Decision Making Skill: How to Make a Right Decision?

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 668 - 683, 31.07.2023

Osman Samancı , Merve Mazlumoğlu

Öz

We encounter many situations that require lifelong decision making. Decision making is that the individual prefers the most correct one for himself from different options. Individuals shape their own future in line with their decisions. Decisions taken not only produce personal results for the individual but also cause social consequences. Therefore, decision making is important in terms of affecting both individual and social life. Decision making is a gradual process that is affected by many individual and environmental factors. It is very important for decision makers to recognize the steps of this process and consider the variables that affect the decision making process. The fact that individuals make forward-looking, positive and personalized decisions is largely related to decision-making processes.
The proliferation of options in every field in today's world makes it difficult to make the right decision. Depending on the development and change experienced, individuals need to manage the decision making process well, know what factors have an impact on the decisions, make timely decisions and think rationally about the options. In this study, the factors that affect decision making processes and how to make more effective and correct decisions are emphasized.

Anahtar Kelimeler

Decision making, decision making process, decision making style, the right decision

Karar Verme Becerisi: Nasıl Daha Doğru Karar Verilir?

Öz

Hayat boyu karar vermeyi gerektiren pek çok durumla karşılaşırız. Karar verme, bireyin farklı seçeneklerden kendisi için en doğru olanı tercih etmesidir. Bireyler kararları doğrultusunda kendi geleceklerine yön verirler. Alınan kararlar, birey için kişisel sonuçlar ortaya koymasının yanında aynı zamanda toplumsal sonuçlara da neden olurlar. Bu yüzden karar verme, hem bireysel hem de toplumsal yaşamı etkilemesi açısından önemlidir. Karar verme, bireysel ve çevresel birçok faktörden etkilenen aşamalı bir süreçtir. Karar vericilerin bu sürecin adımlarını tanıması ve karar verme sürecini etkileyen değişkenleri göz önünde bulundurması oldukça önemlidir. Bireylerin ileriye dönük, olumlu ve kişisel hedeflerine uygun kararlar vermeleri büyük oranda karar verme süreçleriyle ilgilidir.
Günümüz dünyasında her alanda seçeneklerin çoğalması, doğru karar verilmesini biraz daha güçleştirmektedir. Yaşanan gelişim ve değişime bağlı olarak bireylerin karar verme sürecini iyi yönetmesi, kararlar üzerinde etkisi olan faktörlerin neler olduğunu bilmesi, zamanında karar vermesi ve seçenekler üzerinde akılcı düşünmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, karar verme süreçleri ile kararları etkileyen faktörler incelenerek nasıl daha etkili ve doğru kararlar alınabileceği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Karar verme becerisi, karar verme süreci, karar verme stili, doğru karar

Kaynakça

• Acıbozlar, Ö. (2006). Yönetici hemşirelerin karar verme stratejileri ve yaratıcılık düzeyleri (Tez No. 193595). [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Ada, S. & Baysal, Z. N. (2012). Türk eğitim sistemi ve etkili okul yönetimi. Pegem.
• Adair, J. (2005). Etkili karar vermek. Babıali Kültür.
• Alver, B. (2003). Çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların empatik becerileri, karar stratejileri ve psikolojik belirtileri arasındaki ilişkiler (Tez No. 125593). [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Ateş, H. (2008). Karar vermede iş zekasının önemi: Tekstil sektöründe bir araştırma (Tez No. 227064). [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Atsan, N. (2017). Karar vermede çatışma kuramı ve özsaygı ilişkisine yönelik kültürel bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 63-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/52992/702018
• Bacanlı, F. (2000). Kararsızlık ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(14), 7–16.
• Byrnes, J. P. (2002). The development of decision-making. Journal of Adolescent Healt, 31, 208-215. https://doi.org/10.1016/S1054-139X(02)00503-7
• Can, Ö. (2009). Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve karar verme stillerinin incelenmesi (Tez No. 234964). [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Çalım, S. (2019). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin karar verme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 583276). [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Çimşir, S. (2019). Marmara üç aşamalı bilişsel karar verme becerilerini geliştirme modelinin akademik başarısı düşük dördüncü sınıf öğrencilerinin karar verme, problem çözme becerisi ve akademik başarısına etkisi (Tez No. 565736). [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Çolakkadıoğlu, O. (2010). Çatışma kuramına dayalı olarak geliştirilen karar verme beceri eğitimi grup uygulamalarının ergenlerin karar verme stillerine etkisi (Tez No. 280933). [Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Dawson, R. (1995). Güvenli karar alma rehberi. (E. Kütevin & Z. Kütevin, Çeviren.). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Demirbaş-Nemli, B. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin bilişsel karar verme becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir model uygulaması (Tez No. 506858). [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Develioğlu, M. (2006). Problem çözme becerileri yüksek ve düşük olan üniversite öğrencilerinin karar verme stratejilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 173845). [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Eren, E. (1998). Yönetim ve organizasyon (4. baskı). Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Hamamcı, Z. & Çoban, A. E. (2007). Mesleki olgunluk ve mesleki kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 27,31-40.
• Hammond, J.S., Keeney, R.L., & Raiffa, H. (1999). Smart choices: A practical guide to making better decisions (1st ed). Broadway Pub.
• İmrek, M. K. (2003). Karar verme teknikleri. Beta.
• Kardaş, N. (2013). Fen eğitiminde argümantasyon odaklı öğretimin öğrencilerin karar verme ve problem çözme becerilerine etkisi (Tez No. 344310). [Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı. Nobel.
• Kuzgun, Y. (2006). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. Nobel.
• Marco, C. D., Hartung, P. J., Newman, I., & Parr, P. (2003). Validity of the decisional process inventory. Journal of Vocational Behavior, 63(1), 1-19. 10.1016/S0001-8791(02)00018-0
• Mazlumoğlu, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin karar verme becerileri ile öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 582165). [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Öztabak, M. Ü. (2013). Farklı okul türlerinde öğrenim gören lise öğrencilerinin sınıf seviyelerine göre düşünme stilleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 328536). [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Phillips, S.D., Pazienza, N.J. & Ferrin, H. H. (1984). Decision-making styles and problem solving apprasial. Journal of Counseling Psychology, 31, 497-502.
• Sağır, C. (2006). Karar verme sürecini etkileyen faktörler ve karar verme sürecinde etiğin önemi: Uygulanabilir bir araştırma (Tez No. 206839). [Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi], YÖK Tez Merkezi.
• Scott, S. G., & Bruce, R.A. (1995). Decision-making style: The development and assessment of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55, 818 – 831. 10.1177/0013164495055005017