II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE BİR HARİCİYE BÜROKRATININ PORTRESİ: HÜSEYİN HÜSNÜ PAŞA (1839-1916)

Yıl 2022, Cilt: 41 Sayı: 72, 269 - 298, 30.09.2022

Mahmut Akpınar

https://doi.org/10.35239/tariharastirmalari.1037593

Cited By: 1

Öz

Asker kökenli bir aileden gelen Hüseyin Hüsnü Paşa İstanbul’da ve Paris’te aldığı parlak askeri eğitimin ardından mesleki kariyerine 1866’da Paris Elçiliğinde ateşemileter olarak başladı. Hüsnü Paşa 1873’te İstanbul’a döndükten sonra Harbiye Mektebine hoca olarak görevlendirilse de, hariciye ile iltisaklı geçici görevler üstlendi. Hüsnü Paşa, Balkanlarda yaşanan olaylarla birlikte orduda görevler üstlenerek esas kimliğine geri döndü. Paşa, 1877-1878 Osmanlı Rus savaşı sonrasında savunma ve güvenlik kapsamında yer alan komisyonlarda bulunarak askeri görevlere devam etti. 1888’de önce Karadağ’da yaklaşık bir yıl ortaelçilik yaptıktan sonra, mesleki kariyerinin olgunluk döneminde Petersburg Büyükelçiliğine atandı. II. Abdülhamid’in güveni ve desteğiyle geldiği Petersburg’da on dokuz yılık hizmetiyle, paşa, kesintisiz en uzun süre görev yapan Müslüman elçi oldu. Ancak 1908’de meşrutiyet ilan edildiğinde İttihatçıların hışmına uğradı. İttihatçılar mutlak sadakati nedeniyle Abdülhamidci olarak gördükleri paşayı görevden uzaklaştırdılar. Otuz yılı aşan hizmeti ve mesleki tecrübesi hiçe sayılan paşaya, bir daha görev vermediler. Gördüğü muamele karşısında büyük hayal kırıklığı yaşayan paşa, 1916’da yani I Dünya Savaşı devam ederken vefat etti.

Anahtar Kelimeler

Askeri eğitim, Ateşemiliter, Hariciye, Elçi, Sadakat

Kaynakça

• Yıldız Perakende Evrakı Tahrirat-ı Ecnebiye ve Mabeyn Mütercimliği (Y. PRK. TKM.)
• Yıldız Perakende Evrakı Yaveran ve Maiyyet-i Seniyye Erkan-ı Harbiye Dairesi (Y..PRK.MYD.)
• Batmaz, Ş., “II. Abdülhamid Devri Bahriyesinde Personel Yetiştirme Gayretlerine Bir Örnek: Torpido Mektebi”, Osmanlı Donanmasının Seyir Defteri, Pera Müzesi Yayınları, 2009, s. 64-76.
• Ortaylı, İ., “Türk Tarihçiliğinde Biyografi İnşası ve Biyografik Malzeme Sorunsalı”, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Problemler, Araştırmalar, Tartışmalar, (I. Uluslararası Tarih Kongresi 24-26 Mayıs 1993 Ankara), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999, s. 56-63.