This
study deals with a linguistic phenomenon that has not been fully researched. This
phenomenon was mentioned in some of the works of the bedî scholars who called
it ittisâ (statements that can be interpreted in more than one meaning –
provided that the vocabularies can express these interpretations – without any
presence of any presumption in favour of any meaning, often out of the
intention of the speaker.
Multiples
interpretations used for many reasons, may be grammatical, word’s structure,
phonetic or written, this linguistic phenomenon deserves in-depth survey.
This
research examines the phenomenon of ittisâ on two sides:
1- The techniques used by the speaker to produce statements with
multiple meanings
2- How the recipient interpret these statements.
This
research will be a guide showing us the rhetorical art in ittisâ. it will
introduce examples of the ittisâ science from the Holly Quraan, the prophet’s
Hadith, the words of the companions, and the poems of the Arabs and their
proverbs.
يدرسُ البحثُ
ظاهرةً لغويّةً لم تأخذ حقّها من البحث، وردت هذه الظّاهرة في بعض مصنّفات علماء
البديع الذين سمَّوها بـ "الاتِّساع" (أي الكلام الذي يتّسعُ فيه
التّأويلُ ويُفهَمُ بأكثرَ من معنًى -بما تحتمله الألفاظ-، دونَ وجود قرينةٍ
مُرجِّحة لأحد المعاني، وغالبًا يكونُ بقصدٍ من المتكلِّم)، وينشأُ هذا الاتّساعُ لأسبابٍ
متنوّعة؛ قد تكونُ نحويّةً أو صرفيّة أو صوتيّة أو كتابيّة..إلخ. وهذه الظّاهرةُ
تستحقُّ كتابًا مُطوّلًا.
ولكنّ
هذا البحث يدرس ظاهرة "الاتّساع" من جهة بعضِ التّقنيّات التي يستعملُها
المتكلِّمُ البارعُ لإنشاء عباراتٍ حمّالةِ أوجه، ومن جهة تأويل المتلقّي هذه
العبارات، وسوف يبّين البحثُ جماليّةَ هذه الصّنعة البلاغيّة.
وقد أورد
البحث نماذجَ تطبيقيّة من القرآن الكريم، والحديث النّبوي الشّريف، وكلام الصّحابة
رضوان الله عليهم، ومن أشعار العرب وأمثالِها.
Bu
makale tarih boyunca yapılan çalışmalarda gereken ehemmiyeti görmemiş, yalnızca
onu ittisâ’ olarak adlandıran bazı bedî’ bilginlerinin eserlerinde zikredilen
dilsel bir olgu üzerinedir. İttisâ’ yoruma açık ve kendisinde bulunan manaların
herhangi birine işaret eden bir karine bulunmaksızın, içeriği cümle
içerisindeki kullanımına göre şekillenen, birden fazla anlam taşıyan sözdür. Söz
sahibi çoğunlukla sözünü bilerek bu şekilde aktarır. Bunun söz dizimi yahut
kelime yapısına, söyleyenin ses tonuna ya da yazım şekline bağlı olması gibi çeşitli
sebepleri olabilir. Bu olgu geniş çaplı bir çalışmayı hak etmektedir. Bu
çalışma ise ittisâ’ olgusunu iki açıdan ele almaktadır. İlk olarak konuşmasında
bu sanattan faydalanan kişinin bunu yaparken kullandığı yöntemler açısından;
ikinci olarak da bu sözün alıcısının (okuyan, dinleyen…) sözden çıkardığı
anlamlar açısından incelemektedir. Bu çalışma bu belâgat sanatının güzelliğini
de ayrıca ortaya koyacaktır.
Makalede
Kur’ân-ı Kerîm’den, hadis-i şeriflerden, sahâbe sözlerinden, Arap şairlerden ve
Arap atasözleri ve deyimlerinden iktibaslar yapılarak çözümlemeleri
yapılmıştır.
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2018 |
Gönderilme Tarihi | 21 Eylül 2018 |
Kabul Tarihi | 25 Ekim 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 4 Sayı: 2 |