A Methodological Analysis of Religious-Addiction Studies Conducted in Turkey

Yıl 2021, , 1133 - 1150, 20.09.2021

Orhan Gürsu , Burak Salih Selçuk

https://doi.org/10.30622/tarr.930109

Öz

Many people suffer from the addiction which has started to be called as the epidemic of the modern era. Both the description and treatment of addiction which has reached the level of epidemic encompasses many difficulties. Besides the difficulties, day by day many more addictions are being added to the existing ones. The number of things that one can be addicted to are quite a lot. Religion consists of various belief and worship-related ethical rules; beside these rules religion influences believing people’s lives, behaviour and the network of relationships. Therefore, there is a relationship between religion and addiction, mainly because of religion prohibits harmful behaviors. This relationship is examined by conducted by studies various researchers. Religiostiy and dependence studies in Turkey last quarter-century has been increasing. The porpuse of this study metolocigal analysis of studyes on religiosty and dependence between years 1998-2020 was carried out in Turkey. In this study, document analysis, one of the qualititive research methods, was chosen as the method of the research. In this study, document analysis was used as data collection method and data were obtained electronically, through the web pages of YÖK Tez Center, DergiPark Akademik and Google Scholar. Content analysis and descriptive analysis were used to eveluate the findings. Stuies was conducted as the Typ of the study, the year of the study, the method used in the study, the data callection technique used in the study, investigated typ of addicton in the study, the departmen in which the study was conducted, the journal published by the study, were examined. In the results of working; The type of studies carried out was the most articles, the most published was in 2019, the most addressed addiction was substance addiction, the most quantitative method was used in the studies, the sample types used in the studies were random and purposeful, and the studies were published in academic journals the most. And magazines are diverse and studies are conducted mostly in the Department of Psychology of Religion

Anahtar Kelimeler

Religiostiy, Dependence, Document Analysis, Content Analysis, Psychology of Religion.

Türkiye’de Yapılan Dindarlık-Bağımlılık Çalışmalarının Yöntemsel Analizi

Öz

Modern zamanların salgını olarak anılmaya başlayan bağımlılıktan pek çok kişi muzdarip. Salgın derecesine ulaşan, bağımlılığın hem tanımlanması hem de tedavisi oldukça güçlükler barındırmaktadır. Bu zorlukların yanında gün geçtikçe bağımlılık türlerine yeni bağımlılık türleri de eklenmektedir. İnsanın bağımlılık geliştirebileceği şeylerin sayısı bir hayli fazladır. Din, çeşitli ahlak, inanç ve ibadet kurallarından oluştuğu için, bu kurallarla birlikte inançlıların hayatlarına, davranışlarına ve içinde bulundukları ilişkiler ağına etki eder. Dolayısıyla din ve bağımlılık arasında, temelde dinin zarar verici davranışları yasaklamasından dolayı bir ilişki vardır. Bu ilişki çeşitli araştırmacılar tarafından yapılan çalışmalarla incelenmektedir. Türkiye’de bağımlılık ve dindarlık çalışmaları son çeyrek yüzyıldır giderek artmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yapılan bağımlılık ve dindarlık araştırmalarının eğilimlerini ortaya koymak ve yöntemsel açıdan bu araştırmaların özelliklerini tespit etmektir. Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Çalışmanın verileri doküman analizi yöntemi kullanılarak elektronik ortamda, YÖK Tez Merkezi, DergiPark ve Google Akademik web sayfaları üzerinden elde edilmiştir. Elde edilen verilen içerik analizi ve betimsel analiz yöntemi kullanılarak çözümlenmiş ve analiz edilmiştir. Elde edilen çalışmalar; çalışmanın türü, çalışmanın yapıldığı yıl, çalışmada kullanılan yöntem, çalışmada kullanılan veri toplama tekniği, çalışmada araştırılan bağımlılık türü, çalışmanın yapıldığı anabilim dalı, çalışmanın yayınlandığı dergi, açılarından incelenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda; yapılan çalışmaların en fazla makale türünde olduğu, en fazla 2019 yılında yayın yapıldığı, en çok konu edinilen bağımlılık tününün madde bağımlılığı olduğu, çalışmalarda en fazla nicel yöntem kullanıldığı, çalışmalarda kullanılan örneklem türlerinde tesadüfi ve amaçlı örneklem türlerinin öne çıktığı, çalışmaların en fazla akademik dergilerde yayınlandığı ve dergilerin çeşitlilik gösterdiği, çalışmaların en fazla Din Psikolojisi anabilim dalında yapıldığı verilerine ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Dindarlık, Bağımlılık, Doküman incelemesi, İçerik Analizi, Din Psikolojisi

Kaynakça

• Altuntaş, M., Öztürk, E., Arıkın, S. (2019). Madde Bağımlılığı Tedavisinde Manevi Desteğin Ekip Çalışması ile Yürütülmesi. The Journal of The Social Science, 5, 195-207. Doi:10.30520/tjsosci.509793
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Brome, D.R., Owens, M.D., Allen, K. ve Vevaina T. (2000). An Examination of Spirituality Among African American Women in Recovery From Substance Abuse. Journal of Black Psychology, 26, ss. 470-486.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Örnekleme yöntemleri. http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-Final-Konulari.pdf. (E.T. 20.03.2021).
• Conners, N.A., Whiteside-Mansell, L. ve Sherman, A.C. (2006). Dimensions of Religious Involvement and Mental Health Outcomes Among Alcoholand Drug-Dependent Women, Alcoholism Treatment Quarterly, 24:1-2, 89-108.
• Çınar, F. (2019). Gençlik, Değerler ve Bağımlılık Profilleri Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 43, 164-186.
• Ekşi, H. ve Çiftçi, M. (2017). Lise Öğrencilerinin Problemli İnternet Kullanım Durumlarının Dinî İnanç ve Ahlaki Olgunluk Düzeylerine Göre Yordanması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 4, 181–206. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2017.4.2.0013
• Eryılmaz, A.; Deniz, M. E. (Ed). (2019). Tüm Yönleriyle Bağımlılık. Ankara: Pegem Akademi.
• Gorsuch, R.L. (1995). Religious Aspects of Substance Abuse and Recovery. Journal of Social Issues, 51, ss. 65-83.
• Griffiths, M.D. (1997). Exercise Addiction: A Case Study. Addiction Research, 5: 161–168.
• Gürsu, O. (2016). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) Öğretmenlerinin İşe Bağımlılık Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 65, 393-404. Gürsu, O. (2018). Bağımlılık ve Din: Nöropsikolojik Bir Yaklaşım. İstanbul: DEM Yayınları
• Gürsu, O. (2018). Madde bağımlılığı ve din: HİGED Örneği. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5, 37–54. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2018.5.1.0006
• http://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/narkotik.pol.tr/TUB%C4%B0M/Ulusal%20Yay%C4%B1nlar/2019-TURKIYE-UYUSTURUCU-RAPORU.pdf (Erişim Tarihi: 27.01.2021).
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679 ((Erişim Tarihi: 27.01.2021).
• Jarusiewicz, B. (2000). Spirituality and Addiction, Alcoholism Treatment Quarterly. Alcoholism Treatment Quarterly. Advence Online Publication. doi: 10.1300/J020v18n04_08
• Karslı, N. (2019). Gençlerde İnternet Bağımlılığı ve Dindarlık İlişkisi. O.M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 46, 225-260.
• Koenig, H.G., George, L.K., Meador, K.G., Blazer, D.G. ve Ford, S.M. (1994). Religious Practices and Alcoholism in a Southern Adult Population. Hospital and Community Psychiatry, 45, ss. 225-231.
• Köse, A. ve Ayten, A. (2014). Din Psikolojisi. (4. Baskı). İstanbul: Timaş Yayıncılık
• Kuss, D. J. ve Griffiths, M. D. (2020). Psikoterapide İnternet Bağımlılığı. Aslı Koyuncu (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Martı, H. (2018). Dinî ve Ahlâkî Boyutlarıyla Teknoloji Bağımlılığı. Diyanet İlmi Dergisi, 54, 107-120
• Narko, (2018). Genel Nüfusta Tütün, Alkol ve Madde Kullanımına Yönelik Tutum ve Davranış Araştırma Raporu. Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. Ankara.
• Ögel, K. (2018). Bağımlılık ve Tedavisi Temel Kitabı (2. Baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları.
• Pardini, D., Plante, T.G., Sherman, A. ve Stump, J.E. (2000). Strength of faith and its association with mental health outcomes among recovering alcoholics and addicts. Journal of Substance Abuse Treatment, 19, 347-354
• Rounding, K., Lee, A., Jacobson, J.A., Ji, L.-J. (2012). Religion replenishes self-control. Psychological Science, 23, 635–42.
• Saparo, S., Roslizawaty, R.M., Munire, A. (2010). Uyuşturucu Kullanımın Önlenmesinde İmam Gazali Tarafından İleri Sürülen Değişime Doğru Altı Adım. (çev. Ali Rıza Aydın), On Dokuz Mayıs Ü.İ.F.D., Sayı:28, ss. 221-229.
• Tokur, B. (2108). Stres ve Din, Her Hâl Gelip Geçicidir (2. Baskı). İstanbul: Çamlıca Yayınları
• TÜİK, (2020). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679. E.T. 20.03.2021
• Uysal, E. (2005). Dindarlığın Ahlakî Temelleri Üzerine Bazı Düşünceler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14/1, 41-59.
• Uzbay, T. (2009). Bağımlılık Yapan Maddeler ve Özellikleri, Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi, cilt: 18, sayı: 6, 16-33.