KAPODİSTRİAS'A GÖRE YUNAN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ VE RUSYA

Yıl 2021, Cilt: 40 Sayı: 69, 266 - 293, 31.03.2021

Arzu Erman

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.770548

Cited By: 3

Öz

Yunan bağımsızlık hareketi 18. yüzyılın sonunda Batı Avrupa temelli düşünce hareketlerinden etkilenen bir diaspora hareketi olarak ortaya çıkmış ve 1821 senesinde Osmanlı Devleti’nden ayrılmaya yönelik genel bir ayaklanma başlamıştır. Bu bağlamda Rusya, Yunan hareketinin rahatça gelişip yayılma imkanı bulduğu başlıca ülke konumundadır. Bu harekettin Rusya’daki en büyük destekçisi ise uzun yıllar Rus Çarlığına hizmet eden ve 1816 ile 1822 yılları arasında Rusya’nın Dışişleri Bakanı olan Giannis Kapodistrias’tır. Kapodistrias, Rusya’nın bu meselede taraf olması için Çarı ikna etmeye çalışmış ancak Napoléon savaşları sonrasında oluşturulan yeni dünya düzeni ulusal nitelikli ayrılıkçı hareketlerin bastırılması ve monarşilerin korunması konusunda anlaşmıştır. Ayrıca isyanın çıktığı yerler, Avrupa’dan Osmanlı coğrafyasına ulaşan deniz ticaret yolları üzerinde olduğu için bütün Akdeniz ticaretini etkileyebilecek konumdadır. Bu nedenle Büyük Güçlerin birbirlerini kontrol altında tutarken aynı zamanda birbirlerine karşı avantajlı bir konuma geçmeye çalışması nedeniyle Yunan meselesi, Avrupa diplomasisinde uzun süre gündemi meşgul etmiş ve bağımsızlık ancak on yıl süren mücadeleler sonunda kazanılmıştır. Kurulacak Yunan devletinin ilk devlet başkanı olacak olan Kapodistrias’ın otobiyografisi, resmi ve şahsi yazışmaları Yunan bağımsızlık hareketini ve Rusya’nın isyandaki tutumunu aydınlatacak önemli bir kaynak niteliğindedir.

Anahtar Kelimeler

Yunan Bağımsızlık Hareketi, Yunanistan, Rusya, Osmanlı Devleti, Kapodistrias

Kaynakça

• Kapodistrias, Giannis, Αρχεἰον Ιωὰννου Καποδἰστρια Αυτοβιογραφἱα, Τ/ΑΤ.Α, Εκδ Εταιρεἱα Κερκυραïκών Σπουδών: Κἐρκυρα, 1976.
• Kapodistrias, Giannis, Αρχεἰον Ιωὰννου Καποδἰστρια, Τ/Β, Εκδ Εταιρεἱα Κερκυραïκών Σπουδών: Κἐρκυρα, 1978.
• Kapodistrias, Giannis, Αρχεἰον Ιωὰννου Καποδἰστρια, Τ/ΣΤ,Εκδ Εταιρεἱα Κερκυραïκών Σπουδών Κἐρκυρα, 1984.
• Kapodistrias, Giannis, Αρχεἰον Ιωὰννου Καποδἰστρια, Τ/Z,Εκδ Εταιρεἱα Κερκυραïκών Σπουδών Κἐρκυρα, 1986.
• Anderson, Matthew.S., Doğu Sorunu, 1774- 1923 Uluslararası İlişliler Üzerine Bir İnceleme, Çev. İ.Eser, Yapı Kredi Yayınları İstanbul 2010.
• Armaoğlu, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1789- 1914, Timaş Yayınları, İstanbul 2013.
• Aslantaş, Selim, Osmanlıda Sırp İsyanları 19. Yüzyılın Şafağında Balkanlar, Kitabevi Yayınevi, İstanbul 2007.
• Bayrak, Meral, “Osmanlı Arşivleri Işığında Rum İsyanı Sırasında Avrupa Devletlerinin Tutumu”, Osmanlı, C. 2, s. 71-86, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999.
• Beydilli, Kemal,“Küçük Kaynarca Antlaşması”, TDVİA, C. 26, Ankara 2002, s.524- 527.
• Bostan, İdris, “Navarin”, TDVİA, C. 32, İstanbul 2006, s. 441-443.
• Brewer, David,The Greek War of Independence The Struggle for Freedom Ottoman Oppression and Birth of the Modern Greek Nation, The Overlook Press, New York 2001.
• Bridge, F.D.,“Habsburg Monarşisi ve Osmanlı İmparatorluğu 1900- 1918”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler, Ed. Marian Kent, Çev. Ahmet Fethi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1999, s.36-59.
• Bushkovıtch, Paul,Rusya’nın Kısa Tarihi, Çev. M. Doğan, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul 2016.
• Drıault, ˊEdouard, Napoléon’un Şark Siyaseti, Selim-ı Salis Napoleon, Sébastıanı ve Gardane, Ter. Köprülüzâde M.Fuad, Tercüme, Çeviri yazı, Selma Günaydın, Türk Tarih Kurumu Ankara, 2013.
• Fahmy, Khaled,Paşanın Adamları Kavalalı Mehmed Ali Paşa Ordu ve Modern Mısır, Çev. D. Zarakol, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları İstanbul 2010.
• Feyzioğlu, Hamiyet.S.,Bir Osmanlı Valisinin Hazin Sonu Tepedelenli Ali Paşa İsyanı, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2017.
• Findley, Carter, V., Modern Türkiye Tarihi İslam, Milliyetçilik ve Modernlik 1789- 2007, Çev. G. Ayas, Timaş Yayınları İstanbul, 2012.
• Finkel, Caroline, Rüyadan İmparatorluğa Osmanlı Osmanlı İmparatorluğu’nun Öyküsü 1300- 1923, Çev. Zülal Kılıç, Timaş Yayınları, İstanbul 2012.
• Fulton, B.L. “Fransa ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu”,Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler, Ed. Marian Kent, Çev. Ahmet Fethi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999, s. 164- 198.
• Hammer, J.Von, Osmanlı Tarihi Devlet-i Aliye, Haz. H. Tekinoğlu, Kamer Yayınları, İstanbul 2013.
• Hobsbawm, Erıc, Devrim Çağı 1789- 1848, Çev. B.S. Şener, Dost Kitabevi, Ankara 2003.
• Hoskıng, Geoffrey Rusya ve Ruslar Erken Dönemden 21. Yüzyıla Kadar, Çev. Kezban Acar, İletişim Yayınları İstanbul, 2006.
• Jelavich, Barbara, Balkan Tarihi 18 ve 19.Yüzyıllar, C.1, Çev.i. Durdu, G. Tunalı, H. Koç, Küre Yayınları, İstanbul 2013.
• Jusdanis,Gregory, GecikmişModernlik ve Estetik Kültür Milli Edebiyatın İcat Edilişi, Çev.Tuncay Birkan,Metis Yayınları, İstanbul 1998.
• Kedourie, Ellie,Avrupa’da Milliyetçilik, Çev. H. Demirtaş, MEB, Ankara 1971.
• Kitsikis, Dimitris, Türk- Yunan İmparatorluğu, Çev. V.Aytar, İletişim Yayınları, İstanbul 1996.
• Kohn, Hans, Panslavizm ve Rus Milliyetçiliği, Çev. Agah Oktay Güner, İlgi Kültür ve Sanat Yayınları, İstanbul 2007.
• Lurincis,Hristos, “Κρἀτος εξουσία πολιτικἡ 1830 -1880”, Η Συγκρότηση του Ελληνικοὺ Κρἀτος Προβλἡματα της νεοελληνικἡς ιστορίας Διεθνἑς πλαίσιο, εξουσία και πολιτικἡ τον 19ο αιὠνα.Ed.Κ Γαρδίκα Β Κεχριὠτης Χ Λυριντζἡς Ν Μαρωνίτη,ΕκδοσειςΝεφἑλη, Αθήνα 2008, s. 69-90.
• Matran, Robert, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi II, Çev. Server Tanilli, Alkım Yayınları, İstanbul 2004.
• Μazarakis-Αinian, I.K., Η Φιλικἡ Εταιρεἱα, Eθνικὸ Ιστορικὸ Μουσεἰο, Αθὴνα 2007.
• Mazour, Anatole G., The Firts Russian Revolution 1825 Dekembrist Movement İt’s Origins, Development and Signifiance, University of California Press California1937.
• McNeill, William, Dünya Tarihi, Çev.Alâeddin Şenel, İmge Kitabevi, Ankara 2013.
• McNeill, William, Avrupa Tarihinin Oluşumu, (Kaplan, Y, Çev.). Külliyat Yayınları, İstanbul 2008.
• Norman Davies, Avrupa Tarihi, Çev. B.Çığman, E. Topçugil, K. Emiroğlu,S. Kaya, İmge Kitabevi Ankara 2006.
• Örenç, A.Fuat, “Yedi Ada Cumhuriyeti”, TDVİA, C.43, İstanbul 2013, s. 384- 387.
• Papageorgiou, Stefanos, P., Απο Το Γένος Στο Εθνóς Η Θεμελίωση του Ελληνικοὺ Κρἀτους 1821- 1862, Εκδ. Παπαζηση, Αθήνα 2005.
• Papageorgiou, Stefanos P., Modern Yunan Tarihinden Kesitler, Çev. M.Issı, Yazılama Yayınevi İstanbul 2015.
• Petridis,Paulos B., “Αλἑξανδρος Υψηλἀντης και Ιωὰννης Καποδἰστριας Η κοἰνη τους Πορεἰα στον Αγώα της Εθνικὴς Αναγἐννησης”, Μνὴμη Αλεξὰντρος Υψηλὰντη 200 Χρὸνια Απὸ την Γἐννηση του (1792- 1992),s. 47-58, Μακεδινικών Σπουδών, Θεσσαλονἰκη, 1995.
• Petropoulos, John, A., Politics and Statecraft in the Kingdom of Greece 1833- 1843, Princeton University Press, New Jersey 1968.
• Phıllıou,Chrıstine,“Osmanlı Yönetimindeki Fenerli Nüfuzun Çözümlenmesi”,Toplumsal Tarih Dergisi, Çev.N. İlkaya, S.193, İstanbul 2010, s.54- 69.
• Phıllıps, W. Alison, The War of Greek Independence 1821 to 1833, Smith, Elder Co London 1897.
• Pontıng, Clıve, Yeni Bir Bakış Açısıyla Dünya Tarihi, Çev. Eşref B. Özbilen, Alfa Yayınları, İstanbul 2000.
• Poole, Stanley, L., Lord Stratford Canning’in Türkiye Anıları, Çev. Can Yücel, Yurt Yayınları, Ankara 1988.
• Rıasanovsky,Nicholas.V.; SteınbergMark D., Rusya TarihiBaşlangıçtan Günümüze Kadar, Çev. F.Dereli, İnkılâp Kitabevi İstanbul 2014.
• Richard Clogg, Modern Yunanistan Tarihi, (Dilek Şendil, Çev.), İletişim Yayınları: İstanbul 1997.
• Richmond, Steven., The Voice of England in The East Stratford Canning and Diplomacy with the Ottoman Empire, I.B. Tauris, London, New York 2017.
• Roberts, J.M. Avrupa Tarihi, Çev. Fethi Aytuna, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 2015.
• Rodakis,Periklis Ο Αλἑξανδρος Υψηλἀντης και η Φιλικἡ, Εκδὸσεις Γὸρδιος: Αθἡνα, 1996.
• Seıgnobos, Charles, Rusya’nın Doğuşu’ndan Çar II.Nikola’ya Rus Hükümeti, Haz. V.Kuban, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2018.
• Sparo Olga B., Η Απελευθὲρωση της Ελλὰδος και η Ρωσἱα (1821-1829),Μετ. Α Σαρανταποὑλου, Εκδ.Φὲξη, Αθὴνα 1971.
• Todoroav, Maria. Balkanları Tahayyül Etmek, Çev. Dilek Şendil, İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
• Turan, Şerafettin. “1829 Edirne Antlaşması”, AÜ. DTCF, C.IX/1-2, Ankara 1951, s. 111-151.
• Vakalopoulos, Apostolos, E., “θαρραλἐα υποστὴριξη του Αλἐξ. Υψηλὰντη απο τον Μολδοβὸ λὁγιο και Ρώσο Διπλωμὰτη Αλἐξ. Στοὑρτζα μετὰ την Αποκὴρυξη του κινὴματος απο τον Τσὰρο Αλἐξαντρο Ἀ”, Μνὴμη Αλεξὰντρος Υψηλὰντη 200 Χρὸνια Απὸ την Γἐννηση του (1792- 1992),Μακεδινικών Σπουδών, Θεσσαλονἰκη, 1995, s.19-33.
• Vernadsky. George, Rusya Tarihi, Çev. Doğukan Mızrak, Egemen Ç. Mızrak, Selenge Yayınları, İstanbul 2019.
• Vournas, Thasos,Φιλική Εταιρíα: α’ το παράνομο οργανωτικó της, β’ ο διωγμóς της απο τοúς ξένους ,Εκδ: Αφοι ΤολíδηΑθήνα1982.
• Walıckı Andrezej, Rus Düşünce Tarihi Aydınlanma’dan Marksizme, Çev. Alâeddin Şenel, İletişim Yayınları, İstanbul, 2009.
• Yaşar, Filiz, Yunan Bağımsızlık Savaşı’nda Sakız Adası, Phoenix Yayıncılık, Ankara 2006.
• Yeşil, Fatih, Trajik Zafer: Büyük Güçlerin Doğu Akdeniz’deki Siyasi ve Askeri Mücadelesi,1806- 1807, Ed. Emre Yener, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017.