Sosyal Bilgiler Dersinde Sürdürülebilirlik Bilinci Kazandırmaya Yönelik Etkinliklerin Öğrencilerin Sürdürülebilir Yaşama Yönelik Farkındalıklarına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: Special Issue, 275 - 297, 29.10.2023

Merve Suna , Tuba Cengelci Köse

Öz

Sosyal Bilgiler dersi öğrencilerin içinde bulundukları toplumun etkin bir üyesi olarak toplumsal ve çevresel konularda bilinç ve duyarlılık geliştirmelerine katkı sağlar. Çevre sorunlarının giderek artarak tüm dünyada canlı yaşamını olumsuz biçimde etkilediği günümüzde sürdürülebilirlik kavramı da önem kazanmaktadır. Sosyal Bilgiler dersinde sürdürülebilirlik bilinci kazandırmaya yönelik etkinliklerin öğrencilerin sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalıklarına etkisini incelemeyi amaçlayan bu çalışmada, karma yöntem desenlerinden gömülü deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 2021-2022 öğretim yılında Eskişehir ilinde bir devlet ortaokulunda 6. sınıf düzeyinde bir şubede öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Veriler, Akgül ve Aydoğdu (2020) tarafından geliştirilen “Sürdürülebilir Yaşama Yönelik Farkındalık Ölçeği” (SYYFÖ) ve öğrencilerle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Nicel veriler SPSS 24 Paket Programı ile analiz edilmiştir. Nitel verilerin analizinde ise tümevarım analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde sürdürülebilirlik bilinci kazandırmaya yönelik etkinliklerin öğrencilerin sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalık düzeylerini istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin sürdürülebilirlik bilinci kazandırmaya yönelik etkinliklerin sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalık düzeylerine olumlu yönde etki ettiği görüşüne sahip oldukları belirlenmiştir. Bu bağlamda araştırma sonuçları doğrultusunda Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalıklarını geliştirmeye dönük öneriler getirilmiştir

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, sürdürülebilirlik bilinci, sürdürülebilir yaşam, sürdürülebilir kalkınma

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

The Effect of Activities for Sustainability Awareness on Students' Sustainable Living Awareness in the Social Studies Course

Öz

As an active member of the society, the Social Studies course contributes to the development of awareness on social and environmental issues among students. Today, the concept of sustainability is gaining importance, as environmental problems are increasing day by day and in negative forms all over the world. The aim of this study is to investigate the effect of activities for sustainability awareness on students' sustainable living awareness in 6th grade Social Studies course. The research was carried out according to the embedded experimental design which is one of the mixed-method designs. The participants consist of students attending in a 6th grade of a public secondary school in Eskişehir in the 2021-2022 academic year. Data were collected with “Sustainable Living Awareness Scale” (SLAS) developed by Akgül and Aydoğdu (2020), and semi-interviews with customers. Quantitative data were analyzed with SPSS 24 Package Program. Inductive analysis was used in qualitative data analysis. As a result of the research, it was found that activities for sustainability awareness significantly increased the sustainable living awareness levels of the students in the experimental group. Additionally, students emphasized that activities for sustainability awareness had a significant effect on the increase in sustainable living awareness level. In this context, suggestions put forth that activities for sustainability awareness can be used to improve students’ sustainable living awareness levels in the Social Studies course.

Anahtar Kelimeler

Social studies, sustainability awareness, sustainable living, sustainable development

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Acar, H. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına yönelik sürdürülebilir kalkınma eğitimi önerisi [A sustainable development education suggestion for social studies preservice teachers]. (Tez No. 673549). [Master Thesis, Akdeniz University], National Thesis Center.
• Affeldt, F., Tolppanen, S., Aksela, M., & Eilks, I. (2017). The potential of the non-formal educational sector for supporting chemistry learning and sustainability education for all students–a joint perspective from two cases in Finland and Germany. Chemistry Education Research and Practice. 18(1), 13-25.
• Akanlar, E. (2019). “Enerji kaynakları ve geri dönüşüm” konusunun drama yöntemiyle öğretiminin öğrencilerin akademik başarıları, tutumları ve kavramsal değişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi [Investigation of the impact of teaching the energy resources and recycling subject with drama method on students' academic success, attitudes and conceptual changes]. (Tez No. 574033). [Master Thesis, Kilis 7 Aralık University], National Thesis Center.
• Akgül, F. A. (2020). 8. Sınıf öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalık düzeylerine sosyobilimsel konu destekli fen öğretiminin etkisi [The effect of social scientific-based science teaching on the 8th grade students' awareness levels towards sustainable development]. (Tez No. 634716). [Doctoral dissertation, Gazi University], National Thesis Center.
• Akgül, F. A., & Aydoğdu, M. (2020). Ortaokul öğrencileri için sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi [Development of sustainable living awareness scale for middle school students]. Trakya Journal of Education, 10(2), 378-393.
• Aktaş, F., Dinçol Özgür, S., & Yılmaz, A. (2020). İlköğretim programlarının BM 2030 sürdürülebilir kalkınma hedefleri açısından incelenmesi [An examination of primary education programs in terms of undp 2030 sustainable development goals]. Karaelmas Science and Engineering Journal, 10(1), 61-70.
• Ar, H., & Çelik Uğuz, S. (2017). Küresel sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde turizmin rolü: Türkiye örneği [The role of tourism in global sustainable development goals: The example of Turkey]. The Journal of International Social Research, 10(49), 521-530.
• Ateş, H. (2018). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranışlarının ve bilgi düzeylerinin araştırılması [Determination of pre-service science teachers’ and pre-service social studies teachers’ sustainable consumption behaviors and knowledge levels]. Journal of Uludag University Faculty of Education, 31(2), 507-531.
• Aydoğan, A. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sürdürülebilir kalkınma konusuyla ilgili kazanımların öğretimine ilişkin görüşleri [The ideas of social studies teachers on teaching about the improvements of sustainable development issues]. (Tez No. 249091). [Master Thesis, Niğde University], National Thesis Center.
• Azrak, Y. (2022). Sustainable development in social studies course: Opinions of social studies teachers and secondary school students. e-Kafkas Journal of Educational Research, 9, 792-835.
• Bozlağan, R. (2004). Sürdürülebilir gelişme kavramı üzerine yapılan tartışmalara bir bakış [An overview of the debates on the concept of sustainable development]. Journal of Economics and Administrative Sciences, 18(3-4), 1-19.
• Buchanan, L. B., & Crawford, E. O. (2015). Teaching for sustainability in a social studies methods course: Opportunities and challenges. Social Studies Research and Practice, 10(2), 135-158.
• Bulut, B., & Çakmak, Z. (2018). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ve öğretim programlarına yansımaları [Sustainable development education and its reflections on curricula]. International Journal of Turkish Literature Culture Education, 7(4), 2680-2697.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri [Scientific research methods in education]. (29th ed.). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. SAGE.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları-araştırma deseni [Qualitative, quantitative and mixed method approaches -research desing]. (S. B. Demir, Trans.). Eğiten Kitap.
• Çimen, B. (2021). Evsel atıklar ve geri dönüşüm konusunda uygulanan probleme dayalı STEM etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarı ve farkındalığı üzerindeki etkisi [The effect of problem-based STEM activities applied in domestic waste and recycling subject on students' academic achievement and awareness]. (Tez No. 672056). [Master Thesis, Ordu University], National Thesis Center.
• Dinç, E., & Acun, A. (2017). Sosyal bilgiler dersinde ekonomi ve sürdürülebilir kalkınma ile ilgili konuların öğretiminde güncel olayların kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri [Teachers’ viewpoints on using current events to teach topics related to economy and sustainable development in social studies course]. Pamukkale University Journal of Education, 41(41), 29-46.
• Hoque, F., Yasin, R. M., & Sopian, K. (2022). Revisiting education for sustainable development: Methods to inspire secondary school students toward renewable energy. Sustainability, 14(14), 8296.
• Jeronen, E., Palmberg, I., & Yli-Panula, E. (2016). Teaching methods in biology education and sustainability education including outdoor education for promoting sustainability—A literature review. Education Sciences, 7(1), 1-19.
• Kaya, M. F., & Tomal, N. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından incelenmesi [Examination of the social sciences education program in the context of sustainable development training]. Journal of EducationalSciences Research, 2(1), 49-65.
• Mentiş Taş, A., & Özkaral, C. (2016). Sosyal bilgiler 4-5. sınıf programı ve ders kitaplarının sürdürülebilirlik kavramı açısından incelenmesi [Examining the social studies curricula and textbooks for grades 4 and 5 in terms of the concept of sustainability]. Researcher: Social Sciences Studies, 4(1),61-73.
• Oğuz Hacat, S., & Demir, F. B. (2019). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından sosyal bilgiler dersi öğretim programının değerlendirilmesi [Evaluation of the social studies course curriculum in terms of sustainable development education]. Diyalektolog- International Journal of Social Sciences, 22, 211-225.
• Özdoğan, D. (2022). Parametrik olmayan testler [Non-parametric tests]. In S. Göçer Şahin & M. Buluş (Eds.). Adım adım uygulamalı istatistik [Step by step applied statistics]. (pp. 223-267). Pegem Akademi. Özgen, N. (2019). Sürdürülebilirlik kavramı ve kullanım alanları [The concept and uses of sustainability]. In N. Özgen & M. Kahyaoğlu (Eds.). Sürdürülebilir kalkınma [Sustainable development] (pp. 2-36). Pegem Akademi.
• Özsoy, A. (2021). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarının incelenmesi [Examination of sustainable development awareness of teacher candidates]. (Tez No. 658178). [Master Thesis, Elazığ Fırat University], National Thesis Center.
• Öztürk Demirbaş, Ç. (2015). Öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeyleri [Sustainable development awareness levels of teachers pre-service]. Marmara Geography Journal, 31, 300-316.
• Salsabila, E. R., Wijaya, A. F. C., & Winarno, N. (2019). Improving students' sustainability awareness through argument-driven inquiry. Journal of Science Learning, 2(2), 58-64.
• Selanik Ay, T. (2010). Sosyal bilgiler dersinde çevre bilinci kazandırmada medya ürünlerinden yararlanmaya ilişkin öğrenci görüşleri [Social studies course student views on environmental awareness gaining media products to exploit]. International Journal of Eurasia Social Sciences, (1), 76-93.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi [Analyzing primary school curriculum in terms of sustainable environmental education]. Education and Science Journal, 34(151), 89-103.
• Tavakol, M., & Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach's alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53-55.
• Türer, B. (2010). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarının belirlenmesi [The awareness levels of science and social science prospective teachers regarding sustainable environment]. (Tez No. 300487). [Master Thesis, Samsun Ondokuz Mayıs University], National Thesis Center.
• United Nations. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N15/291/89/PDF/N1529189.pdf?OpenElement. Access of date: 07.02.2023
• Uyanık, S. (2021). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevre ile ilgili tutumlarının incelenmesi [Investigation of the sustainable environmental attitude of scientific and social sciences teacher candidates]. (Tez No. 735780). [Master Thesis, Aydın Adnan Menderes University], National Thesis Center.
• Yalçın, K. (2022). Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir eğitim programına ilişkin öğrenci algıları [Student perceptions on sustainability and sustainable education program]. (Tez No. 686008). [Master Thesis, Sivas Cumhuriyet University], National Thesis Center.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik [Validity and reliability in qualitative research]. In A. Yıldırım & H. Şimşek (Eds.). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in social sciences]. (pp. 279-298). Seçkin