Written Source of al-Muwaṭṭa: Risālat al-Farā’iḍ

Yıl 2020, , 1545 - 1567, 31.12.2020

Mansur Koçinkağ

https://doi.org/10.47424/tasavvur.809520

Öz

Significant studies have been conducted on the origins and develop-ment of Islamic law in the past years. However, in regard to the first century AH, a lack of solid identified references has raised doubts around the accuracy of the reported facts during this period. For this reason, we explored a new reliable document referred to as Risālat al-Farā’iḍ, from the first century. It is accepted that this work was first written by Zayd b. Thābit (d. 45/665) and then annotated by Abū al-Zinād (d. 130/748) who lived during both the first and second centuries. In this study, it will be determined that based on the similarity between al-Muwaṭṭa’ and Risālat al-Farā’iḍ in nearly thirty-five paragraphs, Risālat al-Farā’iḍ has served as a source in the writing process of al-Muwaṭṭa’, besides, it has revealed consistent information about ʻamal (practice) of ahl al-Medīna. Finally, through this document analysis, it will be revealed that the claim that the basic hadith collections are based not only on the oral narrations but also on the written documents will be more accurate.

Anahtar Kelimeler

Islamic law, Risālat al-Farā’iḍ, al-Muwaṭṭa, Zayd b. Thābit, Abū al-Zinād

Muvatta’ın Yazılı Kaynağı: Risâlatü’l-Ferâ’iḍ

Öz

Son yıllarda İslam hukukunun kökeni ve gelişimi üzerine önemli çalışmalar yapılmaktadır. Bununla birlikte, hicrî birinci yüzyıl ile ilgili temel kaynakların olmayışı veya eksikliği dolayısıyla, bu dönemde rivayet edilen bilgilerin doğruluğu hakkında bazı şüpheler dile getirilmiştir. Bu nedenle, Risâletü’l-Ferâ’iḍ olarak adlandırılan yeni ve güvenilir eseri incelemenin önemli bir boşluğu dolduracağı kanaatindeyiz. Bu eserin, ilk olarak Zeyd b. Sâbit (ö. 45/665) tarafından kaleme alındığı ve daha sonra hem birinci hem de ikinci yüzyıllarda yaşayan Ebu’z-Zinâd (ö. 130/748) tarafından tefsir edildiği kabul edilir. Bu çalışmada, Muvaṭṭa’ ile Risâletü’l-Ferâiḍ’ arasındaki otuz beşe yakın paragraftaki benzerlikten hareketle Risâlatü’l-Ferâiḍ’in, Muvaṭṭa’ın yazımı sürecinde bir kaynak olarak hizmet ettiği ve ayrıca Medine ehlinin ameli hakkında önemli bilgiler içerdiği tespit edilecektir. Son olarak, bu risalenin analizi ile temel hadis koleksiyonlarının sadece şifâhî rivâyetlere değil, bununla beraber yazılı belgelere de dayandığına dair iddianın daha isabetli olduğu ortaya çıkacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Risâlatü’l-Ferâ’iḍ, Muvatta, Zeyd b. Sâbit, Ebu’z-Zinâd

Kaynakça

• Abbott, Nabia. Studies in Arabic Literary Papyri II: Qur’ānic Commentary and Tradition. Chicago: The University of Chicago Press, 1967.
• Azami, Mustafa. Dirāsāt fī al-hadīth wa tārīkh tadwīnihā. Beirut: al-Maktab al-Islāmī, 1400/1980.
• al-Bayhaqī, Abū Bakr Aḥmad. al-Sunan al-kubrā. ed. M. Abd al-Qādir ʻAtā, Beirut: Dār al-kutub al-ʻilmiyyah, 1424/2003.
• al-Bayhaqī, Abū Bakr Aḥmad. al-Sunan al-saghīr. ed. Abd al-Muʻṭī al-Qalʻajī, Pakistan: Jāmiʻat al-Dirāsāt al- Islamiyyah, 1410/1989.
• al-Bayhaqī, Abū Bakr Aḥmad. Maʻrifat al-sunan wa al-āthār. ed. Abd al-Muʻtī al-Qalʻajī, Beirut: Dār Qutaybah, 1412/1991.
• al-Dāraqutnī, ‘Alī b. ‘Umar. al-Mu’talif wa al-mukhtalif. Beirut: Dār al-Gharb al-Islamī, 1406/1986.
• al-Dhahabī, Muḥammad b. Aḥmad. Siyar aʻlām al-nubalā. ed. Shuʻayb al-Arnāūt et al., Beirut; Mu’assasat al- risālah, 1405/1985.
• al-Fasawī, Yaʻqūb b. Sufyān. al-Maʻrifah wa al-tārīkh. ed. Akram Ḍiyā al-ʻUmarī, Beirut: Mu’assasat al-Risālah, 1401/1981.
• Goitein, S. Dov. “Birth-Hour of Muslim Law? An Essay in Exegesis”. Muslim World, 50/1, 1960, 23-29.
• Goldziher, Ignaz. Muslim Studies. Chicago: Aldine, 1971.
• Ibn ʻAbd al-Barr, Abū ‘Umar. al-Istīʻāb fī maʻrifat al-aṣhāb. Beirut: Dār al-Cayl, 1412/1992.
• Ibn al-Athīr, Abū al-Ḥasan. Usd al-ghābah fī maʻrifat al-ṣaḥābah. Beirut: Beirut: Dār al-Fikr, 1409/1989.
• Ibn al-Khayr al-Ishbīlī. al-Fahrasah. ed. Muhammad Fuād, Beirut: Dār al-kutub al-ʻarabiyyah, 1419/1998.
• Ibn al-Mundhir, Abū Bakr Muḥammad. al-Avsaṭ fī al-sunan wa al-icmāʻ wa al-ikhtilāf. ed. Muḥy al-dīn al- Bakkār et al., Egypt: Dār al-Falāh, 2009/1430.
• Ibn al-Nadīm, Muḥammad b. Abū Ya‘qūb. al-Fihrist. Beirut: Dār al-Maʻrifah, 1417/1997.
• Ibn Qayyim al-Jawziyyah. I‘lām al-muwaqqi‘īn ‘an Rabb al-‘ālamīn. Saudi Arabia: Dār Ibn al-Jawzī, 1423/2003.
• Ibn Saʻd, Muḥammad b. Sa‘d. al-Ṭabaqāt al-kubrā. Beirut: Dār al-kutub al-ʻilmiyyah, 1410/1990.
• al-Juwaynī, ‘Abd al-Malik b. Abd Allah. Nihāyat al-maṭlab fi dirāyat al-madhhab. ed. ʻAbd al-ʻAzīm al-Dīb, s.l.: Dār al-Minhāj, 1428/2007.
• al-Kattānī, Muḥammad b. Ja‘far. al-Risālah al-mustaṭrafah. ed. Muhammed al-Muntaṣir, s.l.: Dār al-Bashāir al- Islāmiyyah, 1421/2000.
• Koçinkağ, Mansur. Erken Dönem İslam Hukuk Düşüncesinde Re’y ve Hadis. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2018.
• Koçinkağ, Mansur. “Risālat al-Farā’iḍ li Zayd b. Thābit maʻa sharḥihā li Abī al-Zinād”. Tasavvur: Tekirdag Theology Journal, 2018, 4, 329-353.
• al-Mājishūn, Abd al-Azīz b. Abd Allāh. Kitāb al-Hajj. Beirut: Dār Ibn Ḥazm, 2007.
• Mālik b. Anas. al-Muwaṭṭa’. ed. M. al-Azami, Abū Dhabi: Mu’assasat Zāyid b. Sulṭān, 1425/2004.
• Mālik b. Anas. al-Muwaṭṭa’. ed. M. Fuād Abd al-Bāqī, Beirut: Dār Ihyā al-turāth al-ʻarabī, 1406/1985.
• Mariam Sheibani, Amir Toft, Ahmed el Shamsy. “The Classical Period? Scripture, Origins, and Early Development”. ed. Anver M. Emon and Rumee Ahmed, Oxford Handbooks Online, 2017.
• Marion H. Katz. Body of Text: The Emergence of the Sunni Law of Ritual Purity. Albany: State University of New York Press, 2002.
• Motzki, Harald. Analysing Muslim Traditions Studies in Legal, Exepetical and Maghāzī. Leiden: Brill, 2010.
• Motzki, Harald. The Origins of Islamic Jurisprudence Meccan Fiqh Before the Classical Schools. Trans. Marion H. Katz, Leiden: Brill, 2002.
• al-Muzanī, Ismā‘īl b. Yaḥyā. al-Mukhtaṣar. ed. M. Abd al-Qādir, Beirut: Dār al-kutub al-ʻarabiyyah, 1419/1998.
• Noel J. Coulson. A History of Islamic Law. Edinburgh, Edinburgh University Press, 1964.
• Oral, Kenan. Muvatta’ın Oluşum Süreci Nüsha Farklılıkları ve Nedenleri. Ankara: AÜSBE, 2020.
• Özkan, Halit. “Amele Delâlet Eden Tabirler Açısından Muvatta Nüshaları”. İslam Araştırmaları Dergisi, 25 (2011), 1- 26.
• Powers, David S.. Studies in Qurʾān and Hadīth: The Formation of the Islamic Law of Inheritance. Berkeley: University of California Press, 1986.
• al-Qādī ‘Iyāḍ, ‘Iyāḍ b. Mūsā. Tartīb al-madārik wa taqrīb al-masālik. Morocco: Matbaʻat Faḍālah, 1965-1983.
• Saʻīd b. Manṣour. al-Sunan. ed. Habīb al-Rahmān al-Aʻzamī, India: Dār al-Salafiyyah, 1982.
• Schacht, Joseph. An Introduction to Islamic Law. Oxford: Clarendon Press, 1982.
• Schacht, Joseph. The Origins of Muhammadan Jurisprudence. Oxford Univ. Press, London 1967 (first edition 1950).
• Schoeler, Gregor. “İslam’ın İlk Döneminde Bilimlerin Sözlü veya Yazılı Rivayeti Sorunu”. (Çev. Nimetullah Akın), Ankara Üniv. İlah. Fak. Dergisi, 47 (2007), 2, 171-196.
• Sezgin, Fuat. Buhari’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar. Istanbul: Ibrahim Horoz Yayınevi, 1956.
• Sezgin, Fuat. Tārīkh al-turāth al-ʻarabī. Trans. Mahmud Fahmī, Saudi Arabia: Jāmiʻat al-Imām Muhammad b. Saʻūd al-Islāmiyyah, 1411/1991.
• al-Shāfiʻī, Muḥammad b. Idrīs. al-Umm. ed. Rifʻat Fawzī, Manṣourah: Dār al-Wafā, 2001.
• Shams al-Dīn Abū al-Muẓaffar Sibṭ Ibn al-Javzī. Mir’āt al-zamān. Damascus: Dār al-Risālah al-ʻālamiyyah, 1434/2013.
• al-Suyūṭī, ‘Abd al-Raḥmān b. Abū Bakr. Tadrīb al-rāwī. ed. Abū Kuqaybah, s.l.: Dār Ṭaybah, n.d.
• Yılmaz, Rahile. Modern Hadis Tartışmaları Bağlamında Muvatta’daki Mürsel Rivâyetler. Istanbul: MÜSBE, 2014.