Farklı Mürdümük Çeşitlerine Ait Tohumların Bazı Biyoteknik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 3, 118 - 126, 27.12.2021

Esra Nur Gül , Ebubekir Altuntaş , Mahir Özkurt

Öz

Bu çalışmada; Eren, İptaş ve Karadağ çeşitlerine ait mürdümük tohumlarının bazı biyoteknik (fiziksel özellikleri, renk karakteristikleri ve mekanik davranışları) incelenmiştir. Eren, İptaş ve Karadağ mürdümük çeşitlerinin nem içerikleri sırasıyla %7.37, %7.23 ve %8.20 (k.b) olarak belirlenmiştir. Mürdümük çeşitlerinin fiziksel özellikleri içinde geometrik özellikler, hacimsel özellikler, renk karakteristikleri ile birlikte farklı hız ve eksenlerdeki mekanik davranışları incelenmiştir. L* parlaklık renk karakteristiği, İptaş çeşidinde diğer çeşitler göre daha yüksek (55.76) bulunmuştur. Çeşitlere ait tohumların sıkıştırma testleri; kırılma kuvveti, deformasyon, kırılma enerjisi, sertlik ve kırılma gücü parametreleri; 20, 40 ve 60 mm min-1 yükleme hızlarında uzunluk, genişlik ve kalınlık yükleme eksenleri için belirlenmiştir. İptaş çeşidinde kırılma kuvveti (224.20 N) değerleri, diğer çeşitlere göre daha yüksek; eksenlere göre kırılma kuvveti değerleri ise en yüksek kalınlık ekseninde (220.62 N) bulunurken, en düşük ise uzunluk ekseninde (164.13 N) belirlenmiştir. Mürdümük tohumlarının ekim, hasat ve hasat sonrası işlemler ve teknolojik uygulamalarda temizlenmesi, ayıklanması, işlenmesi ve kaliteli bir son ürün için tohumların biyoteknik özelliklerinin belirlenmesi önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mürdümük, fiziksel özellikler, boyut, yüzey alanı, L*, a*, b* Renk Karakteristikleri

Determination of Some Biotechnical Properties of Seeds of Different Grass Pea Cultivars

Öz

In this study; some biotechnical properties (physical properties, color characteristics and mechanical behavior) of seeds of grass pea for Eren, İptaş and Karadağ cultivars were investigated. Moisture contents of Eren, İptaş and Karadağ grass pea cultivars were determined as 7.37%, 7.23% and 8.20% (d.b) respectively. Geometrical properties, volumetric properties, color characteristics and mechanical behavior at different speeds and axes were investigated. It was determined that the L* brightness characteristic were higher (55.76) in the İptaş cultivar than the other cultivars. As the compression tests of seeds of cultivars; rupture force, deformation, rupture energy, hardness and rupture power parameters the compression axes at 20, 40 and 60 mm min-1 compression speeds for the length, width and thickness were determined. Rupture force (224.20 N) values in İptaş cultivar are higher than other cultivars and the rupture force values according to the axes were found to be the highest for the thickness axis (220.62 N), while the lowest was determined for the length axis (164.13 N). It is important to determine the biotechnical properties of the grass pea seeds for cleaning, sorting, processing and for a quality final product in sowing, harvesting and post-harvest processes and technological applications.

Anahtar Kelimeler

Grass pea, Physical properties, Size, Surface area, L*, a*, b* Colour characteristics

Kaynakça

• Alayunt, N. 2000. Biyolojik Malzeme Bilgisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 541 Ders Kitabı, İzmir.
• Altuntas, E. and Karadag, Y. 2006. Some Physical and Mechanical Properties of Sainfoin (Onobrychis sativa Lam.), Grasspea (Lathyrus sativus L.) and Bitter Vetch (Vicia ervilia (L.) Willd.) Seeds. Journal of Applied Sciences, 6(6): 1373-1379.
• Altuntas, E., Gercekcioglu, R. and Kaya, C. 2010. Selected mechanical and geometric properties of different almond cultivars. International Journal of Food Properties, 13 (2): 282-293.
• Anonim, 2021a. Tohum olgunluğu. https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=1951 Erişim Tarihi: 08.11.2021.
• Anonim, 2021b. Tohumlukların işlenmesi. file:///C:/Users/ASUS/Downloads/Tohumluk%20Ders%20notlar%C4%B1%20i%C5%9Fleme%20kurutma%20depo lama.pdf Erişim Tarihi: 08.11.2021.
• Anonim, 2021c. Tohum yapısı file:///C:/Users/ASUS/Downloads/Tohumculuk%20ve%20Teknolojisi.pdf Erişim tarihi: 12.11.2021
• Aydeniz, A. ve Brohi, A.R. 1991. Gübreler ve gübreleme. Cumhuriyet Üniversitesi, Tokat Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No. 10, Ders Kitabı: 3, Tokat.
• Günaydın, S. 2020. Mikrodalga, konvektif ve gölgede kurutma yöntemleri kullanılarak kurutulmuş kuşburnu meyvesinin kurutma kinetiği, renk ve besin elementi içeriği açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 65 sayfa, Bursa.
• Kaleemullah, S. and Gunasekar, J.J. 2002. Moisture-dependent physical properties of Arecanut Trues. Biosystem Engineering, 82(3): 331-338.
• Karadağ, Y, 2009. Mürdümük. (Ed. R. Avcıoğlu, R. Hatipoğlu, Y. Karadağ), Yembitkileri: Baklagil yembitkileri, (Cilt II), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayını, İzmir, 471-479.
• Khazaei, J., Rasekh, M. and Borghei, A.M. 2002. Physical and mechanical properties of almond and ıts kernel related to cracking and peeling. An ASAE Meeting Presentation, Paper No 026153.
• Lakra, L.P. and Patel, S. 2021. To study the Physico-chemical properties of Lathyrus sativus. International Journal of Chemical Studies, 2021; 9(1): 133-138.
• Maphosa, Y. and Jideani, V.A. 2017. The role of legumes in human nutrition. In Functional Food-Improve Health through Adequate Food; Hueda, M.C., Ed.; In Tech d.o.o.: Rijeka, Croatia; Volume 1: 103–121.
• Martín-Cabrejas, M.A. 2019. Legumes: An overview. In Legumes: Nutritional Quality, Processing and Potential Health Benefits; Martín-Cabrejas, M.A., Ed.; CPI Group (UK) Ltd.: Croydon, UK, 2019: 1–18.
• McGuire, R.G. 1992. Reporting of objective colmeasurements. Hortscience, 27: 1254-1255.
• Mohsenin, N.N. 1980. Physical properties of plants and animal materials. Gordon and Breach Science publishers, NW, New York.
• Saçılık, K., Öztürk, R. and Keskin, R. 2003. Some physical properties of Hemp seed. Biosystems Engineering, 86 (2): 191-198.
• Sarajeh, H., Ebrahimi, M.A., Khanali, M., Behboudi, O.and Mohammadi, K. 2014. Effect of moisture content on some physical properties of Grass pea (Lathyrus sativus L.). Agricultural Engineering International CIGR Journal, 16(4): 261-267.
• Sayar, M.S. 2014. Mürdümük tarımı ve yeni geliştirilen GAP Mavisi mürdümük çeşidi. Mardin Gıda Tarım ve Hayvancılık Dergisi, 4 (10):30-32.
• Suthar, S.H. and Das, S.K. 1996. Some physical properties of Karingda [Citrus lanatus (thumb) mansf] grains. Journal of Agricultural Engineering Research, 65: 15-22.
• SPSS, 2000. “SPSS for Windows”. Student Version. Release 10.0.9 SPSS Inc IL USA.
• Talukdar, D. and Biswas, A. K. 2008. Variability, heritability and scope of selection for some quantitative traits in induced mutant lines of grass pea (Lathyrus sativus L.). International Journal of Plant Sciences, 3(2): 528-530.
• Tekele-Haimanot, R., Kidane, Y., Wuhib, E., Kalissa, A., Alemu, T., Zein, Z. A. and Spencer, P.S. 1990. Lathyrism in rural Northwestern Ethiopia: A highly prevalent neurotoxic disorder. International Journal of Epidemiol., 19: 664-672.
• TUİK, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu, Kuru Baklagiller. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 Erişim Tarihi:04.09.2021.
• TUİK, 2021. Türkiye İstatistik Kurumu, Kuru Baklagiller. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 Erişim Tarihi:04.09.2021.
• Vatandaş, M., Gürhan, R. ve Çetin, M. 2002. Nohutun Değişik Çeşit ve Nem Özelliklerine Göre Kırılma Karakteristiklerinin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 8(1); 73-78.
• Yılmaz, G. and Altuntas, E. 2020. Some bio-technical properties of flax seeds, fennel seeds and harmal seed capsules. Turkish Journal of Agricultural Engineering Research (TURKAGER), 1(2): 222-232.