Öz
Harp tarihinin yazımında birincil kaynaklar olarak adlandırdığımız harp cerideleri ve harp vesikaları dosyaları ayrı bir önem taşımaktadır. Bu ceride ve dosyaların tutulmasındaki amaç ve yöntemin bilinmesi harp tarihi yazıcılığında daha sağlıklı değerlendirmelerin yapılmasına olanak sağlayacaktır.
Bu anlamda 1909-1928 yılları arasında, Osmanlı Türkçesi ile yayınlanan harp ceride ve dosyalarının tutulmasıyla ilgili dört talimat madde madde incelenmiş ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Talimatların birbirine benzer ve farklı yönleri karşılaştırılmaya çalışılarak, talimatlarda hüküm altına alınan maddeler değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Tarih-i Harp Şubesi’nin kurulmasıyla birlikte talimatların çok daha kapsamlı bir hâle getirildiği tespitinin yanında, talimatların gelecekteki harp/harekât için strateji geliştirmeyi misyon edindiği, yıllar içinde gelişen harp araç ve gereçleri ile sınıfların özellikle 1928 tarihli talimatta vücut bulduğu belirtilebilir. MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı Arşivindeki harp ceridesi ve dosyalarının incelenen talimatlar esasına göre tutulduğu değerlendirmesi yapılabilir.
Anahtar Kelimeler
Harp Ceidesi Harp Tarihi Yazımı Harp Vesikaları Dosyaları Tarih-i Harp Şubesi
Kaynakça
- Binark, İsmet, Temel Arşivcilik Prensipleri ve Arşiv Mevzuat Düzenlemeleri, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Kurumlar arası Arşivcilik ve Dokümantasyon Semineri (2-27 Ekim 1989), Ankara.
- Clausewitz, Carl Von. Harp Üzerine Birinci Cilt., Almancadan Çev. H. Fahri Çeliker, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1991.
- Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (Eski ve Yeni Harflerle), Yay. Haz. Aydın Sami Güneyçal, 20. bs., Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 2003.
- Erendil, Muzaffer. Askeri Tarih ve Türklerde Askeri Tarih Çalışmaları, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1990.
- Erkân-ı Harbiyye-i Umûmiyye Harb Tarihi Encümeni Riyaseti, Harb Cerideleriyle Harb Vesikaları Dosyalarının Tutulması Hakkında Talimat, Askeri Matbaa, İstanbul, 1928.
- Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Başkanlığı Tarihi (1916-1998), Haz. Nurcan Fidan, Alev Keskin, Genelkurmay ATASE Başkanlığı Yay., Ankara, 1999.
- Harb Cerideleri İle Vesaik-i Harbiye Dosyaları Hakkında Talimatname, Matbaa-i Askeriye, Dersaadet, 1333.
- Harb Ceridesinin Suret-i Tanzim ve Tahririne Dair Talimatname, Matbaa-i Askeriye, (y.y), 1325.
- Harbiyye Nezâreti, Harb Ceridesinin Suret-i Tanzim ve Tahririne Dair Talimatname, Matbaa-i Askeriye, İstanbul, 1332.
- Kip, Selahaddin A., Askerî Kamus, ( y.y), İstanbul, 1939.
- Koyre, Alexandre, Bilim Tarihi Yazıları I, Çev. Kurtuluş Dinçer, 1. bs., TÜBİTAK, Ankara, 2000.
- Şayin, Cevat, “Askeri Tarih Araştırmalarında Yeni Bir yaklaşım 3T (Teşkilat, Teçhizat, Tefekkürat)”. Osmanlı Askeri Tarihini Araştırmak: Yeni Kaynaklar Yeni Yaklaşımlar, Der. Cevat Şayin, Gültekin Yıldız, 1. bs., Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul, 2012.
- Tosh, John, Tarihin Peşinde. Çev. Özden Arıkan, 5.bs., Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul, 2013.
- Yeşil, Fatih, “Mühendis ve Tarihçi: Askeri Tarihçilikte Disiplinlerarasılık ve Asker-Sivil Diyaloğu”, Osmanlı Askeri Tarihini Araştırmak: Yeni Kaynaklar Yeni Yaklaşımlar, Der. Cevat Şayin, Gültekin Yıldız, 1. bs., Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul, 2012.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mart 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |