Commentary on Sahîh-i Muslim and Her Muqaddimah of İtyubî as an Example of Contemporary Hadith Commentary Studies

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 38, 30.06.2021

Cemil Cahit Mollaibrahimoğlu

https://doi.org/10.47424/tasavvur.793654

Öz

Along with Sahîh-i Bukhari, many commentaries and memoirs have been made on Sahîh-i Muslim, which is accepted as the most reliable source of hadith and consists of sound narrations. Among the commentaries written today, the comprehensive commentary, which is a product of labor that cannot be ignored and stands out whit some features, is Ethiopian scholar Mohammed b. The commentary of Ali al-İtyubî’s (1947-2020) Sahîh-i Muslim commentary on al-Bahru’l-muhît and his holy book is Kurratü ayni’l-muhtâc.

This article aims to briefly introduce İtyûbî with his educational life and Works, the method he followed in his annotations, the sources he used, his reports that do not require many works, his criticisms and evaluations, his perspective, his world of thought, and to reveal and evaluate his different approaches and ideas on certain subjects.

Reaching 47 volumes together with the Commentary on the Muqaddima, the work has the feature of being the widest commentary of Sahîh-I Muslim. By transmitting the information in the previous works in a compact and collective manner, he did not leave the need to apply to them, and he made the hadiths easier to understand whit the memzuc method that explains word by word. The extensive interpretation of hadiths, the mention of different narrations, and the fact that the judgments derived from hadiths are regarded as material are some of the issues that make commentary important.

This article aims to briefly introduce İtyûbî with his educational life and works, the method he followed in his commentaries, the resources he used, his transmissions that do not reguire many works, his criticisms and evalua-tions, his perspective, his world of thought, and to reveal and evaluate his different approaches and ideas on certain subjects.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Sahîh-i Müslim's Commartary, Muhammed b. Ali el-İtyûbî

Çağdaş Hadis Şerh Çalışmalarının Bir Örneği Olarak İtyûbî’nin Sahîh-i Müslim ve Mukaddimesi Şerhleri

Öz

Sahîh-i Buhâri ile birlikte en güvenilir hadis kaynağı kabul edilen ve sahih rivayetlerden oluşan Sahîh-i Müslim üzerine geçmişten günümüze çok sayıda şerh ve hâşiye çalışmaları yapılmıştır. Günümüzde yazılan şerhler arasında göz ardı edilemeyecek bir emek mahsulü olan ve bazı özellikleriyle öne çıkan kapsamlı şerh, Mekke’de mukim Etiyopya asıllı âlim Muhammed b. Ali el-İtyûbî’nin (1947-2020) Sahîh-i Müslim şerhi el-Bahru’l-muhît ile mukaddimesinin şerhi Kurratü ayni’l-muhtâc’dır.
Mukaddime Şerhi ile birlikte 47 cilde ulaşan çalışma, Sahih_i Müslim’in en geniş şerhi olma özelliğine sahiptir. Önceki eserlerdeki bilgileri derli toplu ve bir arada nakletmesiyle onlara müracaat etmeye ihtiyaç bırakmamış, kelime kelime izah eden memzuc yöntemle hadisleri daha kolay anlaşılır hale getirmiştir. Hadislerin geniş bir şekilde tahriclerinin yapılması, farklı rivayetlerin zikredilmesi ve hadislerden çıkarılan ahkâmın madde madde sayılması da şerhi önemli kılan hususlardan bir kaçıdır.

Bu makale, İtyûbî’nin eğitim hayatı ve eserleriyle kısaca tanıtımını, şerh-lerinde izlediği yöntemi, istifade ettiği kaynakları, birçok esere ihtiyaç bırak-mayan nakillerini, tenkid ve değerlendirmelerini, bakış açısını, düşünce dün-yasını, belli konulardaki farklı yaklaşım ve fikirlerini ortaya koymayı ve de-ğerlendirmeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Sahîh-i Müslim Şerhi, Muhammed b. Ali el-İtyûbî

Kaynakça

• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV, 2016.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. ‘Umdetü’l-kārî fî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Nşr. Abdullah Mahmûd Muhammed Ömer. 25 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1421/2001.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. Dımaşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2002.
• Çiftçi, Mehmet Emin. Hadis Usûlünde Sahih Hadisin Tanımı Problemi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddîn. İrvâü’l-galîl fî tahrîci ehâdîsi Menâri’s-sebîl. 9 cilt. Beyrut-Dımaşk: el-Mektebü’l- İslâmiyyi, 1979.
• Gumârî, Ebü’l-Feyz Ahmed b. Muhammed b. es-Sıddîk el-Gumârî. el-İstiâze ve’l-hasbele mimmen sahhaha hadîse’l-besmele. Riyad: Mektebetü Taberiye, ts.
• Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî. Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Nşr. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 5 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2002.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buħârî. Nşr. Ebû Kuteybe Nazar Muhammed el-Faryâbî. Riyad: Dâru Taybe, 1426/2005.
• İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ eş-Şehrezûrî. Sıyânetü Sahîh-i Müslim mine’l-ihlâli ve’l-galat ve himâyetühû mine’l-iskâti ve’s-sakat. Nşr. Muvaffak b. Abdullah b. Ab-dülkādir. Beyrut: 1404/1984.
• İtyûbî, Muhammed b. Ali b. Âdem b. Musa el-İtyûbî el-Vellevî. Hayatı. Eri-şim: 23 Şubat 2020. https://www.aletioupi.com
• İtyûbî, Muhammed b. Ali b. Âdem b. Musa el-İtyûbî el-Vellevî. Kurratu ayni’l-muhtâc fî Şerhi mukaddimeti Sahîhi’l-İmâm Müslim b. el-Haccâc. 2 cilt. Dammâm: Dâru İbni’l-Cevzî, 1424.
• İtyûbî, Muhammed b. Ali b. Âdem b. Musa el-İtyûbî el-Vellevî. el-Bahru’l-muhîtu’s-seccâc fî Şerhi Sahîhi’l-İmâm Müslim b. el-Haccâc. 45 cilt. Dammâm: Dâru İbni’l-Cevzî, 1426.
• Kâdî İyâz, Ebü’l-Fazl İyâz b. Mûsa. İkmâlü’l-Mu’lim bi fevâidi Müslim. Nşr. Yahya İsmâil. 9 cilt. Mısır: Dâru’l-vefâ, 1998.
• Karagözoğlu, Mustafa Macit. Hadis Şerh Literatürü. İstanbul: İfav, 2020.
• Kırbaşoğlu, Hayri. İslam Düşüncesinde Hadis Metodolojisi. Ankara: DİB Yayınları, 2004.
• Müslim b. Haccâc, Ebü’l-Hüseyn el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-sahîh. Nşr. Muham-med Fuâd Abdulbaki. 2 cilt. Mısır: Dâru ihyâi’l-kütübi’l-Arabiyye, 1412/1991.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref en-Nevevî. el-Minhâc fî şerhi Sahîhi Müslim b. Haccâc. 18 cilt. Mısır: Müessesetü Kurtuba, 1414/1994.
• Sa‘düddîn Mansûr Muhammed. “İtyûbî ve Menhecuhû fî Şerhi Mukaddimeti Sahîh-i Müslim: Kurratü ayni’l- muhtâc fî şerhi mukaddimeti Sahîhi Müslim b. el-Haccâc”. Mecelletü’l-İslam. 4. Özel Sayı (2011): 221-246.
• Yazıcı, Mahmut –Öğütcü, Fatma Zehra. “Arap Dünyasında Yazılmış Çağdaş Hadis Şerh Çalışmalarına Bir Bakış. Sahîh-i Müslim Şerhleri el-Kevkebü’l-vehhâc ve Fethu’l-mün’im özelinde”. Universal Journal of Theology 4/1 (2019): 31-51.
• Zeylaî, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdullah b. Yûsuf. Tahrîcü’l-ehâdisi ve’l-âsâr el-vâkiati fî tefsîri’l-Keşşâf. Nşr. Sultan b. Fehf. 4 cilt. el-Memleketü'l-Arabiyyeti's-Suûdiyye: Vizâretü’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 1424/2003.