Süreli Yayınlar ve Kurumsal Yapılar Üzerinden Ortodoks Teoloji Literatürüne Dair Bir Deneme (Fener Rum Patrikhenesi Örneği)

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 993 - 1013, 31.12.2019

Salih İnci

Öz

Ortodoksluk
mezhebi Hıristiyanlığın en kadim geleneklerinden birisi olmasına rağmen
günümüzde diğerlerine göre daha az tanınmaktadır. Mezhebin en önemli
Kiliselerinden birisi de İstanbul Kilisesi’dir. (Fener Rum Patrikhanesi) Bu
makalenin amacı Hıristiyan Ortodoks teoloji çalışmalarına dair İstanbul’daki
Kilise çevresinde oluşan XIX. ve XX. Yüzyıldaki Yunanca literatür hakkında kısa
bilgi vermektir. Bu literatür, süreli yayınlar ve Patrikhanenin kurumsal
yapıları olarak iki açıdan ele alınacaktır. Literatür bağlamında bir dönem
doğrudan ya da dolaylı olarak Patrikhane tarafından yayınlanan dergiler
şunlardır: Ekklisiastiki Alithia (1880-1923), Ortodoksia (I. Dönem 1926-1963, II. Dönem
1994-), The Greek Orthodox Theological Review  (1954-). Bunlara ek olarak Patrikhanenin
yıllık yayınladığı Kilise Takvimi (İmerologia) ve Ortodoks
teoloji çalışmalarında önemli bir kaynak olarak görülen Din ve Ahlak Ansiklopedisi
(Thriskeftiki ke İthiki
Enkiklopedia) (1-12/1962-1968),
ve bazı sözlüklerle diğer birkaç dergiden bahsedilecektir. Ayıca
İstanbul’daki Patrikhane ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgili olan okullar,
araştırma merkezleri, enstitüler ve kütüphaneler hakkında bilgi verilecektir. Bu
çalışmada ele alınan bu konular, modern dönemde Patrikhane çevresinde
şekillenen Ortodoks teolojiye dair yapılacak çalışmalar için doğrudan birincil
kaynak olma özelliği taşımaktadır.    

Anahtar Kelimeler

Ortodoks, Patrikhane, Literatür, Dergi, Kilise Kurumları

An Experiment on Orthodox Theology Literature on periodicals and Institutional Structures (Example of Fener Greek Patriarchate)

Öz

Although
Orthodox Christianity is one of the most ancient traditions of Christianity, it
is rarely known today. One of the most important churches of this sect is the
Istanbul Church. (Fener Greek Patriarchate) The purpose of this article is to
give brief information about the literature on Christian  Greek Orthodox theology around the
Church of Istanbul  in XIX. and XX century. This
literature will be examined from two perspectives as periodicals and institutional
structures of the Patriarchate. The journals published directly or indirectly
by the Patriarchate are: : Ekklisiastiki Alithia (1880-1923), Ortodoksia (I.
Period 1926-1963, II. Period 1994-), The Greek Orthodox
Theological Review  (1954-). In addition, the
Patriarchate's annual Church Calendar (Imerologia) and The Encyclopedia of
Religion and Ethics (Thriskeftiki ke İthiki
Enkiklopedia) (1-12 /
1962-1968), which are regarded as an important source in Orthodox theological
studies, and a few other dictionaries will be mentioned. As for the
institutional structures, these will also provide information about schools,
research centers, institutes and libraries that are directly or indirectly
related to the Patriarchate in Istanbul. These issues are the primary sources
for the studies on Orthodox theology that took place around the Patriarchate in
the modern period.

Anahtar Kelimeler

Orthodox, Patriarchate, Literature, Journal, Church Institutions

Kaynakça

• Anestidi, Adamantiu St. Orthodoksia İthikothiriskeftikon Periodikon tu İkumeniku Patriarhiu (1926-1963). Atina: Evretirion, 1984.
• Bartholomeos I (Patrik). “Bir Arada Yaşama Tecrübesi”. Ortodoksia 6/3 (1999): 360- 365.
• Belezu, Konstantinu I., “İ Didaktores tis Theologikis Sholis tu Panepistimiu Athinon”, Epistimoniki Epetiris Theologikis Sholis Panepistimiu Athinon 35/2000.
• Cuka, Harilau.“Elliniki Theologiki Vivliografia tis Telefteas Ekatontaetias, 1860-1960”, Epistimoniki Epetiris Theologikis Sholis Panepistimiu Thessalonikis 8 (1963).
• Ekklisiastiki Alithia. İstanbul: Patrikhane Yayınları, 1-34 (1880–1923).
• Fairey, Jack. "Modern Orthodox Church History: A Bibliography of Works in Western Languages". Greek Orthodox Theological Review 50/1-4 (2005): 187-416.
• Griçopulos, Tasos Ath. “Genus Megali Sholi ”, Thriskeftiki ke İthiki Enkiklopedia. 4 : 309-312. Atina: Ekdoseos Anguris, 1964.
• İmerologion tu İkumeniku Patriarhiu Etus 2009. Selanik : Ekdosis İkumeniku Patriarhiu, 2009.
• İnci, Salih. Heybeliada Ruhban Okulu. İstanbul: Yedirenk Yayınları, 2010.
• İnci, Salih. “Heybeliada Ruhban Okulunda Yapılan Tezler”. History Studies, c.V/6(2013):183-206.
• İnci, Salih.“Bir Devrin Tanığı: Ekklisiastiki Alithia (1880-1923) (Fener Patrikhanesi Dergisi)”. Balkan Araştırmaları Dergisi, c. VI /1 (2016): 9-29.
• İnci, Salih. “Fener Patrikhane Kütüphanesi”. Uluslararası IV. Osmanlı İstanbulu Sempozyum Bildirileri, Haz. Feridun M. Emecen - Ali Akyıldız - Emrah Safa Gürkan, 955-976. İstanbul: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları, 2016.
• İnci, Salih. “Fener Rum Patrikhanesi Dergisi Ortodoksia, 1(1926)-38(1963)”. Avrasya İncelemeleri Dergisi, 7/2 (2018) : 182-217. İnci, Salih. ”Selanik’ten İstanbul’u Yazmak: Patrikhane Dergisi Ortodoksia ( II. Dönem)”. Cemil Meriç 10. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Spor Kongresi Tam Metin Kitabı, Edit. Ender Eyüboğlu - Sami Baskın, 998—1004. Hatay : Saybilder Yayıncılık, 2018.
• Konortas, Paraskevas. “Osmanlı İmparatorluğunda En Üst Düzey Ruhban Sınıfının ve Özellikle Patriğin Konumu Üzerine Bazı Hipotezler (1453-1923)”. Ortodoksia 7/3 (2000) : 461- 480. Krikoni, Th. Hristu. “İs tin Epanekdosin tu Periodiku ‘Ekklisiastiki Alithia’Konstantinupoleos 1880-1923 ke tu Parartimatos Aftis ‘O Neos Pimin 1919-1923’, Klironomia, 16/B, (1984). Leonidas, Karatzas – Tuncay, Faruk. Ellino-Turkiko Leksiko / Yunanca-Türkçe Sözlük. Atina: Ekdosis Rodamos, 1994.
• Milas, Herkül. Geçmişten Bu Güne Yunanlılar Dil, Din ve Kimlikleri. İstanbul : İletişim Yay. 2003.
• Ortaylı, İlber. “Osmanlı Millet Sistemi ve Bâb-ı Âli”. Ortodoksia 8/4 (2001): 512- 520.
• Ortodoksia. İstanbul: Patrikhane Yayınları, 1-38(1926–1963).
• Ortodoksia. (II. Dönem) Selanik : Patrikhane Yayınları 1(1994) –
• Stavridu, Vasiliu Th. “A Concise History of The Ecumenical Patriarchate”(Trans. from the Greek George Dion. Dragas), 45/1-4 (2000) : 57-154
• The Greek Orthodox Teological Review. Brookline-ABD : Holy Cross Greek Orthodox Theological School Press, 1(1955) –
• Thriskeftiki ke İthiki Enkiklopedia. 1-12 Atina: Ekdoseos Anguris, 1962-1968.
• Turkiko Elliniko Leksiko / Türkçe Yunanca Sözlük. Atina : Doğu Dil ve Kültürleri Merkezi Yayınları, 2000
• Zakariadu, Elizabet A. “11. Yüzyıldan 15. Yüzyıla Kadar Küçük Asya’da Din”. Ortodoksia 6/4 (1999) : 503 – 512.
• http://www.ec-patr.org/athp/index.php?lang=en (Erişim Tarihi: 10.10.2019) https://www.patriarchate.org/holy-metropolises-of-the-new-lands (Erişim Tarihi:14.10.2019) http://myocn.net/new-edition-of-the-greek-orthodox-theological-review/ (Erişim:17.10.2019)