“Severim Her Güzeli” Adlı Eserin Münir Nurettin Selçuk, Bekir Sıtkı Sezgin ve Alâeddin Yavaşça İcrâlarının Mukâyeseli Analizi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 151 - 170, 23.03.2022

Mustafa Yıldırım , Mustafa Süha Çubukcu

https://doi.org/10.30622/tarr.1062239

Cited By: 1

Öz

Türk mûsikîsi kuşattığı coğrafya dahilinde yer alan millet ve toplumların doğrudan ya da dolaylı etkileşimleriyle mütekâmil halini almış zengin içerikli bir mûsikîdir. İslam öncesinde Türklerin sözlü mûsikîde daha çok şiirlerden yararlandığı bilinmektedir. Zengin Fars ve Arap edebiyatıyla etkileşimden sonra Türk mûsikîsinin sözlü formları daha da çeşitlenmiştir. Formların her biri edebiyatın farklı yönleriyle ilgili olduğu için icrâ şekilleri de birbirinden farklı tarzdadır. Ses ve saz icrâcıları Türk mûsikîsi genel icra üslûbunca (zamanla oluşan ve gelenek halini almış) âsârı yaşatmalı ve intikâl ettirmelidirler. İcrâcının eserleri yorumlarken üslûp dışına çıkma özgürlüğü bulunmamaktadır ancak sâzende ve hânende zamanla kendinde oluşan mûsikî birikimini, becerisini ve kendine has mûsikî özelliklerini (kişisel tavır), süsleme teknikleriyle formun üslûbunu bozmadan özgürce iclarına yansıtabilir. Bu farklılık formun icrâ üslûbunu bozmaz aksine zenginleştirir. 

Çalışmamızda Türk mûsikîsi’nde üslûp ve tavır kavramları ele alınmıştır. Türk mûsikîsinde icrâcının tavrını belirleyen süsleme tekniklerine örnekler verilmiştir. 20. ve 21. yy. ses icrâcılarından Münir Nurettin Selçuk, Bekir Sıtkı Sezgin ve Alâeddin Yavaşça’nın “Severim her güzeli senden eserdir diyerek” isimli, şarkı formundaki eserde ortaya koydukları özgün tavırların mukâyeseli analizleri yapılmıştır. Her bir icrâcının icrâda kullandığı süsleme teknikleri satır satır nota üzerinde belirlemeye çalışılmıştır. İcrâcıların her bir satırda belirlenen süsleme teknikleri metin halinde açıklanmıştır. Yapılan çalışmanın neticesinde üç icrâcının da şarkı formu icrâ üslûbuna bağlı kaldığı görülmüştür. Ayrıca birbirine çok benzeyen süsleme tekniklerinin farklı yerlerde olduğu gibi aynı yerlerde de uygulandıkları tespit edilmiştir. 

Çalışma nitel bir çalışmadır ve tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın evreni: Türk mûsikîsi ses icrâsı, örneklemi ise; “Severim her güzeli senden eserdir diyerek” adlı şarkı formundaki eserin Münir Nurettin Selçuk, Bekir Sıtkı Sezgin ve Alâeddin Yavaşça’nın icrâlarıdır.

Anahtar Kelimeler

Türk Mûsikîsi, uslûp, tavır, icra, Süsleme Teknikleri

A Comparative Analysis of the Performances of Munir Nurettin Selcuk, Bekir Sıtkı Sezgin and Alaeddin Yavasca of the Work Entitled “Severim Her Guzeli”

Öz

Turkish Music is (a piece of) music with rich content that has been influenced by Persian, Arabic and Western music. It is known that before Islam, Turks mostly benefited from poems in oral music. After the interaction with the rich Persian and Arabic literature, the oral forms of Turkish Music became more diverse. Since each of the forms is related to different aspects of literature, the forms of performance are also different from each other. Voice and instrument performers have to perform according to the style of this form (which was formed over time and became a tradition). The performer does not have the freedom to go out of style. However, the voice and instrument performer can easily apply his musical skills and unique musical characteristics (personal attitude) that he developed over time, without disturbing the style of the form, with ornamentation techniques. This difference does not spoil the style during the execution of the form, on the contrary, it adds richness. In this study, the concepts of style and attitude in Turkish Music was discussed. Some examples of ornamentation techniques that determine the attitude of the performer in Turkish music were given. A comparative analysis of the attitudes of 20th and 21st century voice performers Munir Nurettin Selçuk, Bekir Sıtkı Sezgin and Alaeddin Yavasca, in the form of the song “Severim her guzeli senden eserdir diyerek” was carried out. It was tried to determine the ornamentation techniques used by each performer on the musical note, line by line. The ornamentation techniques of the performers determined in each line were explained in the text. As a result of the study, it was seen that the three performers adhered to the song form style. In addition, it has been determined that the ornamentation techniques that are very similar to each other are applied in the same places as well as in the different ones. 

The study is a qualitative study and scanning model was used. The universe of this study is the composition in the form of a song called “Severim her guzeli senden eserdir diyerek”, and its sample is the vocal performances of Munir Nurettin Selcuk, Bekir Sıtkı Sezgin and Alaeddin Yavasca.

Anahtar Kelimeler

Turkish music, style, manner, performing, performing analysis

Kaynakça

• Cevher, Muharrem Hakan. “Ali Ufkî Hâzâ Mecmûa-i Sâz ü Söz” (Çeviriyazım-İnceleme), İzmir: Ege Üniversitesi, 2003.
• Demirel, Süleyman. “Mesut Cemil Bey Anlatiyor...”. YouTube. (2022, 11 Ocak). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=Ru8IaXOxONg
• Durgutlu, Metin. “Sözlü Türk Mûsikîsinde Solistik İcra Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça ve Bekir Sıtkı Sezgin'in Üslûp Açısından Benzerlik ve Farklılıkları” İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Gayretli, Recep. “Alâeddin YAVAŞÇA-Severim Her Güzeli (HİCAZ)R.G.”. YouTube. (2022, 11 Ocak). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=Jsp6QzYy4pY
• Gazimihal, Mahmut Ragıp. “Mûsikî Sözlüğü”. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1961.
• Gönül, Mehmet. “Nevres Bey’in Ud Taksimlerinin Analizi ve Ud Eğitimine Yönelik Alıştırmaların Oluşturulması”. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
• Gönül, Mehmet. “Türk Mûsikîsinin Tasnif ve Tesmiyelerine Bir Bakış”. İstem Dergisi. 16/31, 2018, 35-46.
• Klasik Türk Musikisi. “Bekir Sıdkı Sezgin-Severim her güzeli senden eserdir diyerek”. YouTube. (2022, 11 Ocak). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=EwMp0xb2cNY&t=2s
• Kurubaş, Burak. (2021). “Üstadlar Harmanında Bağlamanın İcrâ Serüveni”. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Mouzafphaerre. “Münir Nûreddin Selçuk- Severim her güzeli senden eserdir diyerek (Lem'î Atlı)”. YouTube. (2022, 11 Ocak). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=pBypcJgCWRk
• Özcan, Nuri. “SEZGİN, Bekir Sıtkı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, C. 37, 2009, 82-83.
• Özkan, İsmail Hakkı. “Şarkı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, C. 38, 2010, 358-359.
• Öztürk, Serdar. “Ansiklopedik Sanat Sözlüğü” İstanbul: Edebiyat Müzik ve Sahne Sanatları Yay., 2001, 23.
• Randel, Don Michael. “The Nev Harvard Dictionary Of Music”. London, England: Fourth Edition, 1986.
• Tohumcu, Ahmed. “Türk Müziği Terminolojisinde Yozlaşma Örnek Olay Analizi Şarkı Formu” Atatürk, Kültür, Tarih ve Dil Yüksek Kurumu 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Afrika Çalışmaları Kongresi, Uluslararası Tam Metin Bildiri Metni, 2007.
• Yahya Kaçar, Gülçin. “Türk Mûsikîsinde Eser ve İcrâ Tahlîli Yöntemleri”. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi, 2020.
• Yıldırım, Mustafa. “Türk Mûsikîsi’nde Mevlid Geleneği ve Kani Karaca’nın Mevlid İcrâlarının Tahlîli”. Ankara: Hacı Bayram Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Zeybek, Özge. “Türk Makâm Müziği’nde Üslûp-Tavır Görüşleri Doğrultusunda Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça ve Bekir Sıdkı Sezgin İcrâlarının Analizi” İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.