Dördüncü Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabının Hedef Yaş Düzeyine Uygunluğu Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 201 - 230, 30.06.2020

Mustafa Mücahit

Öz

Bu çalışma, İlkokul 4. Sınıflarda okutulmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından 28.05.2018 tarih ve 78 kurul kararıyla 2018-2019 yılından itibaren 5 (beş) yıl süreyle ders kitabı olarak kabul edilen Barış Pınarbaşı’nın yazdığı, Ankara-2019 baskılı Tutku yayıncılıkça yayınlanan kitabı ele almaktadır. Çalışmamız sözü edilen ders kitabını görsel tasarım, içerik, dil ve anlatım ile eğitsel tasarımı oluşturan kazanımlar, öğretme-öğrenme süreci açısından değerlendirmektedir. Bir inancın öğrenilmesi, benimsenmesi ve birey tarafından yaşama geçirilmesinde öncelik, inanmanın iknaya dayalı olmasına bağlıdır. Bu ise ancak düzenli, sistematik ve bireyin gelişimine uygun bir eğitim yürütmekle mümkün olabilir. Bu durum, bireyin gelişim evrelerini bilmeyi, öğretim materyalini ona uygun bir biçimde düzenlemeyi zorunlu kılmaktadır. Eğitim ve öğretimden beklenen hedef ve kazanımların gerçekleşmesi de buna bağlıdır.
Elde edilen bulgulara göre 4. Sınıf DKAB ders kitabının tasarımında; tu-tarlılık, sayfa düzeni, görsel materyaller, yazı türü, yazı boyutu, yazı stili ve vurgulama araçlarının kullanımı gibi faktörlerin yeterince dikkate alınmadığı görülmüştür. Ders Kitabının dil ve anlatım yönünden öğrencinin bireysel öğrenmesine katkı sağlayacak yeterliliği konusunda sorunlu olduğu anlaşılmıştır. Ders kitabında sınıf düzeyine uygun olmayan bazı zorlayıcı metinler de yer almıştır. 4. sınıfta yoğun olarak bilgi verici metinlerin verilmesi, öğrencilerin okuduklarını anlama performansı, öğrencinin akademik başarısında kritik bir role sahiptir. Bu nedenle incelediğimiz ders kitabı hedef yaş için okuduğunu anlama, bir metnin ana fikrini belirleme, bilgiler arasında ilişki kurabilme yeterliğine sahip olabilme seviyesiyle kısmen uyumludur.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, İlkokul, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Ders Kitabı

An Evaluation Of Fourth Class Religion Culture And Moral Knowledge Textbook Compatibility With Target Age Level

Öz

This study is to evaluate the book written by Barış Pınarbaşı published in Ankara-2019 by Tutku publishing, which was accepted as a textbook for a period of 5 (five) years from 2018-2019 with the decision of the Board of Education dated on 28.05.2018 by the Ministry of National Education, to be taught in the 4th grades of Primary School, in terms of the its content design, teaching-learning process, visual design, language and expression. The priority in learning, embracing and implementing a belief depends on persuasion. This is only possible by conducting a regular, systematic and appropriate education for the individual. This situation makes it obligatory to know the development stages of the individual and to prepare the teaching material accordingly. The achievement of the goals and learning outcome expected from education and training depends on this.
According to the findings, factors such as consistency, page layout, visual materials, font type, font size, font style and use of highlighting tools were not considered enough in the design of the 4th Class Religious Culture and Moral Knowledge textbook. It is understood that the textbook is not sufficient in terms of language and expression, which also does not contribute to the students’ self-directed learning. It is observed that there are some compelling texts which is not suitable for the target group. Providing large amounts of information in the 4th grade, comprehension level of the students has a critical role in the academic success of the student. Therefore, the textbook we examine is partially compatible with the level of reading comprehension for the target age, determining the main idea of a text, and having the ability to relate information.

Anahtar Kelimeler

Education, Primary School, Religious Culture and Moral Knowledge, Textbook, Religious Education

Kaynakça

• Akar, Cüneyt – BAŞARAN, Mustafa – KARA, Mehmet, “İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Turkish Studies, 11/3, (2016), 1-14.
• Akbaba, Bülent. “Lise tarih ders kitaplarını değerlendirme formunun gelişti-rilmesi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11/1 (2018), 26-41.
• Ay, Mehmet Emin. Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım?, İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• Aybey, Salih. “6-14 Yaş Arası Çocuğun Dini Gelişim Dönemi Özelliklerinin Bilinmesinin Din Eğitimi Açısından Önemi”, Turkish Studies,11/5, (2016) 69-84,
• Başaran, İbrahim Ethem. Eğitim Psikolojisi, Ankara: Gül Yayınevi, 1994.
• Bilgin, Beyza. Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara: Gün Yayınları, 2007.
• Cebeci, Suat. Öğrenme ve Öğretme Süreçlerinde Dini İletişim, İstanbul: İz Yayıncılık, 2015.
• Cole Luella - John J. B. Morgan. Çocukluk ve Gençlik Psikolojisi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1975.
• Demirel, Özcan. Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme, Ankara: Pegem A Yayıncılık, 6. Basım, 2004.
• Demirel, Özcan. Öğretme Sanatı, Ankara: Pegem Akademi yayınları, 17. Basım 2011.
• Durmuş, Burak. “4. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Bloom ve Revize Edilmiş Bloom Taksonomilerine Göre Değerlendirilmesi”, Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11/21, (Haziran 2017), 44-58.
• Erdener, Sabahattin. İnsan ve Eğitim, Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1967.
• Erdoğan, İsmail vd. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5 Ders Kitabı, Ankara: Lisans Yayınları, 2019.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi, Ankara: TDV yayınları, 2005.
• Karaca, Faruk. Dini Gelişim Teorileri, İstanbul: Dem yayınları, 2007.
• Karaman, Hayrettin vd., Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 5 Cilt, 2008.
• Kılıç, Abdurrahman – Seven, Serdal. Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2007.
• Kur’an-ı Kerim Meâli, çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 10. Basım, 2006.
• Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı (Meâl), Hüseyin - Yaşar Kutluay, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1990.
• Kuzudişli, Ali. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 12 Ders Kitabı, Ankara: Eksen Yayıncılık, 2019.
• MEB. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4-8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: 2018.
• MEB. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4-8. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: 2018.
• Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği https://www.mevzuat. gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16593&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Erişim 20 Şubat 2020).
• Mehmedoğlu, Yurdagül. Ahlaki ve Dini Gelişim, Morpa İstanbul: Kültür Yayınları, 2003.
• Özbek, Ahmet Bilal - Ergül, Cevriye. “İlkokul 4. Sınıf Ders Kitaplarının Oku-nabilirliklerinin Değerlendirilmesi”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14/2 (2018,): 653-668.
• Pınarbaşı, Barış. İlkokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı 4, Ankara: Tutku Yayıncılık, 2019.
• Selçuk, Mualla. Çocuğun Eğitiminde Dinî Motifler, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı yayınları, 2009.
• Senemoğlu, Nuray vd., Öğrenmenin Oluşumu, Ankara: Meb Yayınları. 2001.
• Hasan Şimşek - Ali Yıldırım, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2008.
• Taşkın, Osman. “4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Dua Algıları”, Artvin Çoruh Üniversitesi İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 2/2 (2018: Bahar), 238-272.
• Tosun, Cemal. Din Eğitimi Bilimine Giriş, Ankara: Pegem Akademi Yayınları. 2012.
• Tosun, Cemal - Doğan Recai – Korkmaz Ayşe., Küçükahmet, Leyla (ed.) Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2001.
• Yavuz, Kerim. Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişimi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1987.