From the World War to the Occupation of İzmir Greek Activities in Urla and its Surroundings

Yıl 2022, Sayı: 11, 197 - 245, 13.09.2022

Abdullah Doğtekin , İlker Mümin Çağlar

Öz

In this study, it is aimed to reveal the Greek activities in the Urla district and its immediate surroundings, as well as the measures taken by the administrators and the course of the struggle, from the beginning of the First World War to the occupation of İzmir. The fact that Urla is an important settlement center between İzmir and Çeşme has caused the importance given to Ayvalık and Söke by Greece, to Urla as well. Greek officers who were secretly removed to Anatolia from the shores of Cesme and Seferihisar found a wide field of study, especially in Urla. During the First World War, Urla township and Demircili Greek village became an important human trafficking center. The kidnapped Greek youth have fought as volunteers in the Greek, British and French armies. On the one hand, they brought news to Urla from the armies of the enemy states, on the other hand, they carried out espionage activities by providing them with intelligence from there. The attacks on the Turkish villages in Seferihisar and Çeşme were directed from Urla. The fact that Urla was the only district of the sanjak where the Greeks had a population superiority played a big role in this. After the Balkan Wars, with the occupation of Lesbos, Chios and Samos by Greece, these islands started to be used as bases by Greek bandits. These bandits, who went to the Anatolian shores in line with the instructions they received from Greece, united with the local Greeks and violated the internal security with the robberies and murders they committed.

Anahtar Kelimeler

Urla, First World War, Greek Bandits, Ottoman Empire, Greece, Urla, First World War, Greek Bandits, Ottoman Empire, Greece

CİHAN HARBİ'NDEN İZMİR'İN İŞGALİNE URLA VE YAKIN ÇEVRESİNDE RUM FAALİYETLERİ

Öz

Bu çalışmada, I. Dünya Savaşı’nın başlangıcından İzmir’in işgaline kadar olan süreçte, Urla kazası ve yakın çevresindeki Rum faaliyetleri ile yöneticilerin bunlara karşı almış olduğu tedbirler ve mücadele seyrinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Urla’nın İzmir ile Çeşme arasında önemli bir yerleşim merkezi olması, Yunanistan tarafından Ayvalık ve Söke’ye gösterilen önemin Urla’ya da verilmesine neden olmuştur. Çeşme ve Seferihisar kıyılarından Anadolu’ya gizlice çıkarılan Yunan subayları özellikle Urla’da geniş bir çalışma alanı bulmuşlardır. I. Dünya Savaşı yıllarında Urla kazası ve Demircili Rum köyü önemli bir insan kaçakçılığı merkezi haline gelmiştir. Kaçırılan Rum gençleri Yunan, İngiliz ve Fransız ordularında gönüllü olarak savaşmışlardır. Bunlar bir taraftan düşman devletlerin ordularından Urla’ya haber getirirken, diğer taraftan da buradan onlara istihbarat sağlayarak casusluk faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Seferihisar ve Çeşme’deki Türk köylerine yapılan saldırılar Urla’dan sevk ve idare edilmiştir. Urla’nın sancağın Rumların nüfus üstünlüğüne sahip olduğu tek kazası olması bunda büyük bir rol oynamıştır. Balkan savaşlarından sonra Midilli, Sakız ve Sisam adalarının Yunanistan tarafından işgaliyle birlikte bu adalar Rum eşkıyalar tarafından üst olarak kullanılmaya başlanılmıştır. Yunanistan’dan aldıkları talimatlar doğrultusunda Anadolu sahillerine çıkan bu eşkıyalar, yerli Rumlarla birleşerek yaptıkları soygun ve cinayetlerle iç güvenliği ihlal etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Urla, Rum Eşkıyalar, Osmanlı Devleti, Yunanistan

Kaynakça

• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• Apak, R. (1990). İstiklal Savaşı’nda Garp Cephesi Nasıl Kuruldu. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Arıkan, Z. (1989). Mütareke ve İşgal Dönemi İzmir Basını (30 Ekim 1918-8 Eylül 1922). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Atnur, E. (2010). Millî müadelede kuvay-ı milliye, Rum ve Ermeni ilişkileri. Atatürk Dergisi, 1(6), 71-84.
• Aydınel, S. (1990). Güneybatı Anadolu’da Kuva-yı Milliye Harekâtı. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bayar, C. (1997). Ben de Yazdım, Millî Mücadeleye Giriş (Cilt 5). Sabah Kitapları.
• Baykara, T. (1999). Osmanlılarda Medeniyet Kavramı ve On dokuzuncu Yüzyıla Dair Araştırmalar. Akademi Kitabevi.
• Bayraktar, B. (2014). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Ayvalık Tarihi. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Belen, F. (1983). Türk Kurtuluş Savaşı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Beşikçi, M. (2015). Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Seferberliği. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Çağbayır, Y. (1989). Söke. Ayma Matbaası.
• Çakmak, Z. (2007). İzmir ve Çevresinde Yunan İşgali ve Rum Mezalimi. Yeditepe Yayınevi.
• Çetinkaya, A. (1993). Milli Mücadele Dönemi Hatıraları. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Genel Kurmay Başkanlığı. (1962). Türk İstiklal Harbi I Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı. Genelkurmay Basımevi.
• Gökbel, A. (2005). Millî Mücadele’de Aydın. (Sadeleştiren: Hüseyin Kuruüzüm), Kolalı Matbaası.
• Güler, A. (1988). İşgal Yıllarında Yunan Gizli Teşkilatları. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Halıcı, Ş. (2009). Millî Mücadele’de Kuşadası ve Söke (1919-1922). Yeniyol Matbaası.
• Hocaoğlu, M. (1985). Belgelerle Yunan Barbarlığı. Berekat Yayınevi.
• Jaeschke, G. (2001). Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri I. Cumhuriyet Yayınları.
• Kaygusuz, B. N. (2002). Bir Roman Gibi. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını.
• Kitsikis, D. (1963). Yunan Propagandası. Meydan Neşriyat.
• Kurmuş, O. (1974). Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi. Bilim Yayınları.
• Menteşe, H. (2019). Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe’nin Anıları. Altınordu Yayınları.
• Moralı, N. (1976). Mütarekede İzmir Önceleri ve Sonraları. Tekin Yayınevi.
• Nakracas, G. (2005). Anadolu ve Rum Göçmenlerin Kökeni. Kitabevi Yayınları.
• Öktem, H. R. (1991). Mütareke ve İşgal Anıları. (Z. Arıkan, Haz.), Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özdemir, M. (2007). I. Dünya savaşı sırasında Osmanlı devleti tarafından gerçekleştirilen Rum tehciri. ÇTTAD, VI/14, 27-40.
• Parlak, T. (1982). İşgalden Kurtuluşa I Yunan Ege’ye Nasıl Geldi (İlk Günler). İzmir Sosyal Hizmetler Vakfı Kültür Yayınları.
• Sanders, V. L. (2018). Türkiye’de Beş Yıl (E. B. Özbilen, Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Selek, S. (1987). Anadolu İhtilali. Kastaş Yayınları.
• Serçe, E. (1998). İzmir ve Çevresi Nüfus İstatistiği 1917. Akademi Kitabevi.
• Smith, M. L. (1978). Anadolu Üzerindeki Göz (İonian Vision). Hür Yayın ve Ticaret Aş.
• Sofuoğlu, A. (1994). Kuvayı Milliye Döneminde Kuzeybatı Anadolu (1919-1921). Genelkurmay Basımevi.
• Sonyel, R. S. (2001). Hıristiyan azınlıklar ve Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi. Yeni Türkiye, 0(38), 687-691.
• Söylemezoğlu, G. K. (1939). Başımıza Gelenler, Yakın Bir Mazinin Hatıraları, Mondros’tan Mudanya’ya. Kanaat Kitabevi.
• Sürgevil, S. (2009). II. Meşrutiyet Döneminde İzmir. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını.
• Taçalan, N. (1981). Ege’de Kurtuluş Savaşı Başlarken. Hür Yayın.
• Tansel, S. (1991). Mondros’tan Mudanya’ya Kadar (Cilt 1). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Turan, M. (2006). Yunan Mezalimi (İzmir, Aydın, Manisa, Denizli 1919-1923). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınlar.
• Umar, B. (1974). İzmir’de Yunanlıların Son Günleri. Bilgi Yayınevi.
• Yetkin, S. (2003). Ege’de Eşkıyalar. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.