SİVAS’IN CUMHURİYET SENATOSU’NDA TEMSİLİ

Yıl 2021, Sayı: 8, 265 - 300, 27.01.2021

Ali Çakırbaş , Ümren Ölmez

Öz

Türk demokrasi tarihi açısından 27 Mayıs Askeri Müdahalesi sonrası Türkiye’de yeni bir sayfa açılmıştır. Uzun soluklu 1924 Anayasası yerini 1961 Anayasasına bırakırken parlamenter sisteme bazı yenilikler getirilmiştir. Bunlardan en önemlisi 1980 Askeri Müdahalesine kadar yürürlükte kalan ve çalışmalarını sürdüren Cumhuriyet Senatosu olmuştur. Cumhuriyet Senatosu Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) üst meclisini oluşturan bir yasama organı olarak Türk siyasi hayatında yer almıştır. Cumhuriyet Senatosu Milli Birlik Komitesi Üyeleri, Cumhurbaşkanı tarafından seçilen kontenjan üyeleri ve genel seçimlerde halk tarafından seçilen senatörlerden oluşturulmuştur. Cumhuriyet Senatosunun görevi, hükümetin çalışmalarını denetlemek ve denge unsuru oluşturarak sistemin işlerliğini temin etmek olarak belirlenmiştir.
1961-1980 yılları arasında Cumhuriyet Senatosunda Sivas’ı 11 senatör temsil etmiştir. Bu senatörlerin tamamı genel seçimlerle halk tarafından seçilmiştir. Bunlar Ahmet Nihat Çekemoğlu, Rifat Öçten, Yusuf Ziya Önder, Hasan Hulusi Söylemezoğlu, Adil Altay, Nurettin Ertürk, Hüseyin Öztürk, Kazım Kangal, Temel Kitapçı, Mehmet Muhittin Taylan ve Tahsin Türkay’dır. Bu çalışmada Sivas senatörlerinin kısa biyografilerine ve Senatoda Sivas adına yapmış oldukları çalışmalara değinilecektir. Senatörlerin bazıları Sivas’ı kalkındırmak ve kentin sorunlarına çözüm getirmek adına daha yoğun faaliyet içerisinde olmasına rağmen bazılarının herhangi bir faaliyetine rastlanılamamıştır. Bu çalışmada 1961-1980 yılları arasında Sivas senatörlerinin senato faaliyetleri tutanak dergileri ve dönemin diğer kaynakları ışığında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Senatosu, Sivas, Senatörler

Kaynakça

• ASLAN, Emel, Türkiye’nin İç Siyasetinde Demokrat Parti(1950-1960), (Yüksek Lisans Tezi), Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir, 2014.
• BAYIR, Özgün Erler, “Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Solda Partileşme”, İ.Ü. Sosyal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2011, ss.45-72.
• ÇAKIRBAŞ, Ali, “Cumhuriyet Senatosu’nda Nevşehir’in Temsili”, History Studies Internatıonal Journal Of Hıstory, 12/4, Ağustos, 2020, ss.1525-1541.
• ÇOKER, Fahri, Türk Parlamento Tarihi Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri, C.1, (1961-1964), Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, Ankara, 1998.
• ÇOKER, Fahri, Türk Parlamento Tarihi Cumhuriyet Senatosu Üyelerinin Özgeçmişleri, C.2, (1966-1980), Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, 1999.
• KAÇAR, Mustafa Seçkin, Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş ve Demokrat Parti İktidarı, (Yüksek Lisans Tezi), Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Tarih Anabilim Dalı, Aksaray, 2019.
• KARPAT, Kemal H., Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2016.
• ÖZGİŞİ, Tunca, Türk Parlamento Tarihinde Cumhuriyet Senatosu, Ankara, 2012.