Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç ve Gulyabani romanlarında Halk Edebiyatı İzleri

Yıl 2023, , 928 - 939, 25.06.2023

Fatma Akşam

https://doi.org/10.30622/tarr.1295578

Öz

Türk edebiyatında uzun soluklu yazarlar arasında yer alan Hüseyin Rahmi Gürpınar, yazarlığa çocuk denecek yaşta başlamış ve kendisinden beklenmeyen bir başarıyla eserlerini kaleme almıştır. Bu süreçte Ahmed Midhat Efendi’nin desteğini almış ve onun yanında yetişmiştir. Yazarlık hayatı boyunca birçok eser kaleme alan Hüseyin Rahmi, hemen hemen bütün eserlerinde toplum yararını ön plana alarak eserlerini oluşturmuştur. Keskin bir yazarlık zekâsı ve olağanüstü gözlem yeteneğiyle eserlerini oluşturan yazar, sıradan insanların yaşantılarını gözler önüne sermiştir. Natüralist bir kimlikle eserlerini kaleme alan yazar, birçok eserinde yanlış batılılaşmayı, yoksul mahallelerdeki hayatı, evlilik hayatındaki sorunları, aldatmaları, dindar gibi görünüp insanları sömürenleri kısacası toplumun aksak yönlerini bütün gerçekliğiyle gözler önüne sererken halkın kültürünü, yaşayış şeklini onlardan biri gibi başarılı bir şekilde işlemiştir. Hüseyin Rahmi’nin eserlerinde halk edebiyatının birçok ürününü görmek mümkündür. Toplumu kendi kültür unsurlarıyla beraber yazıya döken yazar, aynı zamanda toplumun kültürel miras aktarıcısı rolünü üstlenmiştir. Halk edebiyatının birçok ürününe eserlerinde yer vererek bunların yok olmadan gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamıştır. Çalışmada Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Kuyruklu Yıldız Altında Bir Evlenme ve Gulyabani romanlarında görülen halk edebiyatının izleri sürülmüş bu romanlarda yer alan ürünler gün yüzüne çıkarılmıştır. Halk dilini, halk kültürünü yazına taşıyan romancı olarak bilinen yazarın verilen iki eserinde de halk edebiyatının birçok ürünü tespit edilmiştir. Yazar sadece toplumun eksik yönlerini ortaya koymamış aynı zamanda halkın mizah anlayışını, sanat zevkini, dili kullanma biçimlerini başarılı bir şekilde vermiştir. Yazar kendi yaşamadığı hayatları bulup irdeleyerek sokağı, insanları, onlarla ilgili her şeyi dikkatli bir şekilde gözlemleyip eserlerinde işlemiştir. Çalışmada tespit edilen halk edebiyatı ürünlerinin kullanımı, nasıl ve ne şekilde eserlerde yer aldığı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Roman, Hüseyin Rahmi, Halk Edebiyatı, Kuyruklu Yıldız Altında Bir Evlenme, Gulyabani

Traces of Literature in Hüseyin Rahmi Gürpınar’s novels A Marriage Under A Comet and Ghoul

Öz

Hüseyin Rahmi Gürpınar, a prominent figure in Turkish literature, began writing at a young age and achieved unexpected success in his literary endeavors. With the support of Ahmed Midhat Efendi, he developed as a writer. Throughout his life, Hüseyin Rahmi produced numerous works, prioritizing the betterment of society in most of them. Demonstrating remarkable writing acumen and exceptional observational skills, he portrayed the lives of ordinary people. Employing a naturalist approach, the author effectively depicted the culture and way of life of the populace, while also shedding light on issues such as misguided westernization, impoverished neighborhoods, marital problems, deception, religious hypocrisy, and exploitation. In essence, his works revealed the flawed aspects of society in all their reality. Hüseyin Rahmi's literary works often contain elements of folk literature, making him a custodian of the cultural heritage of society. He incorporated many folk literature products into his works, ensuring their preservation for future generations. This study examines the presence of folk literature in Hüseyin Rahmi Gürpınar's novels, specifically "A Marriage Under a Comet" and "A Ghoul," and brings these folk literature elements to the forefront. Numerous instances of folk literature products have been identified in these two novels, solidifying the author's reputation as a novelist who integrates folk language and folk culture into literature. Additionally, the author not only highlighted the society's shortcomings but also effectively portrayed the people's sense of humor, artistic taste, and language usage. Despite not being a public figure, the author meticulously observed the streets, the people, and everything associated with them, as reflected in his works. This study evaluates the utilization of identified folk literature products and analyzes how they are incorporated into the novels.

Anahtar Kelimeler

Novel, Hüseyin Rahmi, Folk Literature, Marriage Under a Comet, Ghoul

Kaynakça

• Akyüz, K. (1979). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri (1860-1923). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Bezirci, A. (1991). Deyimlerimizin Sözlüğü. İstanbul: Gendaş Genel Yayın Dağıtım.
• Boratav, P. N. (1992). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Doğan, M. (2014). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Yazar Yayınları.
• Elçin, Ş. (1992). “Dua-Beddua”, Türk Dünyası El Kitabı, C. 3, 3 C. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Göçgün, Ö. (1990). Hüseyin Rahmi Gürpınar. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Gürpınar, H. R. (2007). Gulyabani. İstanbul: Everest Yayınları.
• Gürpınar, H. R. (2004). Kuyruklu Yıldız Altında Bir Evlenme. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Karataş, T. (2004). Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Levend, A. S. (1964). Hüseyin Rahmi Gürpınar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Moran, B. (1983). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türk Klasikleri Hüseyin Rahmi Gürpınar (1999). “Eserlerinden Seçmeler”. İstanbul: Akpınar Yayınları.
• Oğuz, Ö.-Ekici, M.-Aça, M.-Düzgün, D.-Akarpınar, B.-Arslan, M.-Yılmaz, M. A.-Öğüt Teker, G.-Özkan, T. (2011). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Özün, M. N. (2009). Türkçede Roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• http://tdk.gov.tr