Antalya Selçuklu Kervansarayları

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 4, 521 - 570, 31.12.2019

Ali Bakkal

https://doi.org/10.30622/tarr.644055

Cited By: 3

Öz

Antalya, tarihî
ipek yolu üzerinde bulunan kadim şehirlerden biridir. Anadolu Selçukluları,
Antalya ve Alanya limanları vasıtasıyla dünya ticaretine ortak olmuşlar;
ürettikleri ve ithal ettikleri malların ülke içinde güvenli şekilde dolaşımını
sağlayabilmek için her ülkenin her tarafında kervansaraylar inşa
etmişlerdir.  Bu kervansaraylardan on
yedisi günümüz Antalya sınırları içinde bulunmaktadır. Bunlardan sadece
Kırkgöz, Alara ve Şarapsa kervansaraylarının restorasyonları tamamlanmış olup,
diğerleri kendi haline terk edilmiş bulunmaktadır. Bazılarının sadece isimleri
ve bulundukları bölge tespit edilebilmiş, inşa edildikleri mekan
belirlenememiştir. Çoğu harabe haldedir ve bir taş yığınından ibarettir. Ancak
bunlardan, kervansaraylar arasında özel bir önemi olan Evdir Hanı’nın taç
kapısı ve bazı örtülü mekânları hala ayakta olup bir an önce restore edilmesi
gerekmektedir.

Antalya
kervansarayları sekiz farklı kervan yolu üzerinde bulunmaları sebebiyle Anadolu
Selçukluları zamanında ticaret hayatına büyük katkı sağlamışlardır. Öyle ki
bunlardan bazıları birkaç kervan yolu üzerinde bulunuyordu. Geçmişte ticaret ve
konaklama açısından büyük hizmet vermiş olan bu kervansaraylar günümüzde tarih
ve kültür turizmi için bize önemli imkânlar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Han, Selçuklu kervansarayları, Anadolu Selçukluları, Antalya, Kervansaray, Alanya

Seljuk Caravanserais in Antalya

Öz

Antalya is one of
the ancient cities on the historical silk road. Anatolian Seljuks became
partners in world trade through the ports of Antalya and Alanya; they have
built caravanserais all over the country in order to ensure the safe
circulation of the goods they produce and import within the country. Seventeen
of these caravansaries are located within the borders of today's Antalya. Only
the names of some of them and the region where they are located could be
identified and the place where they were built could not be determined. Most
are in ruins and consist of a pile of stones. However, the crown gate of Evdir
Han, which has a special importance among the caravanserais, and some of the
covered spaces still need to be restored. Antalya caravanserais were located on
eight different caravan roads and contributed to the commercial life of
Anatolian Seljuks. Some of them were on a few caravan paths. These
caravanserais, which have provided great service in terms of trade and
accommodation in the past, seem to be able to be used for historical and
cultural tourism.

Anahtar Kelimeler

Han, Caravanserai, Seljuk Caravanserais, Anatolian Seljuks, Antalya, Alanya

Kaynakça

• http://www.skalantalya.org.tr/tr/antalya-hakkinda/Akalın (Eryavuz), Ş. (2002). “Kervansaray”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 25, 299-302.Akseki Belediyesi. (ts). Erişim adresi: http://www.akseki.bel.tr/index.php/bimer/26-akseki/134-mahallelerimiz (12.6. 2019)Alanya Belediyesi. Şarapsa Han. (ts). Erişim adresi: https://www.alanya.bel.tr/S/531/Sarapsa-Han (12.06.2019).Alara Han. (ts). Erişim adresi: https://www.semerkanddanbosnaya.com/portfolio/alara-han/ (12.06.2019).Altı kapı han. (ts). Erişim adresi: http://www.antalya-info.com/tr/Altikapi_Han.html (13.06.2019).Antalya Belediyesi. (ts). Erişim adresi: http://antalya.bel.tr/Content/UserFiles/Files/kultur_sanat/cekul_ipekyolu_harita_.pdf (20.07. 2019).Antalya Gezi Rehberi. Erişim adresi: http://www.antalyagezirehberi.net/alara-han.html (15.06.2019).Antalya hakkında (ts). http://www.skalantalya.org.tr/tr/antalya-hakkinda/ (20.07. 2019).Antalya İl Kültür Müdürlüğü. (ts.). https://antalya.ktb.gov.tr/TR-67535/aspendos-belkis.html (Erişim. 09.10. 2019).Altun, A. (1989). “Alara Hanı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 2, 341. Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2012). Dünden Bugüne Antalya. Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay., Antalya. 2, 285-286.Aytaç, İ. (2002). “Selçuklu Kervansarayları”. Türkler. 7, 854-864. Bedirhan, Y. (2018, Nisan). “Selçuklular Devrinde Türkiye’nin İktisadî Zenginliği, Bu Zenginliğin Gerilemesinin Sebep Ve Sonuçları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 56 (11), 117-124. Beldibi. (2019, Ocak 2). https://www.histolia.de/karawanserei/beldibi-han/beldibi-han-beschreibung.html (09.11.2019)Bozkurt, T. ve Wimmel, R. (2016, 6-8 Mayıs). “Bozkır-Gündoğmuş Tarihi Yol Güzergâhı Üzerine İlk Tespitler”. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 1489-1502.Cansız, M. (2018). “Manavgat Sırtköy Tolhan Yazıtı”, Antalya Kitabı, 1, 630-639. Antalya: Antalya Büyükşehir Belediyesi.Cimrin, H. (01.08.2016). Antalya’yı Sarsan Kayıtlı Depremler. https://www.sabah.com.tr/akdeniz/2016/08/01/antalyayi-sarsan-kayitli-depremler (Erişim: 10.10. 2019)Demiralp, Y. (1994). “Nodar Hanı (Akseki-Bozkır)”. Sanat Tarihi Dergisi, 7, 53-58. Dilek, Y. (2016, 6-8 Mayıs). “Bozkır, Akseki Arasındaki Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Etkileşim”. Uluslararası Sempozyum: Geçmişten Günümüze Bozkır. (6-8 Mayıs 2016). Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. 835-860.Durukan, A. (1995). “Evdir Hanı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Türkiye İstanbul: Diyanet Vakfı Yay., 11, 516-517.Erdmann, K. (2018, Aralık). “Alanya Yakınlarındaki Kargı Han”. SDÜ Fen Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. Çev. Mehmet Uysal ve Muhammet Güçlü. 18, 247-256.Eravşar, O. (2017). Yolların Tanıkları Anadolu Selçuklu Hanları. Eskişehir: Konya Aydınlar Ocağı.Erdoğdu, İ. H. (2018), Alara Han (Lisans tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü.Evdir Han. (ts). Erişim adresi: http://fotopanorama360.com/evdir-han-antalya-duzler-cami-dosemealti-turkey/ (15.06.2019).Evliya Çelebi. (2005). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. Yayına haz. Yücel Dağlı – Sayet Ali Kahraman – Robert Dankoff. 9. Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. İbradı. (ts). https://docplayer.biz.tr/1336782-Ibradi-ibradi-dunden-bugune-antalya.html (15.06.2019).Gezi Notları. (2015, 20 Mart). http://www.medicalnetwork.com.tr/2008_dosya/Gezi%20Notlar%C4%B1%20Mart%202015.pdf (05.11.2019).Kayaoğlu, İ. (1981). “Anadolu Selçukluları Devrinde Ticari Hayat”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 24, 359-373.Kervan ve Tarihi Yollar. (2019, 1 Mayıs). http://www.ormanaactive.com/tr/neler-yapilir/eynif-ovasi-kervansaray-tol-han (15.06.2019).Korkmaz, N. (2009). “Anadolu Selçuklu Kervansarayları”. Türkiye Mühendislik Haberleri (TMH). 453, 40-41. Korkuteli Tarihi. (ty). http://www.antalya-info.com/tr/Korkuteli_Tarihi.html (Erişim: 10.10.2019).Kucur, S.S. (2009). “Selçuklular- Anadolu Selçukluları: Sosyoekonomik ve Kültürel Hayat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul. 25, 384-385. Kunduracı, O. (2017, Bahar) “Konya-Alanya Güzergâhındaki Selçuklu Kervansaraylarının Eşrefoğlu Beyliği’ne Sunduğu Katkılar”. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi. 6, 181-208.Kültür Portalı. (ts). Erişim adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/antalya/gezilecekyer/alara-han-1. (12.06.2019).Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2019). Selçuklu kervansarayları Denizli-Doğubayazıt güzergâhı. Erişim adresi: https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44413/selcuklu-kervansaraylari-denizli-dogubayazit-guzergahi.html (15.06.2019)Sönmez C.C. Antalya Kaleiçi Selçuklu ve Beylikler Dönemi Eserleri. (2019). Mimarlar Odası Antalya Şubesi Yayınları. Erişim adresi: file:///C:/Users/Win7/Desktop/Korkuteli%20Kervansaraylar%C4%B1.pdf (15.06.2019).Tarihin Tanıkları Hanlar (ts). Erişim adresi: https://www.kulturportali.gov.tr/portal/tarihintaniklarihanlar (17.06.2019).Turan, O. (2019). Selçuk Kervansarayları. Erişim adresi: https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=377157&/Selçuk-Kervansarayları-/-Prof.-Dr.-Osman-Turan- (17.06.2019).Özkan, Selim Hilmi. “Tarihe Şahitlik Eden Alanya-Bozkır Yolu ve Bu Yolun Tarihi Serüveni”. Alanya XII. Tarih ve Kültür Sempozyumu. S. 292-293. Aralık 2012. Konaklı Belediyesi. 291-296.Ünal, R. H. (2010, 1 Nisan) “Antalya-Korkuteli Kervan Yolu Üzerinde Bilinmeyen Üç Han”. Sanat Tarihi Dergisi. 19, s. 57-99.TDK. https://kelimeler.gen.tr/tol-nedir-ne-demek-305065 (05.11.2019).Tükel Yavuz, A. Anadolu’da Eşodaklı Selçuklu Hanları. (ts). Erişim adresi: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/1976/cilt02/sayi_2/187-204.pdf (17.06.2019).Yardım, A. (2002). İstanbul’un 550. Fetih Yılı İçin Alanya Kitabeleri. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları. Yarpuz köyü. (ts). Erişim adresi: https://www.pictame.com/place/yarpuz-koyu-akseki-antalya/346117005 (17.06.2019).