Religion As a Tool of Asylum and Protection of Society: A Qualitative Research on the Covid-19 Process

Yıl 2024, , 177 - 211, 30.06.2024

Fatih Baş , Durali Karacan

https://doi.org/10.47424/tasavvur.1439562

Öz

The purpose of this article is to examine the role that religion played during the COVID-19 pandemic, particularly in relation to people who were infected with the virus, as well as the impact it had on their religious beliefs and practices. The article begins by providing a brief overview of the pandemic process. It then goes on to analyse the relationship between daily life, society, and religion. Furthermore, it addresses the role of religion in the daily lives of individuals and society. The article discusses that the religious positioning of individuals and society during the pandemic can be best understood by examining the experiences of those who were significantly impacted by the coronavirus. Researchers have primarily examined the coronavirus epidemic's effects on health, the economy, and society. Religion, on the other hand, has played a critical role in addressing the significant challenge that humanity has been confronting. Additionally, there is a belief that both individuals and society have a heightened desire to establish a stronger connection with religion in order to address the challenges posed by the coronavirus pandemic. The research focuses primarily on understanding and shedding light on this phenomenon. The research was conducted using a phenomenological approach, which is a sort of qualitative research methodology. The data collection process involved conducting in-depth interviews with a sample of ten individuals who suffered from the coronavirus. These interviews aimed to uncover the connections between individuals and society with respect to religion during the COVID-19 period. The research was examined in three distinct phases: religion at the beginning of the COVID-19 pandemic, religion during the pandemic, and religion post-pandemic. The results have demonstrated that during the epidemic disease process, society and individuals experience a variety of emotions and thoughts, including anxiety, panic, uneasiness, an inability to manage the disease, and fear of death. Furthermore, the findings revealed that there is a strong inclination among individuals to seek solace in religion and the divine as a means of managing these feelings and thoughts. Additionally, the research results demonstrated that individuals reevaluated their relationship with religion and the divine during the epidemic, resulting in an increased inclination towards religious beliefs.

Anahtar Kelimeler

Social Psychology, Religion, Society, Individual, Coronavirus

Toplumun Sığınma ve Korunma Aracı Olarak Din: Kovid-19 ile Mücadele Sürecine Yönelik Nitel Bir Araştırma

Öz

Bu makalenin konusu insanın gözle görülemez virüslerle sınandığı Ko-vid-19 döneminde, dinin nasıl bir fonksiyon üstlendiğini ve dine yönelimin gerçekleşip gerçekleşmediğini koronavirüs geçirmiş bireyler üzerinden analiz etmektir. Makalede öncelikle pandemi süreci genel çerçevede ele alınmakta; akabinde gündelik hayat, toplum ve din ilişkisi incelenmektedir. Dinin birey ve toplum için gündelik yaşantıda üstlendiği fonksiyon ortaya konulmaktadır. Nihai olarak Türkiye’de koronavirüs sürecini yaşamış ve ciddi derecede etkilenmiş kişiler üzerinden pandemi sürecinde bireylerin ve toplumun dine yönelimi anlaşılmaktadır. Aktüel bir konu olan koronavirüs salgını çoğunlukla sağlık, ekonomik ve sosyal bağlamda ele alınmıştır. Buna karşın insanlığın karşı karşıya kaldığı böylesine derinlikli bir krizde din önemli işleve sahiptir. Pandemi sürecinde koronavirüse çözüm bulmak, kendileri için risk oluşturmasını önlemek ve virüse yakalandıktan sonra hastalığı atlatmak adına bireylerin ve toplumun dine daha çok bağlanma ihtiyacı hissettikleri düşünülmektedir. Araştırma esasen bu yaklaşımın anlaşılmasına ve açıklanmasına odaklanmaktadır. Araştırma metodolojik olarak nitel araştırma türlerinden fenomenolojik desenle gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında koronavirüs geçiren 10 kişiyle derinlemesine mülakat yapılmış, böylece Kovid-19 döneminde bireylerin/toplumun din ile ilişkileri ortaya konulmuştur. Araştırma Kovid-19 sürecinin başlangıcında din, Kovid-19 sürecinin içerisinde din, Kovid-19 sonrası din olmak üzere üç aşamada ele alınmıştır. Elde edilen bulgular toplumun/bireylerin salgın hastalık sürecinde belirsizlik, endişe, panik, tedirginlik, hastalıkla başa çıkıp çıkamama, ölüm korkusu şeklinde duygu ve düşünceler içerisinde olduklarını göstermiştir. Yine bulgulara göre bu duygu ve düşüncelerle başa çıkmak için dine yönelim ve yaratıcıya sığınma ihtiyacı hissettikleri anlaşılmıştır. Ayrıca araştırma bulguları çerçevesinde pandemi sonrasında insanların din ve yaratıcı ile ilişkileri gözden geçirdikleri ve dine yö-nelimlerini arttırdıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Psikoloji, Din, Toplum, Birey, Koronavirüs

Kaynakça

• Ahmedi, Ekber Şah. Varoluşsal Güvenlik ve Sekülerleşme: Modern Bir Teorinin Eleştirisi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2023.
• Angın, Yasemin. “Covid-19 Pandemi Sürecinden Geçerken Sağlık Çalışanlarında Dini Başa Çıkma ve Psikolojik Sağlamlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 25/1. (2021). 331-345.
• Apalı, Yasemin. “Pandemi Döneminin Zorlukları Karşısında Din”. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi 9. (2021). 155-168.
• Arslan, Mustafa. Gündelik Hayat ve Din. ed. Niyazi Akyüz & İhsan Çapcıoğlu. Din Sosyolojisi. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
• Aslan, Seyfettin. “Covid-19 Salgınının Küreselleşmeye ve Ulus Devletlere Etkisi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 20/80. (2021). 1738-1740.
• Ataman, Kemal vd., “Covid-19 Küresel Salgınının Toplumsal Etkileri”. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 78/3, (2021). 236-238.
• Ayten, Ali vd., “Dinî Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 12/2. (2012). 45-79.
• Baltacı, Ali. “Covid-19 Sürecinde Toplumsal ve Dini Yaşamın Dönüşümü: Psikososyal Bir Analiz”. ODTÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 12/3. (2022). 1669-1696.
• Beck, Ulrich. Risk Toplumu: Başka Bir Modernliğe Doğru. İstanbul: İthaki Yayınları, 2019.
• Budak, Fatih & Korkmaz, Şerif. “Covid-19 Pandemi Sürecine Yönelik Genel Bir Değerlendirme: Türkiye Örneği”. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi 1. (2020). 66-73.
• Bulut, İsmail & Koç, Ahmet. “Covid-19 Salgını-İnanç İlişkisi”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 22/1. (2022). 281-312.
• Coşgun, Rabia & Tokur, Behlül. “Ağır Hastalarda Dini Başa Çıkma”. Journal of Analytic Divinity 6/2 (2022), 122- 144.
• Çapcıoğlu, İhsan & Kaya, Emine. Pandemi Döneminde Türkiye’de Dini Hayat. Diyanet-Sen, 2021, 1-146.
• Çetin, Ensar. “Türkiye’de Gündelik Hayatın Tanziminde Din ve Sekülerleşme”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 3/2. (2014). 265-285.
• Demirezen, İsmail. “Tüketim Toplumunun Oluşumu ve Din İle Etkileşimi”. Din Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi 10/3. (2010). 97-109.
• Erkan, Erol. “Postmodern Dönemde Ontolojik Anlam Aracı Olarak Dini Kimlik”. Journal of Turkish Studies. 8/8. (2013). 1825-1837.
• Eryiğit, Adem & Başak, Mehmet Ali. “Covid-19 Sürecinde İnanç ve İbadet: Covid-19 Pandemisinin Müslümanların İnanç ve Günlük İslami Yaşantılarına Etkisi”. Sosyal Bilimler Dergisi. 8/53. (2021). 126-153.
• Gashi, Feim. “Koronavirüse Yakalanmış Kişilerde Tedavi Döneminde Dini Başa Çıkmanın Etkisi”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1. (2020). 511-535.
• Geertz, Clifford. Islam Observed. New Heaven: Yale University Press, 1968.
• Gürsu, Orhan & Bayındır, Salih. “Covid-19 Hastalığını Geçiren Sağlık Çalışanlarının Başa Çıkma Sürecinde Din ve Maneviyat”. Turkish Academic Research Review 6/1. (2021), 182-220.
• Hıdır, Özcan. “Covid-19 Süreci ve Sonrası: Teolojik ve Teo-Politik Gelişmeler”. ed. Muzaffer Şeker, Ali Özer ve Cem Korkut. Küresel Salgının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği. Ankara: TÜBA Yayınları, 2020.
• Hill, Peter vdğr., “Din ve Maneviyatı Kavramlaştırma: Birleşme ve Ayrılma Noktaları”. (çev. Nurten Kimter). ÇOMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 3. (2013), 85-118.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
• Kalgı, Mehmet Emin. “Covid-19 Salgınına Yakalanan Kişilerde Dindarlık ve Dini Başa, Çıkma”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi. 21/1. (2021). 131- 150.
• Kaplan, Hasan & Sevinç, Kenan & İşbilen Nihal. “Doğal Afetleri Anlamlandırma ve Başa Çıkma: Covid-19 Salgını Üzerine Bir Araştırma”. Turkish Studies 15/4. (2020), 579-598.
• Karagöz, Sema. “Kovid-19 Küresel Salgın Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Anlamlandırma ve Başa Çıkma Deneyimlerinde Dinin Rolü”. Bilimname 47/1. (2022). 575-622.
• Kızılgeçit, Muhammed vd., Kovid-19 ve Dini Başa Çıkma: Yalnızlık, Umutsuzluk, Hayatın Anlamı ve Kader Algısı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 2021.
• Köse, Ali & Küçükcan, Talip. Doğal Afetler ve Din. İstanbul: İSAM Yayınları, 2000.
• Lynch, Gordon. Understanding Theology and Popular Culture. Oxford: Wiley- Blackwell, 2005.
• Öğün, Süleyman Seyfi. Gündelik Hayatın Kültürel Yansımaları. İstanbul: Alfa Yayınları, 2009.
• Öncül, Ramazan. “Covid-19 Hastalarında Dini Başa Çıkma Üzerine Nitel Bir Çalışma.” Türk Din Psikolojisi Dergisi 8. (2023), 65-80.
• Redfield, Robert. Peasant Society and Culture. Chicago: Chicago University Press, 1956.
• Subaşı, Necdet. “Gündelik Hayat ve Dinsellik”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2. (2001). 239-266.
• Şeker, Muzaffer vd., Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. Ankara: TÜBA Yayınları, 2020.
• Willis, Susan. Gündelik Hayat Kılavuzu. (çev. Aksu Bora & Asuman Emre). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1991.
• Tecim, Erhan. Sosyal Güven Oluşumunda Dinin Etkisi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Yalçın, Hacer. “Bir Araştırma Deseni Olarak Fenomenoloji”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22/2. (2022). 213-232.
• Yapıcı, Asım. “Kovid-19 Salgınına Dinî ve Din Dışı Yüklemeler”. ed. Ejder Okumuş Küresel Salgınlara Farklı Bakışlar & Psikolojik, Sosyolojik, Dini, Kültürel, Tarihi, Hukuki ve Siyasi Analizler. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2020.
• Yazkan, Sonnur. “Covid-19 Pandemisinin Kadın Sağlık Çalışanları Üzerindeki Etkileri, Hastalığı Anlamlandırma ve Salgınla Başa Çıkmadaki Süreçleri Üzerine Nitel Bir Çalışma”. Yüksek Lisan Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023.
• Yıldırım, Ali & Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.