The Mahdist/Messianic Understanding of Qādianism in the Context of Translation of the Qur’an in Albanian

Yıl 2023, , 803 - 835, 30.06.2023

Abdylkader Durguti

https://doi.org/10.47424/tasavvur.1274244

Öz

Qadianism is a sect that emerged in India at the end of the 19th century, within the framework of the ideas of Mirza Ghulam Ahmad. Ghulam Ahmad emerged with Messianic claims such as Mujaddid, Mahdi, Messiah and Nabi. The period when Ghulam Ahmad declared himself the savior coincided with the 18th century when there was great despair and disappointment in the society due to the British plans to invade India. Ghulam Ahmad said that jihad will be realized not by sword but by peace. He claimed that he was commissioned by God for this.
Resulting from these claims of Ghulam Ahmad, Qadianism has been declared a "non-Islamic" sect in the Islamic world. For this reason, they had to go to other countries from India to some Balkan countries. Qadianis were first encountered in the Balkans in 1929. They carried out activities in many areas such as many social organizations, book translations, humanitarian aid and education in the Balkans. The Qur'an was translated into Albanian by Qādiyani Muhammad Zakaria Khan in 1990 within the framework of the views of the Qādianī sect. This was a turning point for them. Khan has become an important figure of the Qadiyani sect with this translation of the Qur'an in the Balkans. In this study, we discussed the verses that Khan interpreted in terms of Mahdism and Messianism of the Qadiyani sect. He tries to prove that Ghulam Ahmad is the Mahdi and the messiah in the aforementioned verses. As a method, Qadiyani sources and classical Islamic books that give information about this subject were used.

Anahtar Kelimeler

History of Islamic Sects, Qadianism, Albanian, Qur’an, Translation

Arnavutça Kur’an Meali Bağlamında Kādiyânîliğin Mesihlik/Mehdilik Anlayışı

Öz

Kādiyânîlik, Mirza Gulam Ahmed’in fikirleri çerçevesinde, 19. yüzyılın sonlarında Hindistan’da ortaya çıkmış bir mezheptir. Gulam Ahmed, müceddid, mehdi, mesih ve nebi gibi mesiyanik iddialarla ortaya çıkmıştır. Gulam Ahmed’in kendini kurtarıcı ilan ettiği dönem, İngilizlerin Hindistan’ı işgal etme planları nedeniyle toplumda yaşanan büyük ümitsizlik ve hayal kırıklığının meydana geldiği 18. yüzyıla denk gelmektedir. Gulam Ahmed, cihadın kılıçla değil barışla gerçekleşeceğini söylemiştir. Bunun için de kendisinin Allah tarafından görevlendirildiğini iddia etmiştir.
Gulam Ahmed’in bu iddiaları nedeniyle Kādiyânîlik İslam dünyasında “İslam dışı” bir mezhep olarak ilan edilmiştir. Bu nedenle mezhep taraftarları Hindistan dışında başka ülkelere gitmek zorunda kalmışlardır. Gittikleri yerler arasında Balkan ülkeleri de bulunmaktadır. Balkanlarda Kādiyân Ahmedîlerin izlerine ilk olarak 1929’da rastlanmıştır. Balkanlarda sosyal organizasyonlar, kitap tercümeleri, insani yardımlar ve eğitim gibi birçok alanda faaliyetler yürütmüşlerdir. 1990 yılında Kādiyânî Muhammed Zakaria Khan tarafından Kur’ân Kādiyânî mezhebi görüşleri çerçevesinde Arnavutçaya çevrildi. Bu durum onlar için dönüm noktası olmuştur. Khan, bu mealiyle Balkanlarda Kādiyânî mezhebinin önemli bir şahsiyeti haline gelmiştir. Bu çalışmada Khan’ın, Kādiyânî mezhebinin mehdilik ve mesihlik konuları açısından yorumladığı ayetler ele alınmaktadır. O, söz konusu ayetlerde Gulam Ahmed’in mehdi ve mesih olduğunu ispat etmeye çalışmaktadır. Yöntem olarak Kādiyânî kaynakları ve konuyla ilgili bilgi veren klasik İslam kitapları kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam Mezhepleri Tarihi, Kādiyânîlik, Arnavutça, Kur’ân, Meal

Kaynakça

• Ahmed, Mahmud. Ahmediyet’e Davet. çev. Raşit Paktürk. Surrey: Islam International Publications, 2013.
• Ahmet, Aydın. Şah Veliyyullah ed-Dihlevî ve Dihlevîlik. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013.
• Algar, Hamid. “İmâm-ı Rabbânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/194-199. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Baybal, Sami. İbrahimi Dinlerde Mesih’in Dönüşü. Konya: Yediveren Kitap, 2002.
• Behrami, Emin. Qasje studimore rreth katër përkthimeve të Kur’ânit në gjuhën shqipe. Prishtinë: Grafika Rezniqi, 1997.
• Bulgur, Durmuş. “1850-1900 yılları arası Hind Yarımadası’ndaki İslâmî fikir akımları”. Selçuk Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi 14 (2002), 109-124.
• Doğan, Yasin. Kâdiyânîlik ve Gulam Ahmed’in Dini-Siyasi İddiaları. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. Kadiyanîlik. Ankara: TDV Yayınları, 1994.
• Gulam Ahmed, Mirza. A Misconception Removed. UK: Islam International Publications, 2007.
• Gulam Ahmed, Mirza. Barakāt al-Dua, Rūhānī Khazā’in. London, 1984.
• Gulam Ahmed, Mirza. Tadhkirah. Surrey Islam International Publications, 2009.
• Gulam Ahmed, Mirza. The Essence of Islam. ed. Munawar Ahmed Saed. çev. Chaudhry Muhammad Zafrullan Khan. UK: Islam International Publications, 2006.
• Gulam Ahmed, Mirza. “The Messenger of the Latter Days”. Review of Religions 1 (1907), 1-24.
• Hodgson, Marshall G. S. İslam’ın Serüveni. çev. Berkay Ersöz. Ankara: Phoenix Yayınevi, 3. Basım, 2021.
• Ibrahimi, Nexhat. “Kadijanistët dhe Ahmedistët”. Edukata Islame 81 (2006), 245-262.
• Kaya, Eyyüp Said. “Batı Gözüyle Modernleşme Arifesinde Tecdid”. Batı Gö-züyle Tecdid İslam Dünyasında Tecdid Hareketleri (1700-1850). ed. Nail Okuyucu. 13-35. İstanbul: Klasik Yayınları, 2014.
• Khan, Muhammed Zakaria. Kurani i Shenjtë. UK: Islam International Publications, 1990.
• Küçüköner, Halide Rumeysa. Mirza Gulam Ahmed ve Ahmedîlerin Mirza Gulam Ahmed Telakkisi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Doktora Tezi, 2018.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr el-. Te’vîlatü’l Kur’ân. ed. Yusuf Şevki Yavuz. çev. S. Kemal Sandıkçı. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2021.
• Mehdiu, Feti. Perkthimët e Kuranit në Gjuhen Shqipe. Üsküp: Logos-A, 1996.
• Mhammed Ali, Maulana. The Holy Qur’an. Lahore, 1935.
• Mhammed Ali, Maulana. The Religion of Islam: A Compherensive Discussion of The Sources, Principles and Practices of Islam. Lahore, 1990.
• Ocak, Ahmet Yaşar. “İslâm Tarihinin Mitolojik Kültürden Kaynaklanan Sosyo-Politik Problemi: Mehdîlik ve Mehdîci Hareketler”. Beklenen kurtarıcı inancı. 17-34. İstanbul: Kuramer, 2017.
• Pašić, Nurija A. “Ahmadija pokret”. Novi Behar 22 (1929), 348-364.
• Ramadani, Zymer. “Tarihte Yapılmış Arnavutça Kur’ân Mealleri”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 6/2 (2006), 241- 247.
• Sağıroğlu, Ekrem. İmam-ı Rabbani Hayatı Cihadı Eserleri. Yasin Yayınevi, 2007.
• Topaloğlu, Bekir. “Sâat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35/322. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
• Ünsal, Hadiye. Tefsirde heterodoksi: Kâdiyânîlik ve Kur’ân. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2011.
• Voll, John Obert. “Tecdid ve Islah Temelleri: 18.ve 19. yüzyıllarda İslâmî Hareketler”. çev. Büşra Kaya. Batı Gözüyle Tecdid İslam Dünyasında Tecdid Hareketleri (1700-1850). ed. Nail Okuyucu. 13-35. İstanbul: Klasik Yayınları, 2014.
• Yaşar, Hüseyin. “Kâdiyânîlerin Almanca Kur’ân Tercümeleri Üzerine Bazı Düşünceler”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2003), 193-225.
• Yüksel, M. Şamil. “Şahruh’un Sünnî Canlandırma Siyaseti”. Tarih Okulu Dergisi 2009/V (01 Aralık 2008).
• Zimeri, Jusuf. Përkthim i falsifikuar i Kur’ânit në gjuhën shqip. Erişim 25 Şubat 2020. https://albafonika.com/perkthim-i-falsifikuar-i-kuranit-ne-gjuhen-shqip/
• “Ahmedijska sekta u Bosni ve Hercegovini”. Ahmedijska sekta u Bosni i Hercegovini, 2005. https://forum.klix.ba/religija-f16/ahmedijska-sekta-u-bosni-i-hercegovini-t21657.html
• Humanity First Kosova. Erişim 30 Haziran 2022. https://www.facebook.com/HFKOSOVA/posts/pfbid02Sj9gQ5FL5QVQfXcy8AiGsJHwJrXvCBpdnbzmGwbTm16yd yiRtqMjnhx67ugBMZywl