Atatürk’s Opinion and Thought on Sports and Athletes

Yıl 2014, , 303 - 378, 01.05.2014

Erol Evcin

https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000573

Cited By: 5

Öz

Atatürk, founder of the Republic of Turkey, has attached importance also onto sports activities as a complementary element to the Turkish Revolution in line with the objective to rise the Turkish Culture above the level of contemporary civilization, and even deemed all works and efforts to be done in this field as a vital and national service. Due to one of the benchmarks of the modernization movement, and as a result of efforts and studies that Atatürk personally interested in and directed, sports activities have started to keep place soon in the social and cultural life of the Turkish nation and the Turkish athletes have begun to get successful results in the international arena. Atatürk has made references on several occasions to the role of sport which played in raising the notion’s physical as well as intellectual capabilities, and has encouraged on this issue all authorities and concerned parties, mainly the Government of the Republic of Turkey in order that infrastructural works on this matter are to be accelerated. In this context the importance given by Atatürk on sports and athletes has been emphasized, and the efforts and studies carried out in this respect in the early years of the Republic constituting the basis of the organization, institutionalization and development process of sports in Turkey at the contemporary sense have been discussed in this article

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Sports, Athletes, Physical Education, Turkish Revolution, Modernization

Atatürk’ün spora ve sporculara bakışı

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk, Türk kültürünü çağdaş medeniyet seviyesinin üzerine çıkarma hedefi doğrultusunda Türk İnkılâbını tamamlayıcı bir unsur olarak spor faaliyetlerine de önem vermiş, hatta bu alanda yapılacak çalışmaları aslî ve vatanî bir görev addetmiştir. Çağdaşlaşma hareketinin kıstaslarından biri olması nedeniyle Atatürk’ün bizzat ilgilendiği ve yönlendirdiği çalışmalar neticesinde spor faaliyetleri Türk milletinin sosyal ve kültürel hayatında kısa zamanda yer tutmaya ve Türk sporcuları uluslararası alanda başarılı sonuçlar almaya başlamışlardır. Atatürk, sporun milletin bedensel olduğu kadar fikirsel kabiliyetlerini yükseltmek konusunda oynadığı role de çeşitli vesilelerle temas etmiş, bu konuda altyapı çalışmalarının hızlandırılması için başta Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti olmak üzere tüm yetkilileri ve ilgilileri teşvik etmiştir

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Spor, Sporcu, Beden Eğitimi, Türk İnkılâbı, Çağdaşlaşma

Kaynakça

• aşbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri B. Resmî Yayınlar
• Resmî Gazete, “Beden Terbiyesi Kanunu”, Kanun No:3530, Kabul Tarihi: 29/06/1938, Yayım Tarihi: 16/07/1938, S.3961; Düstur, Tertip: 3, C.19, s.1650.
• ___________, “Belediye Kanunu”, Kanun No:1580, Kabul Tarihi: 03/04/1930, Yayım Tarihi: 14/04/1930, S.1471; Düstur, Tertip: 3, C.11, s.80.
• ___________, “Islâh-ı Hayvanât Kanunu”, Kanun No: 904, Kabul Tarihi: 07/06/1926, Yayım Tarihi: 29/06/1926, S.407; Düstur, Tertip: 3, C.7, s.1472.
• ___________, “Kültür Bakanlığı Merkez Örgütleri ve Ödevleri hakkındaki 2287 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bazı Maddelerin Eklenmesine İlişkin Kanun”, Kanun No:2773, Kabul tarihi: 10/06/1935, Yayım Tarihi: 15/06/1935, S.3029.
• ___________, “Köy Kanunu”, Kanun No:442, Kabul Tarihi: 18/03/1924, Yayım Tarihi: 07/04/1924, S.68; Düstur, Tertip: 3, C.5, s.336.
• ___________, “Türkiye’de Gençlik Teşkilatının Türk Vatandaşlarına Hasrı Hakkında Kanun”, Kanun No:1246, Kabul Tarihi: 15/05/1928, Yayım Tarihi:21/05/1928, S.894.
• __________, “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki 2739 Sayılı Kanuna Ek Kanun”, Kanun No:3466, Kabul Tarihi: 20/06/1938, Yayım Tarihi: 04/07/1938, S.3950; Düstur, Tertip:3, C.19.
• Resmî Gazete, “Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller”, Kanun No:2429, Kabul Tarihi:17/03/1981, Yayım Tarihi: 19/03/1981, S.17284; Düstur, Tertip: 5, C.20, s.227.
• TBMM Zabıt Ceridesi, “İcra Vekilleri Hey’eti’nin Programı”, C.1, Devre:2, 05/09/1923, ss.419-428.
• ________________, “Spor Teşkilatı Hakkında Kanun Lâyihası ve Muvakkat Encümen Mazbatası”, C.26, Devre:5, 29/06/1938, ss.1-10.
• ________________, “Maarif Vekâleti Bütçesi”, Devre: 3, C.3, 22/04/1928, ss.203- 217. C. Gazeteler Akşam Cumhuriyet Hâkimiyet-i Milliye Kurun Milliyet Sabah Son Posta Şa Şa Şa Tan Tercüman Ulus Vakit Vatan
• AKIN, Yiğit, “Gürbüz ve Yavuz Evlatlar” Erken Cumhuriyet’te Beden Terbiyesi ve Spor, İletişim Yayınları, İstanbul, 2004.
• AKSOY, Yaşar, Karşıyaka ve Kaf Sin Kaf Tarihi, Hisdaş Yayını, İzmir, 1988, s.100.
• AKYÜZ, Yahya, Türk Eğitim Tarihi (M.Ö. 1000-M.S.2012), Pegem Akademi, Ankara, 2012.
• ARIBURNU, Kemal, Atatürk’ten Anılar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1998.
• __________ Türk Futbol Tarihi (1904-1991), C.I, Türkiye Futbol Federasyonu Yayınları, Ankara, 1992.
• ATABEYOĞLU, Cem, Atatürk ve Spor, Hisarbank Kültür Yayınları, yy., 1981.
• ATALAY, Ayşe, Spor Gazeteciliği, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1998.
• Atatürk ve Gençlik, Millî Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1987.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, Ankara, 1997.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C.II-III, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, Ankara, 1997.
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1991.
• ATAY, Falih Rıfkı, Çankaya, Bateş Atatürk Dizisi, İstanbul, 1998.
• AYAĞ, Ali, Türklerde Spor Geleneği ve Kırkpınar Güreşleri, Divan Yayınları
• BANOĞLU, Ahmet Niyazi, Nükte ve Fıkralarıyla Atatürk, C.4, İstanbul, 1967.
• BAYKARA, Tuncer, Türk Kültür Tarihine Bakışlar, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara, 2009.
• BELLİ, Şemsi, Makbûle Ata’dan Anlatıyor, Ağabeyim Mustafa Kemal, Selis Kitaplar, İstanbul, 2005.
• BİLGE, Nâlân, Türkiye’de Beden Öğretmeninin Yetiştirilmesi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1989.
• CEBESOY, Ali Fuat, Sınıf Arkadaşım Atatürk, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, ty.
• Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Muhafız Gücü Kulübü’nün Türk Sporuna 50’nci Hizmet Yılı Albümü, İstanbul, 1973.
• Cumhuriyet Halk Fırkası Programı, Devlet Matbaası, Ankara, 1931.
• Cumhuriyet Halk Partisi On Beşinci Yıl Kitabı, Cumhuriyet Halk Partisi yayınları, Ankara, 1938.
• Dağcılık Ta’lîm ve Terbiyesi Hakkında Mütehassıs Götner Bey’in Raporuna Ait Layiha, Erkân-ı Harbiyye-i Umumiyye Şubesi, Ankara, 1928.
• DAĞLAROĞLU, Rüştü, Fenerbahçe Spor Kulübü Tarihi (1907-1957), yy., 1957.
• DEMİR, Hayri, Türk Spor Teşkilatı (Tarihsel Gelişim, Kapsam ve Bir Araştırma), Çizgi Kitabevi, Konya, 2006.
• EGELİ, Münir Hayri, Atatürk’ün Bilinmeyen Hatıraları, İstanbul, 1959.
• ERTUĞ, Ali Rıza, Türkiye Futbol Tarihi (1890-1923), Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 1977.
• FİŞEK, Kurthan, Devlet Politikaları ve Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Spor Yönetimi/Dünyada ve Türkiye’de, YGS Yayınları, İstanbul, 2003.
• Galatasaray Lisesi Mekteb-i Sultanî (1868-1968), Galatasaray Lisesi 100. Yıl Kutlama Derneği, İstanbul, 1974.
• GÜVEN, Özbay, Atatürk’ün Güreş Sevgisi, T.C. Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Eğitimi Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1992.
• ________, Türklerde Spor Kültürü, Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1999.
• GRANDA, Cemal, Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri, (Yay.haz.:Hakan Pala) Anekdot Yayınevi, Ankara, ty.
• GÜRER, Turgut, Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Cepheden Meclis’e Büyük Önder ile 24 Yıl, Gürer Yayınları, İstanbul, 2008.
• GÜRSOY, Yaşar, Atatürk ve Can Yoldaşı Nuri Conker, Alfa Basım Yayım
• HİÇYILMAZ, Ergun, Sporda Batılılaşma Hareketleri, Eseniş Lisesi Koruma ve Yaşatma Derneği Eğitim ve Spor Yayını, İstanbul, 1983.
• ___________, Türk Spor Tarihi, Demet Ofset, İstanbul, 1974.
• İNAN, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2007.
• _________, Atatürk’ten Hatıralar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1950.
• _________, Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Devrimi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1998.
• İstanbul Anadolu Yakası Atlı Spor Kulübü Nizamnamesi, Tan Basımevi, İstanbul, 1937.
• İzmir Atış ve Atlı Spor Kulübü Nizamnamesi, Bilgi Basımevi, İzmir, 1936.
• KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Millî Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1997.
• KAHRAMAN, Atıf, Osmanlı Devleti’nde Spor, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1995.
• KANSU, Mazhar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, C.I, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2009.
• KARAL, Enver Ziya, Atatürk’ten Düşünceler, ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 2011.
• Kâzım Özalp, Anılar Belgeler, Derleyen: Atilla Oral, Demkar Yayınevi, İstanbul, 2011.
• KEPECİOĞLU, Kâmil, Türklerde Spor, Akşam Matbaası, İstanbul, ty.
• KEMANKAŞ, İsmail Kemal, Osmanlı’dan Günümüze Bursa’da Spor, Bursa Kültür A.Ş., Bursa, 2010.
• KETEN, Mustafa, Türkiye’de Spor, Ankara, 1993.
• Kılıç Ali’nin Anıları, Derleyen: Hulûsi Turgut, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.
• KİNROSS, Lord, Atatürk, Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 2002.
• Manisa Atlı Spor Kulübü Esas Nizamnamesi, Dereli Basımevi, Manisa, 1937.
• Nizamname: Türk Dağcılık, Yürüyücülük ve Kış Sporları Kulübü, Belediye Matbaası, İstanbul, 1933.
• Olimpiyat Oyunlarının 100. Yılında Türkiye, Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Belgesel Yayınları, İstanbul, 1997.
• ÖNGEL, Hasan Basri, Türk Kültür Tarihinde Spor, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
• ÖZTÜRK, Cemil, Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2007.
• ÖZALP, Reşat-ATAÜNAL, Aydoğan, Türk Millî Eğitim Sisteminde Düzenleme Teşkilatı, MEB Yayınları, İstanbul, 1977, s.98.
• RİEDEL, Herbert, Kayak Talimâtnâmesi, Yüksek Ziraat Enstitüsü, Ankara, 1935.
• _________, Uludağ Kayak Mektebi: Kayak Kayması Tekniğinin Süratle Öğrenilmesi Hakkında Metodik Çalışma Kursları, Yüksek Ziraat Enstitüsü, Ankara, 1938.
• SAN, Haluk, Türk Spor Tarihinde Atatürk, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 1999.
• SCHARROO, P. W. ve Mimar Jan Wils, Cimnastik Oyun ve Spor Binaları İnşa ve Tesisi için Rehber, TBMM Matbaası, Ankara, 1933.
• Selim Sırrı, Beden Terbiyesi Oyun-Jimnastik-Spor, Maarif Vekâleti, İstanbul, 1932.
• ________, Muallimlere Terbiye-i Bedeniye Rehberi, Millî Matbaa, İstanbul, 1926.
• ________, Prag Spor Pedagojisi Kongresi ve Seyahat İntibaları, Matbaa-ı Amire, İstanbul, 1935.
• SITKI, Hüseyin, Atatürk ve Spor, Gül Yayınları, İstanbul, 2005.
• SİVAZ, Bayram Ali ve diğerleri, “Millî Mücadele Dönemi Doğu Cephesi’nde Kurulan Eğitim Kurumlarında Uygulanan Beden Eğitimi ve Spor Faaliyetleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.2/8, Yaz 2009, ss.447-450.
• SOYAK, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Yapı ve Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
• SÖNMEZ, Cemil, Atatürk’ün Yetişmesi ve Öğretmenleri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2004.
• SÜMER, Rıza, Sporda Demokrasi, Türkiye’de Spor Federasyonlarının Tarihsel Gelişimi, Şafak Matbaacılık, Ankara, 1990.
• TAYGA, Yunus, Türk Spor Tarihine Genel Bakış, T.C. Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1990.
• TEZER, Şükrü, Atatürk’ün Hatıra Defteri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2008.
• TUZCUOĞULLARI, C. ve diğerleri, Atatürk ve Spor, Takau Matbaacılık ve Yayıncılık A.Ş., Ankara, 2001.
• Türk Amatör Sporunun Hizmetinde 20 Yıl İstanbul Yelken Kulübü (1952-1972), İstanbul, 1972.
• Türk Spor Kurumu Nizamnamesi, Türk Spor Kurumu, Ulus Basımevi, Ankara, 1936.
• Türkiye Atlı Spor Kulübü Nizamnamesi, Köyhocası Matbaası, Ankara, 1934.
• Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı Teşkilât ve Nizamât-ı Umumiyesi, İstanbul, Matbaa-ı Ahmed İhsan ve Şürekası, 1339.
• ULUSKAN, Seda Bayındır, Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2010.
• ULUSU, M. Kemal, Atatürk’ün Yanı başında, Doğan Kitap, İstanbul, 2011.
• ÜYKEN, Nimet, Türkiye Jokey Kulübü Tarihçesi, Türkiye Jokey Kulübü Yayınları, İstanbul, 2000.
• Vâlâ Somalı, Türk Sporunda 75 Yıl-Beşiktaş Spor Tarihi (1903-1978), Be-ka Basımevi, İstanbul, 1978.
• Yakınlarından Hatıralar, “Asaf İlbay Anlatıyor”, Sel Yayınları, İstanbul, 1955.
• YILDIZ, Doğan, Çağlar Boyunca Türkler’de Spor, Telebasım Yayıncılık, İstanbul, 2002.
• ________, Zeki, Çevik ve Ahlâklı bir Sporcu; Atatürk ve Spor, Telebasım Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• Yirminci Cumhuriyet Yılında Beden Terbiyesi ve Spor, T.C. Maarif Vekilliği Umum Müdürlüğü, Çankaya Matbaası, Ankara, 1943.
• AHMETOĞLU, Selim, “An Evaluation on Selim Sırrı (Tarcan)’s ‘İsveç Hatıraları’ (Memoirs from Sweden) in Şehbâl Magazine”, Türkiyat Mecmuası, C.21, Bahar 2011, ss.31-95.
• Ahmet Robenson, “Kadınlarda Spor”, Spor Âlemi, S.10, 1920, ss.136.
• “Ankara’da Yapılan Sonbahar At Koşuları Münasebetiyle”, Spor Âlemi, S.43/5, 13/12/1921, ss.5.
• “Ankaralılar 19 Mayıs’ı Eşsiz Tezahürlerle Kutladılar: Büyük Şef Stadyoma Şeref Verdiler”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.98, 23/05/1938, ss.9-11.
• AKBULUT, Dursun Ali, “Samsun’un Gazi Günü ya da 19 Mayıs Bayramı”, AAMD, C.11, S.33, Kasım 1995, ss.771-779.
• AKGÜL, L. Hilâl, “Cumhuriyet Dönemi Spor Adamlarından Burhan Felek”, AAMD, C.17, S.49, Mart 2001, ss.203-236.
• ALP, İlker, “Atatürk ve Türk Gençliği”, AAMD, C.13, S.38, Temmuz 1997, ss.433- 450.
• “Ankara’daki Modern Stad”, Top Mecmuası, S.39-112, 21/12/1936, ss.3-4.
• APAK, Rahmi, “On beş Yıl ve Türk Sporu”, Ülkü, C.12, S.69, Kasım 1938, ss.96- 97.
• _________, “Türkiye’de Dağ Sporu”, Ülkü, C.5, S.25, Mart 1935, ss.51-53.
• ARIPINAR, Erdoğan ve Diğerleri, “Olimpiyatlarda Türk Kadınları”, Olimpiyat Dünyası, S.3, İstanbul, 1996, ss.34-35.
• AŞİR, Vildan, “Antrenör Kursu Açıldı”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.88, 14/03/1938, ss.2,12.
• _________, “Atatürk’ün Sporla İlgisi”, Atatürk ve Spor Sempozyumu (İstanbul- 17 Aralık 1981), İstanbul, 1981, ss.57-59.
• _________, “Türk İzcilik Tarihine Kısa Bir Bakış I-II-III”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.96, 09/05/1938, ss.2; S.97, 16/05/1938, ss.2; S.98, 23/05/1938, ss.17.
• “Atatürk ve Başbakan İnönü Müsabakalara Şeref Verdiler”, Top Mecmuası, S.20/93, 10/08/1936, ss.8-9.
• AYDOĞAN, Erdal, “Üçüncü Umûmî Müfettişliği’nin Kurulması ve Üçüncü Umûmî Müfettiş Tahsin Uzer’in Bazı Önemli Faaliyetleri”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.33-34, Mayıs-Kasım 2004, ss.1- 14.
• BABA, Nüzhet, “Beden Terbiyesi ve Gençlik Meseleleri, Kayak, Kamp ve Dağ Sporları”, Ülkü, C.14, S.80, Ekim 1939, ss.129-131.
• BALCIOĞLU, Mustafa, “Osmanlı Genç Derneklerinden İnkılâp Gençleri Derneklerine”, AAMD, C.15, S. 43, Mart 1999, ss.139-162.
• ATABEYOĞLU, Cem, “Cumhuriyet Döneminde Spor Politikası”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985.
• ATALAY, Ayşe, “Osmanlı ve Genç Türkiye Cumhuriyeti Döneminde Sporda Batılılaşma Hareketleri”, Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi”, (Elektronik Dergi), C.2, S.2, 2007, ss.30-35.
• “Atatürk Ankara Halkevinde: Büyük Önder Güreş Müsabakalarını Takip Ettiler”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.88, 14/03/1938, ss.3-5.
• “Atatürk Deniz Klübü Yarışlarını Şereflendirdiler”, Top Mecmuası, S.70/143, 26/07/1937, ss.8.
• “Atatürk ve Kurtdereli”, Beden Terbiyesi ve Spor, 10/11/1939, ss.11.
• ATAY, Falih Rıfkı, “Gazi ve Spor”, Türk Hava Mecmuası, S.55, 30 Ağustos 1928, ss.808.
• “Bayanlarımız ve Spor”, Top Mecmuası, C.2, S.27, 25/05/1935, ss.6-7.
• BAYDAR, Nasuhi, “Eski Hatıralar ve Ankara’da Stadyom”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.25, 21/12/1936, ss.3.
• _________, “On Beşinci Yılda Spor”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.120, 31/10/1938, ss.2.
• BAYRAK, Halit, “Yeni Stadyom Memlekette Kuvvetli Bir Spor Varlığı Yaratacaktır”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.26, 28/12/1936, ss.2-3.
• BAYTAL, Yaşar, “Atatürk Döneminde Nüfusu Artırma Çalışmaları ve Gürbüz Türk Çocuğu Projesi”, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.5, Güz 2009, ss.117-137.
• “Beden Terbiyesi Enstitüsü Bu Yıl İlk Bayan Mezunlarını Verdi”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.105, 11/07/1938, ss.3.
• Belik, Veli Onur ve Nefise Bulgu, “Geç Osmanlı Döneminde Batılılaşma Ekseninde Beden Eğitimi ve Spor”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.24, 2010, ss.137-147.
• BENGİSU, Orhun, “Atatürk, Gençlik ve Spor”, Atatürk Haftası Armağanı (10 Kasım 1989), Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1989, ss.149-153.
• BİLGE, Nâlân, “Spor Tekkeleri”, X. Türk Tarih Kurumu Kongresi, Ankara: 22-26 Eylül 1986, Kongreye Sunulan Bildiriler, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, C.V, Ankara, 1994, ss.2191-2200.
• “Büyük Atatürk Dün Akşam Güneş Kulübü’nün Çayını Şereflendirdiler”, Top Dergisi, 16 Şubat 1935, S.13, s.13.
• CANTEK, Funda Şenol-YARAR, Betül, “Erken Cumhuriyet Dönemi Dergi ve Gazetelerinde Spor ve Kadın (1928-1960)”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S.29, Güz 2009, ss.201-218.
• ÇAĞLAR, Behçet Kemal, “En Büyük Bayram”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.19, 09/11/1936, ss.2.
• _________, “Kış Sporları”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.21, 23/11/1936, ss.2.
• ÇAPUK, Erdal, “Atatürk ve Gençlik”, AAMD, C.15, S.44, Temmuz 1999, ss.757- 759.
• DAVER, Abidin, “Beş Sene Sonra”, Spor Âlemi, S.2, 20/11/1919, ss.14-15.
• DEMİRCİ, H. Aliyar, “Tek Parti Döneminde Siyaset-Gençlik İlişkilerine Bir Örnek: Gençlik Teşkilatı Tasarıları,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S.58-2, 2003, ss.62-63.
• DEMİRHAN, Gıyasettin-KONUKMAN, Ferman, “Selim Sırrı Tarcan: A Pioneer in the Development of Physical Education and Sports in Turkey”, Physical Culture and Sport, Studies and Research, Volume LIV, 2012, ss.40-48.
• DEMİROĞLU, Cem’i, “Atatürk ve Gençlik”, AAMD, C.2, S.6, Temmuz 1986, ss.603-606.
• “Deniz Klübü Açıldı, Töreni Büyük Önder Atatürk de Şereflendirdiler”, Top Mecmuası, C.2, S.34, 15/07/1935, s.3.
• DEVECİOĞLU, Sebahattin, “Türkiye’de Futbolun Kurumsallaşması”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, S.26, Kış-Bahar 2008, ss.373-396.
• DİNÇER, Celâl, “Beden Terbiyesi Direktörlüğü Niçin Teşekkül Etti, Maksadı ve Gayesi Nedir?”, Beden Terbiyesi ve Spor, S.11, Kasım 1939, ss.22-23.
• “Dünya Güzeli Diyor ki”, Türkspor, S.10-165, 02/12/1932, ss.4-5 ve 24.
• “Dünya Güzelimiz ve Spor”, Türkspor, S.149, 13/08/1932, ss.6.
• ERENLİ, Muhterem, “Atatürk ve Havacılık”, AAMD, C.2, S.4, Kasım 1985, ss.215- 244.
• “Eski Güreş Kurdu Atatürk’ün Hakkındaki Büyük Lütfundan Minnetle Bahsetmektedir”, Top Mecmuası, C.3, S.70/18, 23/03/1936, ss.70.
• FETGERİ, Ahmet, “Kadınlarımız ve Spor”, Türkspor, S.60, 20/11/1930.
• _________, “Sporda Millî Propaganda”, Türkspor, S.4, 24/10/1929, ss.45.
• FEYZİOĞLU, Turhan, “Atatürk ve Gençlik”, Atatürkçü Düşünce, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1992, ss.868-869.
• “Futbol Federasyonu Kararları”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.76, 20/12/1937, ss.3- 4.
• “Gazi’den Sporcularımıza Kıymetli Bir Meslek Düsturu”, Türkspor, 14/11/1931, ss.11-17.
• GÖKÇEN, Sabiha, “Atatürk ve Gençlik”, AAMD, C.2, S.5, Mart 1986, ss.311-317.
• GÜVEN, Ferit Celâl, “Atatürk ve Türk Eri”, Beden Terbiyesi ve Spor, 10/11/1939, ss.9.
• __________, “Gömlek”, Yücel, Atatürk ve Cumhuriyet Sayısı, C.10, S.57, Kasım 1939, ss.130.
• GÜVEN, İsmail, “Osmanlı’dan Günümüze İzciliğin Gelişimi ve Türk Eğitim Tarihindeki Yeri”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C.36, S.12, 2003, ss.65-73.
• GÜVEN, Özbay, “İstanbul Ok Meydanı Spor Alanı”, Toplumsal Tarih, C.3, S.14, Şubat 1995, ss.14-19.
• __________, “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Yetiştiren Okulların Eğitimini Hazırlayıcı Çalışmalar”, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, C.1, S.2, Nisan 1996, ss.70-82.
• “Güzellik Sahasında Dünya Rekoru Kırdık-Güzel Türk Kızı”, Türkspor, S.148, 06/08/1932, ss.6-7.
• HALİL, N., “Cumhuriyet Atçılığı ve Binicilik Mektebi”, At Dergisi, 1933, ss.5.
• “Halk Fırkamız ve Klüpler”, Türkspor, S.11/166, 10/12/1932, ss.2.
• “İdman İttifakımız”, Spor Âlemi, S.60/22, 15/08/1922, ss.5.
• İŞBİR, Eyüp G., “Atatürk, Gençlik ve Spor”, Selçuk Üniversitesi I. Millî Gençlik Kongresi (6-8 Kasım 1985/Konya) Tebliğler, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya, 1987, ss.167-172.
• “Kadınlar ve Spor”, Spor Âlemi, S.13, 02/05/1920, ss.5.
• KANOK, İ., “Kızlarımız ve Spor”, Spor Postası, S.64, 01/07/1934.
• KIRŞAN, Nizamettin, “Tenise Dair”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.100, 06/06/1938, ss.3-4.
• KOCATÜRK, Utkan, “Atatürk’te Gençlik Kavramı ve Atatürkçü Gençliğin Nitelikleri”, AAMD, C.2, S.4, Kasım 1985, ss.21-25.
• “Maksad”, Maç Mecmuası, S.1, 15/01/1926, ss.1.
• Mazhar Osman, “İdman Merakı”, Spor Âlemi, S.15, 20/05/1920, ss.4-5.
• “Mesut Bir Ziyaret”, Top Mecmuası, S.24/97, 07/09/1936, ss.3.
• Muazzez Tevfik Pertev Hanım, “Kadınlarda Spor Hayatı”, Spor Âlemi, S.18, 01/07/1920, ss.3-4.
• “Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin Dört Sene Evvel Fenerbahçe Kulübünü Ziyareti”, Spor Âlemi, S.68/6, 09/11/1922, ss.8.
• “Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin Trabzon İdman Ocağı’nın Fahrî Başkanlığını Kabulü”, Spor Âlemi, S.102/40, 04/07/1923, ss.13.
• ÖZMADEN, Murat, “Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı (TİCİ) Dönemi Millî Ruh, Millî Temsil, Siyasî ve Millî Propaganda ile Ülkeyi Tanıma-Tanıtma Çabaları”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, (Elektronik Dergi), C.7, S.1, 2010, ss.1439-1457.
• PERİN, Mithat, “Türkiye’de Spor Gazeteciliği ve Haberciliğin Tarihi”, Spor Basını ve Basında Spor Semineri (15-16 Mart 1985), Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1987, ss.6-10.
• PURA, Fuat, “Kadın ve Spor”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.1, 29/06/1936, ss.10; S.2, 06/07/1936, ss.13 ve S.9, 24/08/1936, ss.6.
• _________, “Kayak Sporu ve Tarihi”, Türk Spor Kurumu Dergisi, S.21, 23/11/1936, ss.4-5.
• “Reis-i Cumhur Hazretleri Son Güreşleri Şereflendirdiler”, Türkspor, 23/09/1933, ss.4.
• “Sarı-Lacivert Haftaya Çıkıyor”, Top Mecmuası, S.75/148, 06/09/1937, ss.3.
• SARIKAYA, Makbule, “1925 Prag Pedagoji Kongresi’nde Bir Türk: Selim Sırrı Tarcan” Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.42, Kasım 2008, ss.301-310.
• __________, “Selim Sırrı Tarcan ve Gürbüz Türk Çocuğu”, AAMD, C.24, S.70, Mart 2008, ss.113-126.
• Selim Sırrı, “1924 Olimpiyadları ve Lozan Mukarrerâtı/Selim Sırrı Bey’e Bu Kere Paris’den Vürûd Eden Davetnâmenin Tercümesi”, Spor Âlemi, S.85/23, 08/03/1923, ss.4-5.
• SERTOĞLU, Murat, “Çankaya’da Huzur Güreşleri”, Yıllar boyu Tarih Dergisi, S.6, 1980, ss.16-18.
• SEYFİ, Ali Rıza, “Tarihte Türkler ve Spor”, Ülkü, C.1, S.6, Temmuz 1933, ss.476- 480.
• SEYHAN, Salih, “İlk Spor Yazarlarımızdan Selim Sırrı Tarcan ve Yeni Muhit Dergisindeki Yazılarından Örnekler”, Global Media Journal, S.5, Güz 2012, s.129-141.
• “Spor Mütehassısı Ankara’da”, Türkspor, S.207, 23/09/1933, ss.10 ve 12.
• “Sporcu Kraliçemiz”, Türkspor, S.17, 23/01/1930, ss.8-9.
• “Sporun Yeni Zaferi”, Türkspor, S.16, 01/01/1930, ss.2.
• SÜME, Mehmet-ÖZSOY, Selami, “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Bisiklet Sporu”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.24, 2010, ss.345-360.
• SÜSLÜ, Azmi, “Atatürk ve Gençlik”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S.12, Şubat 1986, ss.13-20.
• ŞAHİN, Gürsoy, “Atatürk Döneminde Batı’daki Olumsuz Türk ve Türkiye İmajını Düzeltme Çabaları ve Türk Seyyahîn Cemiyeti’nin Bu Konudaki Çalışmaları”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.8, S.3, 2006, ss.137-160.
• “Şehir Keşşâflarının Ankara’ya Seyahatleri İntibaâtından”, Spor Âlemi, 21/08/1923, S.45/107.
• TAHSİN, Fethi, “Halkevi Spor Şubesi Nasıl Çalışacak”, Türkspor, S.3, 15/10/1932, ss.10 ve 19.
• TANER, Cemil, “Beden Terbiyesi Teşkilatının Çalışma Esasları”, Beden Terbiyesi ve Spor, S.2, Ocak 1939, ss.14-15.
• ____________, “Beden Terbiyesi Teşkilatında Çalışma Esasları”, Beden Terbiyesi ve Spor, S.2, Şubat 1939, ss.1-2.
• ____________, “Radyo ve Spor Konuşmaları”, Beden Terbiyesi ve Spor, S.6, Haziran 1939, ss.2.
• TANFER, M. Vehbi, “Atatürk ve Türk Gençliği”, AAMD, C.6, S.18, Temmuz 1990, ss.697-705.
• _____________, “Atatürk'ün Türk Milletine Armağan Ettiği Millî Bayramlar”, AAMD, C.13, S.39, Kasım 1997, ss.1039-1052.
• TAŞKESENLİOĞLU, M. Yasin, “Türkiye’de İzcilik Teşkilatının Kuruluşu”, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.10, Güz 2009, ss.103-116.
• TOP, Refik Osman, “İnkılâb ve Spor”, Golspor, S.13, 10/12/1925, ss.1.
• _____________, “Parti ve Spor”, Golspor, 10/04/1938.
• TOPRAK, Zafer, “II. Meşrutiyet Döneminde Paramiliter Gençlik Örgütleri”, Tanzimat”tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C.2, S.17, 14 Ekim 1985, ss.534.
• TUNCEL, Fehmi, “Atatürk, Gençlik ve Spor”, Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, C.1, S.1, Ankara, 2003, ss.9-10.
• “Türk İzciliğinin Büyük Günü, Ankara’da Yapılan Resmî Geçit Pek Güzel Oldu”, Türkspor, S.6/161, 05/11/1932, ss.17.
• “Türk Spor Kurumu”, Top Mecmuası, S.375, 27/04/1936, ss.6.
• “Türk Tayyareciliğinde Yeni Bir Ufuk, Sivil Tayyare Mektebi Açıldı”, Türkspor, S.4/159, 22/10/1932, s.6-7 ve 18.
• Türkiye Spor Yazarları Derneği Bildirisi, “Atatürk’ün Çağdaş Spor Uygulaması”, Atatürk ve Spor Sempozyumu (İstanbul/17 Aralık 1981), İstanbul, 1981, ss.44-56.
• “Türk Ulusunun Büyük Yaratıcısı…” Top Dergisi, 2 Şubat 1935, S.11, ss.8.
• “Ulu Önderimizle Aziz Misafirlerinin Şereflendirdikleri Deniz Yarışları”, Top Mecmuası, S.24/97, 07/09/1936, ss.6-7.
• UZUN, Hakan, “Milletin İradesiyle Oluşan Bir Bayram: Atatürk’ü Anma 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı ve Atatürk Döneminde Kutlanışı”, Karadeniz Araştırmaları, C.6, S.24, Kış 2010, ss.109-125.
• ÜNLÜTEPE, M. Şerif, Türkiye’de Spor Gazeteciliği ve Tarihi Gelişimi, İstanbul Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1991. Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı
• ÜNVER, Deniz, “Atatürk ve Spor”, Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi Türklük Bilgisi Dergisi, S.1, Prizren, 2004, ss.167-172.
• AKDENK, Mürsel, Türkiye’de Hükûmet Programlarında ve Planlı Dönemde Beden ve Spor Eğitimi Uygulamaları (1920-1985), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1986.
• ERİŞKİN, Melih Avni, Yazılı Basında Türk Spor Gazeteciliği Tarihi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla, 2003.
• GÜNGÖR, Birgül, Berlin Olimpiyat Oyunları Ekseninde Basında Türk Sporu (1936-1938), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2009.
• KURULOĞLU, Fehim, Altay Spor Kulübü Tarihi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2010.
• ÖNDER, İmren, Millî Mücadele Dönemi Spor Faaliyetleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 1994.
• ÖZMADEN, Harun, Cumhuriyet Dönemi İlk Spor Teşkilatı Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (1922-1936)’nın Yapılanma Sürecinde Beden Eğitimi ve Sporun Fonksiyonları, Fonksiyonlardaki Değişimler ve Toplumsal Hayata Etkileri, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, 1999.
• SERDAROĞLU, Mehmet Sabri, Olimpiyat Tarihi ve Türkiye’nin Olimpiyatlardaki Durumu, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde, 2002.