A Historical Reflection of Bahâî Activities in Anatolia: “Bahâî Hareketi Hakkında İlmî Bir Tetabbu” Named Article for Emin Ali

Yıl 2020, , 560 - 573, 30.12.2020

Ali Albayrak , Ömer Faruk Teber , Yusuf Gökalp

https://doi.org/10.30622/tarr.818021

Cited By: 3

Öz

Bahaism is a new religious movement that emerged in Iran in the 19th century within the Shia tradition. It was named after the founding person Mirza Hüseyin Ali (d. 1309/1892), known as "Bahaullah", which means "praise of God". Bahaism accepts Bahá'u'lláh as the prophet, the honor of God, the founder of a religious orientation that brings all religions to perfection. Bâbîlik-Bahâîlik developed in the center of Shia Islam understanding in Iran. It is also known that in the background of this movement, there is the Sheikh sect, which is a mystical interpretation of the Imami Shia. Ictihad Magazine occupies an important place in Turkish cultural history together with the magazines in the last period of Ottoman publication. These magazines contain a great treasure for the social, political and cultural life of the transition from the Tanzimat to the Republic. In this study, we will examine Bahaism and the activities of this religious movement in Anatolia through an article written by Emin Ali in the 40th issue of the Ictihad Mecm'asi of 31 Kanunevvel 1921. Periodicals are products that provide very important data to understand the culture, sociology, social events and phenomena of a period. It can be said that with the proclamation of the Second Constitutional Era, intellectuals and politicians who hoped that all social problems would be solved, their astonishment, exuberance, excitement and polemics significantly stood out in the periodicals of the constitutionalism.

Anahtar Kelimeler

Bahaism, Religion, Abdullah Cevdet, Shia, Bahaullah

Anadolu’da Bahai Faaliyetlerinin Tarihsel Bir Yansıması: Emin Ali’nin “Bahâî Hareketi Hakkında İlmî Bir Tetebbu” Adlı Makalesi

Öz

Bahailik, Şii gelenek içerisinde 19. asırda İran’da ortaya çıkan yeni bir dini harekettir. Adını “Tanrı övgüsü” anlamına gelen ve “Bahaullah” olarak bilinen kurucu şahsiyet Mirza Hüseyin Ali (ö. 1309/1892)’den almıştır. Bahailik, Bahaullah’ı peygamber, Allah’ın mazharı, bütün dinleri kemale ulaştıran bir dini yönelişin kurucusu olarak kabul ederler. Bâbîlik-Bahâîlik İran’da daha çok Şiî İslâm anlayışı merkezinde gelişmiştir. Bu hareketin arkaplanında İmâmiyye Şîası’nın tasavvufi bir yorumu niteliğindeki Şeyhîlik tarikatının yer aldığı da bilinmektedir. İçtihad Mecmûası Osmanlının son dönem matbuat aleminde yer alan dergilerle birlikte Türk kültür tarihinin önemli bir yerini işkal etmektedir. Bu dergiler, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e geçiş sürecinin sosyal, siyasal ve kültürel hayatına yönelik büyük bir hazine barındırmaktadır. Biz bu çalışmamızda İctihad Mecmû’ası’nın 31 Kanunuevvel 1921 tarihli 40. Sayısında Emin Ali tarafından yazılmış bir makale üzerinden Bahailiği ve bu dini hareketin Anadolu’daki faaliyetlerini değerlendireceğiz. Süreli yayınlar bir dönemin kültürünü, sosyolojisini ve toplumsal olay ve olgularını anlayabilmek için oldukça önemli veriler sağlanan ürünlerdir. II. Meşrutiyetin ilanı ile birlikte bütün toplumsal sorunların çözümleneceğini ümit eden aydınlar ve siyasetçilerin şaşkınlıkları, taşkınlıkları, heyecanları ve polemikleri önemli ölçüde II. Meşrutiyetin süreli yayınlarında temayüz ettiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Bahailik, Din, Abdullah Cevdet, Şia, Bahaullah

Kaynakça

• Gündüz, M., (2007), II. Meşrutiyet’in Klasik Paradigmaları, İçtihad, Sebilü’r-Reşad ve Türk Yurdu’nda Toplumsal Tezler, Ankara: Lotus yayınları.
• Gündüz, M., (2008), İçtihad’ın İçtihadı Abdullah Cevdet’ten Seçme Yazılar, Ankara: Lotus Yayınevi.
• Alkan, N., (2010) Bahailik ve Jön Türk Devrimi. Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar Dergisi. Sayı:11. Güz 2010. S. 23, ss. 23-46. Bahai Eserleri Basım Dağıtım, (2016). Bahai Dini Tarihi, Öğretileri ve Toplumsal Çalışmaları, İzmir: Bassaray Matbaası.
• Bozkuş, M., (2002), “Bahâîliğin Arka Planı ve Söylemi Üzerine Bir Değerlendirme (Sivas Örneği)”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas 2002, cilt; VI, sayı; 2, ss. 139-156.
• Fığlalı, E. R. (1991). "Bahâîlik", Diyanet İslâm Ansiklopedisi, IV, 464–468.
• Fığlalı, E. R. (1994), Bâbîlik ve Bahâîlik, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İpek, Y. (2018), İran ve Osmanlı Coğrafyasında Gelişen Bir Dini Hareket Olarak Babilik-Bahailik ve Günümüz Türkiye’sindeki Faaliyetleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Kayseri.
• Türkiye Bahâîleri, (2016), Bahai Dini Tarihi, Öğretileri ve Toplumsal Çalışmaları, İstanbul: Bassaray Matbaası.
• Özşuca, N. (1967), Bahaî Dini; Tarihi, Prensipleri ve Dini Hükümleri, Ankara.