An Analysis of Social Studies Textbooks in Terms of UNESCO's Global Citizenship Education Paradigm

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 271 - 310, 31.12.2022

Emrullah Karatekin , Abdulkadir Uzunöz

Öz

The aim of this study is to analyse the inclusion of the global citizenship education paradigm (GCED) developed by UNESCO in social studies textbooks. For this purpose, the case study model, which is one of the qualitative research designs, was used in the research. The data source of the study consists of 4th, 5th, 6th and 7th grade social studies textbooks prepared according to the 2018 curriculum. The fields related to global citizenship education in the textbooks have been determined under the guidance of the Global Citizenship Education Paradigm (GCED) developed by UNESCO. The “Global Citizenship Education Review Form” was prepared by the researcher with reference to the publication titled “Global Citizenship Education: Topics and Learning Objectives”, which is the first pedagogical guide of the GCED paradigm. As a result of the research, it has seen that social studies textbooks do not directly include the concepts of "global citizen", "global citizenship", "global citizenship education". It has been determined that social studies textbooks support the cognitive and socio-emotional dimensions of UNESCO's understanding of global citizenship education, but do not sufficiently support the behavioral dimension. Therefore, the goal of raising individuals who feel the responsibility of others and turn this responsibility into action has not been adequately achieved in the textbooks. Anothert result of the research is that the information that guides the actions of individuals in social studies textbooks is conveyed without prompting students to think critically.

Anahtar Kelimeler

Globalization, Global Citizenship, Global Citizensihip Education, Social Studies, Social Studies Textbooks, Unesco

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının UNESCO’nun Küresel Vatandaşlık Eğitim Paradigması Açısından İncelenmesi

Öz

Sosyal bilgiler ders kitaplarında UNESCO tarafından geliştirilen küresel vatandaşlık eğitim paradigmasının yer alma durumunu incelemektir. Bu amaç için araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması modeli kullanılmıştır. Çalışmanın veri kaynağını 2018 öğretim programına göre hazırlanmış olan 4, 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Ders kitaplarında küresel vatandaşlık eğitimi ile ilgili alanlar, UNESCO tarafından geliştirilen Global Citizenship Education (GCED) (Küresel Vatandaşlık Eğitim Paradigması) kılavuzluğunda belirlenmiştir. Araştırmacı tarafından, “GCED paradigmasının ilk pedagojik rehberi olan “Global Citizenship Education: Topics and Learning Objectives” (Küresel Vatandaşlık Eğitimi: Konular ve Öğrenme Hedefleri) başlıklı yayını referans alınarak “Küresel Vatandaşlık Eğitimi İnceleme Formu” hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Küresel Vatandaşlık, Küresel Vatandaşlık Eğitimi, Sosyal Bilgiler, Sosyal Bilgiler Ders Kitapları, Unesco

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Acaralp, Ö. (2009). Toplumsal çeşitliliğe bağlı algısal farklılıklar ve kamusal mekan kullanımına etkileri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı. İstanbul.
• Allman, P.ve Wallis, J. (1995). Challenging the postmodern condition: radical adult education for critical ıntelligence. M. Marjorie, M. Mayo ve J. Thompson (Dü) içinde, Adult Learning, Critical intelligence and social change (s. 303). Leicester: National Institute of Adult Continuing Education (England and Wales).
• Altay, N. (2020). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının beceriler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 276-297.
• Ananiadou, K., & Claro, M. (2009). 21 st century skills and competences for new millennium learners in OECD countries, OECD Working Papers. OECD Publishing. doi:10.1787/218525261154
• Arın , D.ve Deveci, H. (2008). Sosyal bilgiler dersinde güncel olayların kullanımının öğrenci başarısına ve hatırda tutma düzeyine etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26) 170-185.
• Aslan, S. (2016). Küreselleşme olgusunun sosyal bilgiler eğitimine etkileri. Harran Maarif Dergisi, 11-23. Bailey, K.D. (1982) Methods of social research. Free Press, New York, 1982.
• Balbağ, N.L. (2016). İlkokul sosyal bilgiler dersi bağlamında öğrenci ve öğretmenlerin küresel vatandaşlık algıları. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Balbağ, N. L. ve Türkcan, B. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrenci ve öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(2), 216- 249.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2008). Nitel araştırma yöntemleri: Nvivo 7.0 ile nitel veri analizi. . Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bloor, M.ve Wood, F. (2006). Keywords in qualitative methods. London: Sage.
• Bromley, P. (2011) Human rights, diversity, and national identity: Changes in civic education textbooks cross-nationally (1970-2008) and in british columbia (1871- 2008). Unpublished Doctoral Thesis, Stanford University, School Of Education. Cabezudo, A. (2014). Global education as a transformative learning. Global Education Magazine. Erişim adresi: http://www.globaleducationmagazine.com/globaleducation-transformative-learning/
• Carter, A. (2005). The Politicial Theory of Global Citizenship. London: Taylor & Francis Ltd.
• Ceylan, Ş. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin dünya vatandaşlığı eğitimi ile ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(1), 78-93.
• Çelikten, L. (2015). Sınıf öğretmenlerinin küresel vatandaşlık düzeyleri ile öğrencilere aktarmak istedikleri değerlere ilişkin görüşleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Çolak, K. (2015). Sosyal Bilgiler ile vatandaşlık ve demokrasi eğitimi derslerinde küresel vatandaşlık eğitimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Çubukçu, Z. ve Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bilig, (37), 154-174.
• Demir, A.Y. ve Özyurt, M. (2020). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarının 21. yüzyıl becerileri bağlamında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1254-1290.
• Durmuş, G. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık ve çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Erkılıç, T. A., Can, S. (2018). Eğitim yönetimi ders kitaplarının içerik ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 2(4), 295-307.
• Estellés, M., Fischman, G. E. (2020). Who needs global citizenship education? A review of the literature on teacher education. Journal of Teacher Education, 72(2), 223–236.
• Gaudelli, W. (2009). Heuristics of global citizenship discourses towards curriculum enhancement. Journal of Curriculum Theory, 25(1), 68-85.
• Gibson, K. L., Rimmington, G. M. ve Landwehr-Brown, M. (2008). Developing global awareness and responsible world citizenship with global learning. Roeper Review, 30(1), 11–23.
• Giddens, A. (1990). The consequences of modernity. Cambridge: Polity Press in association with Blackwell Publishers Ltd.
• Göl, E. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kırşehir.
• Goren, H. ve Yemini, M. (2017). Global citizenship education redefined – A systematic review of empirical studies on global citizenship education. International Journal of Educational Research. (82), 170–183.
• Griffin, K. (1995). Global prospects for development and human security/. Revue Canadienne D’etudes Du Developpment. Canadian Journal of development, 16(3), 359-370. doi:10.1080/02255189.1995.9669608
• Günaydın, H. (2019). Okul yöneticilerinin küresel vatandaşlık tutumlarının incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Held, D. ve McGrew, A. (2003). D. Held ve A. McGrew (Dü) içinde, The global transformations reader an ıntroduction to the the great globalization debate: An ıntroduction. Cambridge: Polity Press in association with Blackwell Publishing Ltd.
• Huo, Y. (2020) Comparative global citizenship education: A critical literature analysis Beijing International Review of Education 2(4), 537-552.
• Ibrahim, T. (2005). Global citizenship education: Mainstreaming the curriculum? Cambridge Journal of Education, 35(2), 177-194.
• Kan, Ç. (2009). Değişen Değerler ve Küresel Vatandaşlık Eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895-904.
• Kanar, H.B. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değer tercihlerinin küresel vatandaşlık düzeylerine etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Keohane, R., ve Nye Jr., J. (2003). Glabalization: what's new? what's not? (and so what?) D. Held, & A. McGrew (Dü) içinde, The Global Transformations Reader An Introduction to the Globalization Debate. Polity Press in association with Blackwell Publishing Ltd.
• Kotowski, J.M.(2011). The discursive construction of national identities through narratives of immigration in german and american social studies textbooks, Unpublished Doctoral Thesis, Universıty Of California, Politics.
• Kuş, Z. ve Aksu, A. (2017). Vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimi hakkında sosyal bilgiler öğretmenlerinin inançları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi (8), 18-41.
• Lawson, H. (2001). Active citizenship in schools and the community. Curriculum Journal 12 (2), 163-178.
• Lee, S. A (1989). Middle school social studies textbooks in michigan: A descrıptıon of cultural and global perspectives. Unpublished Doctoral Thesis, Michigan State University, Department of Teacher Education.
• Lee, S. S. (2020). Fostering “global citizens”? Trends in global awareness, agency, and competence in textbooks worldwide 1950‒2011. Prospects. (48), 215-236.
• McBee, R. (1996). Can controversial topics be taught in the early years? The answer is Yes! Social Education, 60(1), 38-41.
• MEB.(tarih yok). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu sosyal bilgiler 5 ders kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
• MEB. (2018). 2023 eğitim vizyonu. Ocak 14, 2020 tarihinde http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf adresinden alındı.
• MEB. (2019a). İlkokul sosyal bilgiler 4 ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A.Ş.
• MEB.(2019b). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu sosyal bilgiler 6. ders kitabı. Devlet Kitapları Birinci Baskı.
• MEB.(2019c). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu sosyal bilgiler 7 ders kitabı. Devlet Kitapları İkinci Baskı.
• Moon, R. J. ve Koo, J.-W. (2011). Global citizenship and human rights: a longitudinal analysis of social studies and ethics textbooks in the republic of korea. Comparative Education Review, 55(4), 574–599.
• National Council for the Social Studies NCSS. (tarih yok). Erişim adresi: https://www.socialstudies.org/position-statements/global-and-internationaleducation-social-studies
• OECD. (2006). Education policy analysis 2006. https://read.oecd-ilibrary.org/education/education-policy-analysis-2006_epa-2006-en#page61 adresinden alındı.
• Osler, A. ve Starkey, H. (2015). Education for cosmopolitan citizenship: A framework for language learning. Argentinian Journal of Applied Linguistics, 3(2), 30-39.
• Oxfam. (2015). Education for Global Citizenship: A Guide for Schools. 05 03, 2020 tarihinde Education for Global Citizenship- Oxfam GB: oxfam.org.uk adresinden alındı
• Oxley, L., ve Morris, P. (2013). Global citizenship: A typology for distinguishing its multiple conceptions. British Journal of Educational Studies, 61(3), 301-325.
• Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Özkan, S. (2020). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ve küresel vatandaşlık görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Petras, J., ve Veltmeyer, H. (2001). Globalization unmasked ımperialism in the 21 st century. New York: Zed Books Ltd.
• Rose, D. E. (2012). Context-based learning. N. M. Seel (Ed), Encyclopedia of the sciences of learning içinde (s. 799–802). New York: Springer.
• Schattle, H. (2008). Education for global citizenship: Illustrations of ideological pluralism and adaptation. Journal of Political Ideologies, 13(1), 73-94.
• Sömen, T. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde güncel olaylar. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 431-447.
• Spring, J. (2001). Globalization and Educational Rights an Intercivilizational Analysis.
• Şen, A. (2019). Vatandaşlık eğitiminde değişiklik ve süreklilikler: 2018 sosyal bilgiler öğretim programı nasıl bir vatandaşlık eğitimi öngörüyor? Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 1-28.
• Tavşancıl, E.ve Aslan, A. (2001). Sözel yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• Trang, P.T. T. (2021).Understanding of global citizenship among higher education teachers: Implications for graduate attributes. Education Quarterly Reviews, 4(4), 199-210.
• Tünkler, V. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel, çokkültürlü eğitime ve küresel vatandaşlık eğitimine yönelik bakış açıları. Milli Eğitim, 49(226), 255-290.
• Türk, H. ve Atasoy, E. (2021). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının (2018) küresel vatandaşlık açısından değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230) 147-167.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2014a). Global citizenship education. preparing learners for the challenges of the twenty-first century. France. KASIM 19, 2019 tarihinde http://www.eunec.eu/sites/www.eunec.eu/files/attachment/files/global_citizenship_education_report..pdf adresinden alındı
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2014b). Global citizenship education. Preparing learners for the challenges of the twenty-first century. Erişim adresi: http://www.eunec.eu/sites/www.eunec.eu/files/attachment/files/global_citizen ship_education_report..pdf
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2015). Global citizenship education: Topics and learning objectives. Erişim adresi: https://gcedclearinghouse.org/sites/default/files/resources/150020eng.pdf
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2016). Education 2030: Incheon declaration and framework for action towards inclusive and equitable quality education and lifelong learning for all. Erişim adresi:https://iite.unesco.org/publications/education-2030-incheondeclaration-framework-action-towards-inclusive-equitable-quality-educationlifelong-learning/
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2018a). Metadata for the global and thematic indicators for the follow-up and review of SDG 4 and education 2030. Erişim adresi http://uis.unesco.org/sites/default/files/documents/metadata-global-thematicindicators-sdg4-education2030-2017-en_1.pdf
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2018b). Global citizenship education: Taking it local. Erişim adresi: https://www.gcedclearinghouse.org/resources/global-citizenship-educationtaking-it-local?language=en
• URL 1. (https://www.who.int/news-room/detail/29-06-2020-covidtimeline)
• Uydaş, İ. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin küresel vatandaşlık bağlamında çokkültürlülük hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi (Çanakkale ili örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Ünlü, A. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları ve sosyal bilgiler dersinde küresel vatandaşlık eğitimine yönelik görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kütahya.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Young, H. H. (2016) Challenges and tasks of global citizenship education in east Asia: assimilation policy of multicultural family students in south korea. Revista española de educación comparada, 28, 53-71.
• Yüksel, A. (2018). Öğretmenlerin çokkültürlü yeterlik algılarının küresel vatandaşlık algıları üzerine etkisi ve kültürel zekânın bu ilişki üzerindeki aracı etkisinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.