Düzeltme: The Issue of Making the Qur’ān Recitation Course Based on Meaning/Maal: Curriculum Examine

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 447 - 447, 30.06.2024

Hasan Hüseyin Havuz

Bu makalenin ilk hali 31 Aralık 2023 tarihinde yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tasavvur/issue/81726/1347136

Düzeltme Notu

Öz

The Qur’ān Recitation is taught as a compulsory or elective course at all levels of formal in education, as well as in the courses of the Presidency of Religious Affairs in non-formal education in Turkey. In the curricula of this course, it is emphasized that the readings should be word and meaning centered and the course should be centered on the meaning of the Qur’ān. However, the achievability of these idealized goals should be discussed. In addition, due to the focus of the curriculum on literally and meaningfully, there are professional difficulties in teaching the words of the Qur’ān and the programs lose their functionality. In this case, the teaching of the meaning of the Qur’ān should not be in the learning area of this course but should be the subject of a separate professional course. This study discusses the applicability of this, reminds the limits of the Qur’ān course, the importance of teaching the wording from a professional point of view, and the problematic aspect of teaching the meaning of the Qur’ān together with the teaching of the words, and clarifies how it can be done. The objective of the study is not to advocate the incorrectness of reading the meaning or to assert the principles of interpretation. The aim of the study is to contribute to the preparation of a realistic curriculum for the realization of the goals of the Qur’ān recitation courses by determining the limits of the courses in the professional field. In this context, the programs of formal schools such as imam hatip secondary school, imam hatip high school, middle and high schools, some sample the programs of the faculties of theology and the course curricula of the presidency of religious affairs were examined and evaluated in terms of teaching the meaning of the Qur’ān.

Anahtar Kelimeler

The Science of Qirāʾāt, Qur’ān Recitation, Curriculum, Teaching Maal/Meaning, Word Teaching

Düzeltme: Ku’ran Okuma Dersinin Meâl Merkezli Yapılması Meselesi: Müfredat İncelemesi

Bu makalenin ilk hali 31 Aralık 2023 tarihinde yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tasavvur/issue/81726/1347136

Düzeltme Notu

Düzeltme / Erratum Dergimizde daha önce makalesi yayımlanmış yazarın (Hasan Hüseyin Havuz) talepleri üzerine; Tasavvur-Tekirdağ İlahiyat Dergisi’nin 2023 yılı 9. Cilt 2. sayısında yayımlanan “Ku’ran Okuma Dersinin Meâl Merkezli Yapılması Meselesi: Müfredat İncelemesi The Issue of Making the Qur’ān Recitation Course Based on Meaning/Maal: Curriculum Examine” adlı makalede (DOI: 10.47424/tasavvur.134713) daha önce gönderilen nüshalarında etik beyana yer verilmiştir. Ancak son kontrollerde sehven silindiği görülmüştür. Makalenin 1166. sayfasında Öz başlığına dipnot düşülerek eklenmesi gereken etik beyan bilgileri aşağıda sunulmuştur. Düzeltme: Etik Beyan: “Bu makale, 2023 yılı Ekim ayında “Kur'ân Meâlleri: Sorunlar, Çözüm Önerileri” sempozyumunda sözlü olarak sunulan, özet metni yayınlanan ancak tam metni yayımlanmayan “Kur'an'ın Anlaşılmasının Gerekliliği Bağlamında Kur'an Okuma Dersinin Meal Merkezli Yapılması ve Değerlendirilmesi” adlı tebliğin içeriği geliştirilerek ve kısmen değiştirilerek üretilmiş hâlidir.”

Öz

Kur’an Okuma dersi, örgün eğitimin bütün kademelerinde zorunlu veya seçmeli bir ders olarak okutulduğu gibi, yaygın eğitim olarak Diyanet İşleri Başkanlığı kurslarında da okutulmaktadır. Bu dersin müfredatlarında, okumaların lafız ve anlam merkezli olması gerektiğine vurgu yapılmakta ve dersin anlam merkezli işlenmesi istenmektedir. Ancak ideal hale getirilen bu hedeflerin yapılabilirliği tartışılmalıdır. Ayrıca müfredatın lafız ve anlama odaklanması sebebiyle Kur'an lafzının öğretiminde meslekî olarak sıkıntılar yaşanmakta ve programlar işlevselliğini kaybetmektedir. Bu durumda Kur’an’ın anlamının öğretimi bu dersin öğrenme alanında değil, meslekî olarak ayrı bir dersin konusu olmalıdır. Bu sebeple çalışmada bunun yapılabilirliği tartışılmakta, Kur’an dersinin sınırları, meslekî açıdan lafız öğretiminin önemi ve lafız öğretimi ile beraber meâl/anlam merkezli ders yapmanın problemli yönü hatırlatılmakta bunun nasıl olabileceği ortaya konulmaktadır. Çalışmanın amacı meâl okumanın/anlam öğretiminin yanlışlığını, doğruluğunu savunmak veya okuma ilkelerini ortaya koymak değildir. Kur’an Okuma derslerinin meslekî alandaki sınırını belirleyerek hedeflerinin gerçekleşmesi için gerçekçi müfredatın hazırlanmasına katkı sağlamaktır. Bu bağlamda İmam Hatip Ortaokulları, İmam Hatip Liseleri, ortaokul ve lise gibi örgün eğitim programları, İlahiyat Fakültelerinin örnek olarak bazı programları ve Diyanet İşleri Başkanlığının ders müfredatları Kur'an'ın anlamının öğretilmesi yönünden incelenmiş ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kıraat İlmi, Kur’an Okuma, Müfredat, Meâl/Anlam Öğretimi, Lafız Öğretimi

Kaynakça

• Acar, Mehmet Maşuk - Genç, Muhammet Fatih. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kur’an Okuma ve Tecvid Dersine Karşı Tutumları (Kocaeli Ünviersitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Kocaeli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/2 (2022), 605-630.
• Ağırbaş, Abdulhekim. Kıraat Eğitim Öğretim Geleneği ve Günümüzdeki Uygulamalar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2. Basım, 2023.
• Ağırkaya, Güven. “Kur’ân’ı Anlamadan Okumanın Bir Sevabı Yok mudur?” Diyanet İlmi Dergi 56/3 (2020), 677- 719.
• AKÜ, Afyon Kocatepe Üniversitesi. “Bilgi Paketi”. Erişim 25 Temmuz 2023. https://obs.aku.edu.tr/oibs/bologna/index.aspx?lang=tr&curOp=showPac&curUnit=45&curSunit=420808#
• Alemdar, Yusuf. “11. Türkiye Tefsir Akademisyenleri Toplantısı ‘Medya ve Kur’an’ Sempozyumu”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/29 (Ocak 2014), 237-253.
• Alemdar, Yusuf. “Teknik ve Estetik Açıdan Kur’an Öğretme ve Okumaya Dair Bazı Gözlem ve Görüşler”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (2008), 213-252.
• ANÜ, Ankara Üniversitesi. “Bologna Bilgi Sistemi”. Erişim 25 Temmuz 2023. http://bbs.ankara.edu.tr/Ders_Bilgileri.aspx?dno=987815&bno=1892&bot=489
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. “Kur’an Öğretiminde Yeni Anlayış ve Yaklaşımlar”. Etkili Din Öğretimi. 549-560. İstanbul: Türkiye İlahiyat Tedrisatına Yardın Eden Dernekler Federasyonu, 3. Basım, 2010.
• ATAÜ, Atatürk Üniversitesi. "Ders İçerikleri 1. Sınıf”. Erişim 25 Temmuz 2023. https://birimler.atauni.edu.tr/ilahiyat- fakultesi/ders-icerikleri-2018-2019-egitim-ogretim-yili/
• Bakırcı, Fetullah. Kur’ân Kıraatinde Fem-i Muhsin Kavramı. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Baş, Erdoğan. Kur’ân Okuma-Okutma ve Anlama Üzerine. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2019.
• Benli, Abdullah. “İlahiyat Fakültelerinde Yürütülen Kur’an Okuma ve Tecvid Dersleri için Bir Program Önerisi”. Bilimname: Düşünce Platformu 28 (Ocak 2015), 125-165.
• Biceğez, Yunus. Kur’an Öğretiminde Temel İlkeler, Yöntem ve Teknikler. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• BUÜ, Bursa Uludağ Üniversitesi. "Bilgi Paketi & Ders Kataloğu”. Erişim 25 Temmuz 2023. http://bilgipaketi.uludag.edu.tr/Ders/Index/1233128
• BÜ, Bingöl Üniversitesi. "Bilgi Paketi”. Erişim 25 Temmuz 2023. https://obs.bingol.edu.tr/oibs/bologna/index.aspx? lang=tr&curOp=showPac&curUnit=03&curSunit=202#
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usulü. Ankara: TDV Yayınları, 2009.
• Dam, Hasan - Ertürk, İdris. “Diyanet İşleri Başkanlığı Tashih-i Hurûf Eğitim Programının İçerik ve Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Diyanet İlmi Dergi 57/2 (2019), 467-494.
• Demir, Ömer. “Kur’an Öğretiminde Temel Boyutlar”. EKEV Akademi Dergisi 21/72 (2017), 263-290.
• Dereli, Muhammed Vehbi. Tefsirde Yanılgı Sebepleri ve Bunlardan Korunma Yolları. Ankara: Fecr Yayınları, 2009.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Hazırlayıcı Eğitim Programı (İmam-Hatip, Müezzin-Kayyım ve Kur’an Kursu Öğreticileri)”, 7-14. Erişim 19 Ağustos 2023. https://diyanetakademi.diyanet.gov.tr/sayfa/488
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “7-10 Yaş Grubu Kur’an Kursları Öğretim Programı, Ankara, 2022”, 1-29. Erişim 9 Haziran 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Öğretim Programı, Ankara, 2022”, 1-62. Erişim 9 Haziran 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489; DİB, “4-6 Yaş Grubu Yaz Kursları Öğretim Programı”, 1-30. Erişim 9 Haziran 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Camilerde Kur’an Öğretimi Programı, Ankara, 2010”, 1-19. Erişim 9 Haziran 2023.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Gençliğe Yönelik Yaz Kur’an Kursları Öğretim Programı, Ankara, 2022”, 1-60. Erişim 1 Temmuz 2023.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Gençliğe Yönelik Kur’an Kursları Öğretim Programı, Ankara, 2022”. 1-54. Erişim 1 Temmuz 2023.
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Yatılı Yaz Kursları Öğretim Programı, Ankara, 2017”, 1-38. Erişim 1 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Hafızlık Eğitim Programı”. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/787
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Kur’an’ı Anlama Temel Öğretim Programı”. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/787
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Hafızlık Eğitimi Destek Programı”. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/787
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Hüsn-i Tilavet Hizmet İçi Eğitim Programı", Ankara, 2021”, 1-27. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Talim ve Tashih-i Hurûf Hizmet İçi Eğitim Programı, Ankara, 2021”, 1-24. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Tashih-i Hurûf Hizmet İçi Eğitim Programı (Kur’an Kursu Öğreticileri), Ankara 2021”, 6-10. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “İhtisas Eğitim Programı, Ankara, 2021”, 1-150. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/788
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Aşere Eğitim Programı, Ankara, 2021”, 1-14. Erişim 21 Temmuz 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/788
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü. “Kur'an Kursları Öğretim Programları”. Erişim 4 Eylül 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• Doğan, Recai. “Avrupa’da Kur’an’ı Kerim ve Dini Bilgiler Kursları (Almanya Örneği)”. III. Din Şûrası (Tebliğ ve Müzakereleri). 391-408. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2005.
• Dumlu, Ömer. “Toplumun Kur’an, Meâl - Tefsir Algısı (Durum Tespiti ve Öneriler)”. Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru Tefsir ve Toplum, 17-28.
• ERÜ, Erciyes Üniversitesi. "Ders Bilgi Paketi”. Erişim 25 Temmuz 2023. https://dbp.erciyes.edu.tr/Courses/Course.aspx?
• Ertuğay, Recep. “Kur’ân-ı Kerîm’i Anlamanın Önemi Vurgulanırken Kırâatinin (Yüzünden Okuma) Önemsizleştirilmesi Sorunu”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/16 (2021), 831-857.
• Fırat, Yavuz. “Kur’an’ı Kerim’i Okuma, Ezberleme ve Anlamını Öğrenme Üzerine”. Bilimname: Düşünce Platformu 22 (Ocak 2012), 7-33.
• Gençer, Emrah. Öğreticilerin ve Kursiyerlerin Bakış Açısı ile Camilerde Kur’an Öğretimi Programı. Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Gökdemir, Ahmet. “İlahiyat Fakültelerindeki Kur’ân Okuma ve Tecvid Dersleri İçin Bazı Teklifler”. Türkiye’de Kur’ân ve Kıraat Eğitimi. 9-24. İstanbul: İlahiyat, 2021.
• Gülpak, Emine. “Kur’an Meâllerinin Muhatapları Tarafından Anlaşılabilirliğine ilişkin Bir Araştırma”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 27/33 (2019), 169-198.
• Güneş - Altun, Adem, Mukadder. “Seçmeli Kur’an Dersleri Üzerine Nitel Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 12/67 (2019), (1043-1055).
• Hasan, Ömer Halil - Alemdar, Yusuf. “Kur’ân-ı Kerîm Öğretimi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/1 (2004), 261-291.
• İşlek, İhsan. Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda İmam Hatip Liselerinde Kur’an-ı Kerim Dersi Ezber ve Sorunları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Kablan, Süleyman. “Kur’an-ı Kerîm Öğretiminde Teknolojik İmkânlar ve Kullanımı”. İlahiyat Akademi: Gaziantep Üniversitesi Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi 10 (2019), 65-85.
• Kale, Ali - Güneş, Adem. “DKAB ve İHL Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Deizme Bakışı”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22 (2022), 346-375.
• Kara, Zeliha. İlahiyat Fatültesi Öğrencilerinin Kur’an Öğretimiyle ilgili Görüşleri. Tokat: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Karadâvî, Yusuf. Kur’ân’ı Anlamada Yöntem. çev. Mehmet Nurullah Aktaş. İstanbul: Nida Yayıncılık, 3. Basım, 2015.
• Karakaya, Mehmet Murat. “Meâl Okumanın Mahiyeti”. Diyanet İlmi Dergi 57/1 (2021), 53-74.
• Karateke, Tuncay. İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Kur’ân-ı Kerim Dersi Sınıf Yönetimi Davranışlarının İncelenmesi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• Karslı, İbrahim H. Kur’an’ı Anlamaya Giriş. Ankara: DİB Yayınları, 2. Basım, 2014.
• Kaya, Remzi. Kur’ân-ı Kerim’de Kolaylık. İstanbul: Yağmur Yayınları, 2016.
• Kırca, Celal. Kur’an’ı Anlama(Sorunlar-Yöntemler). Ankara: Anadolu Ay Yayınları, 2019.
• Kırdar, Şehabeddin. “Kur’ân-ı Kerîm’i Anlamadan Okuma Sorunu”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi - Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36 (2013), 31-54.
• Kızılaslan, İshak. “İngilizce İlahiyat Progamı’ndaki Kur’an-ı Kerim Derslerinin Uygulamasında Karşılaşılan Problemler (Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Türkiye’de Kur’ân ve Kıraat Eğitimi. 25-57. ed. Ahmet Gökdemir. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2021.
• Komisyon. Hafız Lafzın Hamili Mananın Amili. 3 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2023.
• Maşalı, Mehmet Emin. “Kur’an’ı Anlamanın Anlamı”. Kur’an’ı Anlama Sem-pozyumu 14-16 Mayıs 2010. 109-119. İzmir: Tibyan Yayıncılık, 2011.
• MEBGSB, Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakalığı. İmam Hatip Liseleri Öğretim Programları. Ankara: Millî Eğitim Basımevi, 1985, 30-61.
• MEBDÖGM, Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. İmam Hatip Lisesi Anadolu İmam Hatip Lisesi Yabancı Dil Ağırlıklı İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretim Programları. Ankara: Millî Eğitim Basımevi, 1999, 13-33.
• MEB, Millî Eğitim Bakanlığı. “Anadolu İmam Hatip Lisesi Kur'an-ı Kerim Dersi (9, 10, 11 ve12) Öğretim Programı" . Tebliğler Dergisi 85/2771 (Ocak 202), 49-53.
• MEB, Millî Eğitim Bakanlığı. “Öğretim Programları Anadolu İmam Hatip Lisesi Kur'an-ı Kerim Dersi (9, 10, 11 ve 12) Öğretim Programı”. Erişim 1 Temmuz 2023. https://dogm.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/14
• MEB, “İmam Hatip ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Kur’an Okuma Teknikleri Dersi (11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı”. Tebliğler Dergisi 77/2682 (Temmuz 2014), 1164.
• MEB, Millî Eğitim Bakanlığı. “Öğretim Programları Anadolu İmam Hatip Lisesi Kur'an Okuma Teknikleri Dersi Öğretim Programı”. Erişim 1 Temmuz 2023. https://dogm.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/14
• MEB, Millî Eğitim Bakanlığı. “Millî Eğitim Bakanlığı Anadolu İmam-Hatip Liseleri Yönetmeliği”. Resmî Gazete 25820 (20 Mayıs 2005). Erişim 1 Nisan 2023. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/05/20050520-5.htm
• MEBDÖGM, Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. “Ortao-kul-İmam Hatip Ortaokulu Kur’an-ı Kerim Dersi (5-8. Sınıflar) Öğretim Programı”. Erişim 24 Temmuz 2023. https://dogm.meb.gov.tr/www/ogretim- programlari/icerik/14
• MEBDÖGM, Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürülüğü. “Öğretim Programları”. Erişim 1 Aralık 2023. https://dogm.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/14
• MEB, Millî Eğitim Bakanlığı. "Anadolu İmam Hatip Liseleri Haftalık Ders Çizelgesi”. Tebliğler Dergisi 86/2789-Ek 2 (Ağustos 2023), 1377-1389.
• MEBHBÖGM, Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü. “İleri Düzey Hafızlık ve Kur’an’ı Anlama Kurs Programı”. Erişim 21 Temmuz 2023. https://e-yaygin.meb.gov.tr/pagePrograms.aspx
• MEBHBÖGM, Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü. “Kur’an-ı Kerim Tilaveti ve Tashih-i Hurûf Kurs Programı 1,2,3”. Erişim 21 Temmuz 2023. https://e-yaygin.meb.gov.tr/pagePrograms.aspx
• MEBHBÖGM, Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü. “Yetişkinler İçin Kur’an-ı Kerim (Elif- be) Okuma-Yetişkinleri İçin Kur’an-ı Kerim’i Tecvidli Okuma”. Erişim 21 Temmuz 2023. https://e- yaygin.meb.gov.tr/pagePrograms.aspx
• MEBTTKB, Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu başkanlığı. “Ortaöğ-retim Kur’an-ı Kerim Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara 2012”, 1-20. Erişim 5 Ağustos 2023. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
• MEBDOGM, Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. “İHO-AİHL, Proje ve Program Okulları". Erişim 4 Eylül 2023. http://dogm.meb.gov.tr/bilgisistemi/okul_listesi
• NEÜ, Necmettin Erbakan Üniversitesi. "Ders Bilgi Paketi”. Erişim 25 Temmuz 2023. https://bilgipaketi.erbakan.edu.tr/ders/7459359
• Öge, Ali vd. Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokul Kur’an-ı Kerim Ders Kitabı (5. Sınıf). Ankara: MEB Yayınları, 2023.
• Önder, Halil İbrahim. Cumhuriyet Dönemi Örgün Eğitim Kurumlarında Kur’an-ı Kerim Eğitim ve Öğretimi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Önder, Halil İbrahim. “Kur’an-ı Kerim Dersi Öğrenme Alanları (Örgün Öğretim Bağlamında)”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) 21/2 (2021), 1197-1225.
• Önder, Halil İbrahim. “Kur’an-ı Kerim Eğitim ve Öğretiminde Lafız ve Mananın Yerine Dair Bazı Değerlendirme ve Tespitler”. Theosophia: Felsefe, İlahiyat, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 3 (2021).
• Özgel, İshak. “Yorum ve Anlam Farklılığı Ayırımında Tarihsel Anlamın Kur’an Çevirisindeki Yeri”. Kur’an Meâlleri Sempozyumu I (2007), 131-146.
• Öztürk, Mustafa. Meâl Kültürümüz. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 20 11.
• Öztürk, Mustafa. Kur’an’ı Kendi Tarihinde Okumak -Tefsirde Anakronizme Red Yazıları-. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2011.
• Pınarbaşı, Bekir. Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokul Kur’an-ı Kerim 6 Ders Kitabı. Ankara: Anka Yayınevi, 2017.
• Salman, Faruk vd. Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokul Kur’an-ı Kerim Ders Kitabı (8. Sınıf). Ankara: MEB Yayınları, 2023.
• Soyalan, Mehmet Yaşar. “Kur’an Meâli Okuma Yöntemi Üzerine Bir Öneri”. Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru Tefsir ve Toplum 03-04 Aralık 2010. 435-484. İstanbul: Ensar Yayınları, 2011.
• Şen, Ercan. “1980 Sonrası Dergilerde Kur’ancılık ve Meâlcilik Tartışmaları”. “Bir Başka Hayata Karşı” 1980 Sonrası İslamcı Dergilerde Meseleler, Kavramlar ve İsimler. ed. Lütfi Sunar. 3/260-278. İstanbul: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2019.
• Şenat, Fatma Asiye. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Anlayarak Kur’an Okuma Durumları Üzerine Bir Çalışma”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fa-kültesi Dergisi 52/1 (2011), 143-164.
• Temel, Nihat. “Kıraat ve Tecvid İlmine Ait Eserlerin Sistematiği”. Kur’an ve Tefsir Araştırmaları IV (Kıraat İlmi ve Problemleri). 247-281. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2002.
• Tetik, İbrahim. “Lafız, Anlam ve Amel Boyutlarıyla Hz. Peygamber’in Kur’ân Tilaveti. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (2021), 136-164.
• Tirmizî Ebû İsa. Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir – Mahmûd Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Mısır: Matbaatü Mustafa el-Bâbî, 1975.
• Sülün, Murat. Kur’ân Kılavuzu Mutlak Gerçeğin Sesi. İstanbul: Ensar Yayınları, 2011.
• Yaşar, Mehmet. Kur’ân Öğretiminde Metin-Anlam İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2006.
• Yaşar, Naif. “Kur’ân’ı Anlamadan Okumanın Bir Sevabı Var mıdır?” The Journal of Academic Social Science Studies 41 (2015), 433-450.
• Yılmaz, Nazif. “İmam Hatip Liselerinde Kur’an-ı Kerim Öğretimi İçin Öneriler”. İmam Hatip Liselerin Meslek Dersleri Öğretimi Nasıl Olmalıdır? ed. Nazif Yılmaz, Hulusi Yiğit. İstanbul: Dem Yayınları, 2006.
• Yılmaz, Nazif. İmam Hatip Liselerinde Kur’an-ı Kerim Öğretiminde Yeni Yöntemler ve Materyal Kullanımı. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Yılmaz, Nazif. “İmam Hatip Okulları Kur’an-ı Kerim Dersi Öğretim Programlarında Yer Alan Yöntem ve Tekniklerin Değerlendirilmesi (1924-2016)”. Değerler Eğitimi Dergisi 19/41 (Haziran 2021), 129-169.
• Yılmaz, Nazif. Kur’an’ı Kerim’i Nasıl Öğretelim? İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi, 2016.
• Yılmaz, Nazif vd. Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokul Kur’an-ı Kerim Ders Kitabı (7. Sınıf). Ankara: MEB Yayınları, 2023.