Osman Zeki Bey (Uşşaklı), Mehmet Âlim Efendi (Çınar), Mehmet Atıf Bey (Tüzün) ve Remzi Efendi (Akgöztürk) katılmıştır. TBMM’nin İkinci Dönemi’ne Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Sabit Bey (Gözügeçgel), Dr. Halit Mazhar Bey (Karakaya), Nuh Naci Bey (Yazgan), Ahmet Zeki Bey (Karakimseliler) katılmıştır. Üçüncü Dönem’e ise Ahmet Hilmi Bey (Kalaç), Dr. Burhanettin Bey (Binzet), Hasan Ferit Bey (Perker), Reşit Bey (Özsoy) ve İkinci Dönem’den Dr. Halit Mazhar Bey (Karakaya) katılmışlardır. İsmail Hakkı Bey (Altan) ise TBMM’nin Üçüncü Dönemi’ne Kayseri milletvekili olarak seçilmiş olmasına rağmen, vefat etmesi nedeniyle Meclis’e katılamamıştır. İşte bu çalışmada Birinci , İkinci ve Üçüncü Dönem TBMM’ye Kayseri milletvekili olarak katılan Ahmet Hilmi Bey’in, bu dönemlerdeki siyasî faaliyetlerinden yola çıkılarak ekonomi görüşü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kendisinin ekonomiye dair faaliyetlerinden ülkedeki her kesim insanı göz önünde bulundurduğu anlaşılmaktadır. Bu bakımdan Ahmet Hilmi Bey tıpkı Atatürk gibi ekonomide öncelikli olarak halkı ve halkın ihtiyaçlarını ön plana almıştır. Bu nedenle halka konulan vergilerin halkın mâlî seviyesine göre belirlenmesi gerektiğini savunmuştur. Kendisi ülkenin ekonomisinin iyileştirilip gelişmesi için öncelikle devlet bütçesinin denkliğinin sağlanmasına çalışmıştır. Bu nedenle de bütçenin gereksiz masraflara harcanmasına karşı çıkmış, ekonomide dışa bağımlılığın en aza indirilmesi ve ülkedeki şelâle ve maden gibi imkânlarından faydalanılarak ülkenin ekonomik bakımdan kendi kendine yeter hale gelmesi konusunda konuşmalar yapmıştır

Anahtar Kelimeler

Meclis, Kayseri, Milletvekili, Ekonomi, Siyasî

Kaynakça

• ATASE Arşivi, ATAZB, Kutu No: 22, Göm. No: 141, Belge No: 141/1.
• BCA, Dosya No: 6344, Fon Kodu: 30..10.0.0, Yer No: 6.37..1.
• BCA, Dosya No: 6173, Fon Kodu: 30..10.0.0, Yer No: 6.32..11.
• BCA, Dosya No: 6342, Fon Kodu: 30..10.0.0, Yer No: 6.36..39.
• BOA, Fon Kodu: DH. İ.UM. EK, Dosya No: 119, Gömlek No: 31, Belge No: 1-2.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Emekli Sandığı Arşivi
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Emekli Sandığı Arşivi, VHOOO634. 3. TBMM Arşivi
• TBMM Arşivi, I. Dönem Milletvekilleri Muamelât Defteri, Rumuz II, 2.b.2/4.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri, Devre: I, TBMM Matbaası, Cilt 7, 22, 23, 3. Basılış, Ankara 1959.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri, Devre: II, TBMM Matbaası, Cilt 2, 3, 6, 7, 8, 10, 11, 15, 18, 21, 23, 32, Ankara 1961.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri, Devre: III, TBMM Matbaası, Cilt 1, 4, Ankara 1931.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Cilt 1-2-3-4, İstanbul 1999. B. Kitaplar
• BORATAV, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985, Gerçek Yayınevi, 6. Baskı, İstanbul 1998.
• Cumhuriyet’in 50. Yılında Kayseri İl Yıllığı 1973.
• ÇOKER, Fahri, Türk Parlamento Tarihi Millî Mücadele ve TBMM I. Dönem (1919- 1923) I. Dönem Milletvekillerinin Özgeçmişleri, TBMM Vakfı Yayınları, Cilt III, Ankara 1995.
• Devletimizi Kuranlar; Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, 65. Yıl Ajans-Türk Matbaacılık Sanayi, Ankara 1985.
• EŞİYOK, B. Ali, İktisadî Dönemler İtibarıyla Türkiye Ekonomisinde Kalkınma (1923-2004), Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Matbaası, Ankara 2006.
• JAESCHKE, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi: Mondros’tan Mudanya’ya Kadar: (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922), TTK. Basımevi, Ankara 1970.
• KALAÇ, Ahmet Hilmi, Kendi Kitabım, Yeni Matbaa, y.y., 1960.
• ÖZTÜRK, Kâzım, TBMM Albümü 23 Nisan 1920-14 Ekim 1973, Önder Matbaa, Ankara 1973.
• TANRIÖVER, Hamdullah Suphi, Günebakan, Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası, Ankara 1919.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Albümü 23 Nisan 1920-20 Ekim 1991, TBMM Genel Sekreterliği Yayınları, Ankara 1994. C. Makaleler
• AKTAN, Okan H., “Atatürk'ün Ekonomi Politikası: Ulusal Bağımsızlık ve Ekonomik Bağımsızlık”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Cumhuriyetimizin 75. Yılı Özel Sayısı, 1998, s. 29-36.
• AKYILDIZ, Hüseyin; Ömer Eroğlu, “Türkiye Cumhuriyeti Dönemi Uygulanan İktisat Politikaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Dergisi, C.9, Sayı: 1, 2004, s. 43-62.
• AYIN, Faruk, “Atatürk ve Milliyetçilik”, AAMD, S. 42, C:XIV, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Kasım 1998, s. 757-777.
• COŞKUN, Ali, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye Ekonomisi”, Atatürkçü Düşünce Dergisi, Sayı: 4, Kasım 2003, s. 72-77.
• ÇELEBİ, Esat, “Atatürk’ün Ekonomik Reformları ve Türkiye Ekonomisine Etkileri (1923-2002)”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, C.3, Sayı: 1, 2002, s. 17-50.
• EROĞLU, Nadir, “Atatürk Dönemi İktisat Politikaları (1923-1938)”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C. XXIII, Sayı: 2, 2007, s. 63-73.
• GÖZE KAYA, Dilek; Ayşe Durgun, “1923–1938 Dönemi Atatürk’ün Mâliye Politikaları: Bütçe ve Vergi Uygulamaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:19, Mayıs 2009, s. 233-248.
• KALAYCI, İrfan, “Atatürk’ün Kalkınma Modeli (AKM): Günümüz Sanayisi İçin Kazanımlar”, Mâliye Dergisi, Sayı: 156, Ocak-Haziran 2009, s. 152-176.
• ÖZGÜVEN, Ali, “Türkiye İktisat Kongresi (17 Şubat-4 Mart 1923)”, “Journal of İstanbul Kültür University, Sayı: 2, 2002, s. 109-124.
• SABIR, Hasan, “Atatürk’ün Ekonomi Anlayışı”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 62, 2006, s. 3-19.
• VURAL, İstiklâl Yaşar, “Atatürk Dönemi Mâliye Politikaları: Liberal İktisattan Karma Ekonomiye”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 20, Nisan 2008, s. 77-114.
• YAYMAN Hüseyin, “Türkiye’nin İdari Reform Politiği”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara 2005, s. 1-388.
• Yurt Ansiklopedisi, “Kayseri Maddesi”, C.VII, Anadolu Yayınları, İstanbul 1983, s. 4699-4704.