TÜRKİYE’DE GÖÇ YÖNETİMİNİN HİZMETTE YERELLİK BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 69 - 85, 27.10.2023

Simge Dağıdır

Öz

Göç, insanların ekonomik, siyasi, kültürel, savaş ve eğitim gibi çeşitli nedenlerle coğrafi olarak yer değiştirmeleri sonucu ortaya çıkan bir olgudur. Merkezi hükümetler göç konusunda ülkedeki en yetkili kurum olarak bilinmektedir. Yerel anlamda ise merkezi örgütlenme ile uyumlu yerel yönetimler göç yönetiminden sorumlu kurum olarak bilinmektedir. Göçmen, mülteci, şartlı mülteci ve geçici korumaya sahip yabancılarla ikincil koruma statüsündeki yabancıların sosyal hayata uyumu, istihdam durumu, eğitim, sağlık ve kültürel kamu hizmetlerinin sunulması hususunda vatandaşa en yakın birim olan yerel yönetimler göç yönetiminde hizmet ifasında bulunmaktadır. Araştırmada, Türkiye’de hizmette yerellik bağlamında hizmet veren yerel yönetimlerin göç yönetiminde rolünün ortaya koyulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi tekniğiyle mevzuat incelenmiş, kurumsal yapılanma ele alınmış ve mevzuatın alanda uygulanması açısından bulgular betimsel anlamda ifade edilmiştir. Araştırma, göçe ilişkin temel düzenlemeleri içeren kanun ve yönetmeliklerle sınırlı tutulmuştur. Araştırma sonucunda, yasal anlamda mevzuat özelinde gereksinim duyulan düzenlemelerin yapılmaya çalışıldığı; ancak hizmette yerellik anlamında gerek yasal anlamda gerek hizmet bakımından yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarına yönelik bir düzenlemenin yapılmadığı görülmüştür. Gerek yasal düzenlemelerin yapılması gerekse mali açıdan lüzum bulunan tedbirlerin alınması halinde yerel yönetimlerin göç yönetimi konusundaki etkinliğinin artacağı hususuna dair değerlendirmelere ve tespitlere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hizmette Yerellik İlkesi, Türkiye’de Göç Yönetimi, Yerel Yönetimler

ASSESSMENT OF MIGRATION MANAGEMENT IN TURKEY IN MEANING OF SUBSIDIARITY

Öz

Migration is a phenomenon that occurs as a result of geographical displacement of people for various reasons such as economic, political, cultural, war and education. Central governments are known as the most authoritative institution in the country on immigration. In the local sense, local governments that are compatible with the organization at the central level are known as the institution responsible for migration management. Local administrations, which are the closest units to the citizens in terms of adaptation of immigrants and asylum seekers to social life, employment status, education, health and cultural public services, provide services in migration management. In the research, it is aimed to reveal the role of local governments, which provide service in the context of locality in service in Turkey, in migration management. In this context, the legislation was examined by the document review method, the institutional structure was discussed, and the findings were expressed descriptively. As a result of the research, it was determined that the necessary regulations were tried to be made in the legal sense; however, there is no regulation regarding the duties and responsibilities of local governments in terms of local administrations and subsidiarity, both legally and in terms of service. Qualitative research method has been used in the article, and evaluations and determinations regarding the issue that the efficiency of local governments in migration management will increase if legal arrangements are made and necessary measures are taken financially.

Anahtar Kelimeler

Principle of Subsidiarity, Migration Management in Turkey, Local Administrations

Kaynakça

• Akman, K. (2018). Göç Yönetiminde Yerel Yönetimler ve STK İş birliği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1(3), 452-466.
• Aksoy, Z. (2012). Uluslararası Göç ve Kültürlerarası İletişim. Journal of International Social Research, 5(20).
• Aktel, M. ve Kaygusuz, Ü. (2018). Türkiye’de Göç Yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 579-604.
• Alp, M. (2004). Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53(2).
• Altın, A. (2013). Kamu Hizmeti Anlayışında Değişim. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 101-118.
• Alvanoğlu, S. ve Ateş, H. (2020). Yerel Yönetimlerin Mültecilere Yönelik Yenilikçi Uygulamaları: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Örneği, TESAM Akademi Dergisi, 7(2), 375-400.
• Arısal, M. (2023a). İstanbul’da Havagazı ve Millileştirme Sonrası Ekonomik Tarihi (1945-1967). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (1), 1-27.
• Arısal, M. (2023b). İstanbul’da Elektrik Kullanımının Dönemsel Karşılaştırması (1938-1960), Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 11 (1), 221-253.
• Ateş, K. (2020). Göç Yönetiminde Yerel Yönetimlerin Rolü, Igdir University Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences, (5), 23-40.
• Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı (1992, 3 Ekim). T.C. Resmî Gazete (sayı: 21364) Erişim adresi: https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/12/16/AvrupaYerelYonetimlerOzerklikSarti.pdf
• Bahçeci, H. I. ve Uzun, Ş. (2017). Türkiye’de Uluslararası Göç ve Yerel Politika, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı.
• Baykal, S. ve Yılmaz, L. (2020). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile Göç İdaresi Bağlamında Türkiye’nin Yeni Göç Siyaseti, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(2), 633-652.
• Belediye Kanunu (2005), T.C. Resmî Gazete, 25874, 3 Eylül 2005 (https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5393.pdf), (erişim tarihi: 12.07.2023).
• Benson, M., and O’Reilly, K. (2016). From Lifestyle Migration to Lifestyle in Migration: Categories, Concepts and Ways of Thinking. Migration Studies, 4(1), 20-37.
• Biricikoğlu, H. ve Yalnızoğlu, Y. (2018). 6360 Sayılı Kanun’un Etkinlik-Verimlilik ile Hizmette Yerellik İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi: Kocaali İlçesinde Yapılan Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 255-284.
• Bozatay, Ş. A. (2010). 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na Göre Türk Vatandaşlığının Kazanılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 165-182.
• Büyükşehir Belediye Kanunu (2004, 10 Eylül). T.C. Resmî Gazete (sayı: 25531). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5216.pdf
• Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (2018, 10 Temmuz). T.C. Resmî Gazete (sayı: 30474). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-1.pdf
• Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (2018, 13 Eylül). T.C. Resmî Gazete (sayı: 17)
• Çağlar, T. (2018). Göç çalışmaları için kavramsal bir çerçeve. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 26-49.
• Daoudov, M. (2015). Göç Politikasında Söylem-Eylem Dönüşümü ve Belediyeler. Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Kent ve Göç Konferansı, 14, 1-16.
• Demirhan, Y. ve Aslan, S. (2015). Türkiye’nin Sınır Ötesi Göç Politikaları ve Yönetimi, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 23-62.
• Efe, İ., Ülker, O., Dalkılıç, M. M. (2022). Zorunlu Göçün 10. Yılında Kilis’ teki Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler. Göç Araştırmaları Dergisi, 8(1), 71-97.
• Erdoğan, Murat (2017), Kopuştan Uyum’a Kent Mültecileri Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi: İstanbul Örneği, Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, İstanbul.
• Eryılmaz, B. (2002). Kamu Yönetimi. İstanbul, Erkam Matbaası.
• https://www.aile.gov.tr/ , Erişim Tarihi: 06.10.2023.
• https://www.goc.gov.tr/, Erişim Tarihi: 28.03.2023.
• İçduygu, A. ve Aksel, D. B. (2012). Türkiye’de Düzensiz Göç, Uluslararası Göç Örgütü Türkiye.
• İnaç, H. Ünal F., (2007). Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şarti ve Türkiye'de Belediyeler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17).
• İnan, C. E. (2016). Türkiye’de Göç Politikaları: İskân Kanunları Üzerinden Bir İnceleme. Göç Araştırmaları Dergisi, (3), 10-33.
• Kabakuşak, D. (2014). “Küresel Göç Yönetişimi Çerçevesinde Türkiye’de Göç Olgusunun Kurumsallaşması”, Quo Vadis: Sosyal Bilimler – Artvin Çoruh Üniversitesi Hopa Uluslararası Sosyal Bilimler Konferansı, Artvin.
• Kahraman, S., Tanıyıcı, Ş. ve Kutlu, Ö. (2019). Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Yabancı Göçmenler, Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2), 17-32.
• Karaoğlan, B. (2022). Göçmenlerin entegrasyonunda yerel yönetimlerin rolü. Journal of Politics Economy and Management, 5(1), 17-33.
• Koca, S. Ç. (2016). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Uyarınca Yabancıların Türkiye’de İkameti ve Uzun Dönem İkamet İznine İlişkin Değerlendirmeler. Ankara Barosu Dergisi, (2).
• Keleş, R. (1995). Hizmette Halka Yakınlık ve Yerel Yönetimler, Çağdaş Yerel Yönetimler, 4(1), 3-14.
• Martan, B. (2019). Suriyeli mültecilerin kentli hakları çerçevesinde kentsel hizmetlere erişimi ve belediyelerin rolü: İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Konak Belediyesi örnekleri (Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi).
• Küçük, A. (2020). Türkiye’de Göç ve Sağlık Politikaları Analizi: “Sıhhat Projesi” Örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 473-496.
• Paksoy, S. (2016). Suriyeli Sığınmacılara Yapılan Ekonomik ve Sosyal Yardımlar: Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Örneği, Kent Akademisi, 9(28), 133-148.
• Pasaport Kanunu (1950). T.C. Resmî Gazete (sayı: 5682). Erişim adresi: http://www.tursab.org.tr/dosya/7228/pasaport-kanunu_7228_4033605.pdf
• Şahin, Ş. (2019). Yerel yönetimlerin göçmenlere yönelik politikaları, İstanbul Sultanbeyli Belediyesi Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Şakacı, B. K. (2020). Türkiye’nin Göç ve İskân Politikaları: 1934 Tarihli 2510 Sayılı İskân Kanunu İncelemesi, Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 1(3), 36-57.
• Şemşit, S. (2018). Avrupa Birliği Politikaları Bağlamında Uluslararası Göç Olgusu ve Türleri: Kavramsal Bakış. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 25(1), 269-289.
• Seviğ, V. (1977). Yabancı Gerçek Kişilerin Giriş, Çıkış, İkamet ve Seyahatleri. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 43(1-4), 367-382.
• Tamer, M. (2019). Göç Sürecini Türkiye'de Yöneten Merkezi Kurum: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. International Journal Of Socıal Humanıtıes Scıences Research, 6(48), 4702-4706.
• Tozlu, A. (2017). Daha Verimli Hizmet ve Hizmette Yerellik Tartışmaları Düzleminde Yeni Büyükşehir Modeli, Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(15), 235-258.
• Türk Tabipler Birliği, (2016). Savaş, göç ve sağlık.
• Ünal, R. ve Gedik, M., (2022). Türkiye’de Göç Yönetimi ve Sosyal Hizmet Bakış Açısından Bir Değerlendirme, Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 52-70.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (2013, 4 Nisan). T.C. Resmî Gazete (sayı: 28615). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6458.pdf
• Yıldırım, A. (2014). Yerellik İlkesi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Bir Değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (5), 130-140.