Edirne ili tarım topraklarının mikrobesin element içerikleri

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 144 - 153, 21.12.2023

Mehmet Ali Gürbüz , Emel Kayalı , Erdem Bahar , Tuğçe Ayşe Kardeş

https://doi.org/10.33409/tbbbd.1352992

Öz

Konvansiyonel tarımsal üretimde optimum verim alabilmek için toprakta mikrobesin elementlerini de belirlemek ve eksikliklerini gidermek gerekmektedir. Edirne ilimizde münavebede çeşitliliğin olmaması (çeltik-çeltik, ayçiçeği-buğday münavebesi) ve yoğun tarım nedeniyle aşırı besin elementi sömürüsü yüzünden mikrobesin elementlerinin önemi daha da artmaktadır. Bu çalışmada, Edirne ili tarım arazilerinin toprak reaksiyonu ve mikrobesin elementlerinin belirlenmesi amacıyla, 2014-2015-2016 yıllarında, 0-20 cm yüzeyden 2.5 km x 2.5 km grid sistemine göre toprak örneklemesi yapılmış ve 712 adet örnek alınmıştır. Alınan toprak örnekleri toprak reaksiyonu (pH) bakımından değerlendirildiğinde, 1/3’ten fazlasının asit reaksiyonlu, 2/3’ünün ise nötr ve alkalin reaksiyona sahip olduğu söylenebilir. Bu örneklerde mikrobesin elementlerinden demir, bakır, çinko, mangan DTPA ekstraksiyonu ile bor ise sıcak su yöntemi ile belirlenmiştir. Elde edilen analiz sonuçların göre; Edirne ili tarım topraklarının %39’u asit, %61’i nötr ve alkalin reaksiyonludur. Mikrobesin elementlerinden topraklarda, demir (Fe) %13 (<2,5 mg kg-1), çinko (Zn) % 64 ( <0,7 mg kg-1), bor (B) %50 (<0,5 mg kg-1) oranında az bulunurken, bakır (Cu) ve mangan (Mn) miktarı yeterli seviyede belirlenmiş olup, bazı noktalarda yüksek miktarda Cu tespit edilmiştir. Yörede çeltik tarımında yapılan gübreleme çalışmaları sonucu çinkolu gübre kullanımı rutin hale gelmiş olsa da, eksikliği belirlenen diğer mikrobesin elementlerinin belirlenerek, gübreleme programlarına dahil edilmesi gerekmektedir. Bu durum, özellikle münavebede yer alan bitkilerin hassas olduğu mikrobesin elemetleri (örneğin ayçiçeği-B, buğday-Zn) bakımından daha da önem arzetmektedir.

Anahtar Kelimeler

Edirne, toprak, mikrobesin elementi, haritalama

Etik Beyan

"EDİRNE İLİ TARIM TOPRAKLARININ MİKROBESİN ELEMENTİ İÇERİKLERİ" isimli makale yukarıda proje numarası bulunan TAGEM tarafından desteklenen araştırma projesi sonuçlarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun olarak üretilmiştir. Proje sonuç raporun ismi bulunan araştırmacılara makalede de yer verilmiştir.

Destekleyen Kurum

TAGEM-Tarım ve Orman Bakanlığı

Proje Numarası

TAGEM/TSKAD/13/A/A13/P07/01-06

Teşekkür

Proje çalışmasını destekleyen TAGEM-Toprak Su Kaynakları Daire Başkanlığına teşekkür ederiz.

Micronutrient element contents of agricultural soils in Edirne

Öz

In conventional agricultural production, it is necessary to determine the micronutrient elements in the soil and eliminate their deficiencies in order to obtain optimum yield. The absence of diversity in rotation in Edirne province (paddy-paddy, sunflower-wheat rotation) and excessive nutrient exploitation due to intensive agriculture, the importance of micronutrient elements increases even more. In this study, in order to determine the soil reaction and micronutrient elements of agricultural lands in Edirne province, soil sampling was carried out according to 2.5 km x 2.5 km grid system from 0-20 cm surface in 2014-2015-2016 and 712 samples were taken. When the soil samples taken were evaluated in terms of soil reaction (pH), it can be said that more than 1/3 of them have acid reaction and 2/3 of them have neutral and alkaline reaction. In these samples, iron, copper, zinc, manganese and boron were determined by DTPA extraction and hot water method, respectively. According to the results of the analysis; 39% of the agricultural soils of Edirne province are acid, 61% are neutral and alkaline reaction. Among the micronutrients, iron (Fe) was found to be 13% (<2.5 mg kg-1), zinc (Zn) 64% (<0.7 mg kg-1), boron (B) 50% (<0.5 mg kg-1), copper (Cu) and manganese (Mn) were found to be sufficient, and high amounts of Cu were detected in some points. Although the use of zinc fertilizer has become routine as a result of fertilization studies in paddy agriculture in the region, other micronutrients that are deficient should be determined and included in fertilization programs. This is especially important in terms of micronutrients to which crops in rotation are sensitive (e.g. sunflower-B, wheat-Zn).

Anahtar Kelimeler

Edirne, soil, micronutrient element, mapping

Proje Numarası

TAGEM/TSKAD/13/A/A13/P07/01-06

Kaynakça

• Anonim 1984. Edirne ili verimlilik envanteri ve gübre ihtiyaç raporu. Toprak Su Genel Müdürlüğü Yayınları. TOVEP Yayın No:14, Genel Yayın No:742, Ankara.
• Elinç F, 1997. Meriç havzası vertisol ve kireçsiz kahverengi topraklarda yarayışlı Zn, Fe, Mn, Cu ve B düzeyleri. I. Trakya Toprak ve Gübre Sempozyumu Bildiriler Kitabı s, 119-126, 20-22 Ekim 1997. Tekirdağ.
• Eyüboğlu F, Kurucu N, Talaz S, 1998. Türkiye topraklarının bitkiye yarayışlı bazı mikro elementler (Fe, Cu, Zn, Mn) bakımından genel durumu, KHGM. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müd. Yayınları.
• Güçdemir İH, Arcak Ç, Sönmez B, Akgül S, Usul M, Karabulut A, Keçeci M, 2013. Türkiye topraklarının bor statüsünün belirlenmesi ve haritalanması. 6. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongre kitabı S, 198-202.
• Gürbüz MA, 2009. Trakya topraklarının bitkiye yarayışlı bor durumu ve bu bölgede yetiştirilen buğday ve ayçiçeğinin bor beslenme durumunun incelenmesi. 4. Uluslararası Bor Sempozyumu, 15-17 Ekim 2009.Eskişehir.
• Gürbüz MA, Kardeş TA, 2014. Determination of the nutritional status of wheat plant by plant and soil analysis in thrace region. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences. Special Issue: 1, 2014. ISSN: 2148-3647.
• Gürbüz MA, Kayalı E, Bahar E, Öz TA, 2018. Trakya yöresi tarım topraklarının bitki besin maddesi ve potansiyel toksik element kapsamlarının belirlenmesi, veri tabanının oluşturulması ve haritalanması. Proje Sonuç Raporu, Proje No: TAGEM/TSKAD/13/A/A13/P07/01-06, Yayın No: TAGEM 2018-1, Kırklareli.
• Hosseini, SM, Maftoun, M, Karimian, N, Ronaghi, A, & Emam, Y, 2007. Effect of zinc× boron interaction on plant growth and tissue nutrient concentration of corn. Journal of plant nutrition, 30(5), 773-781.
• Kabata-Pendias A, 2011. Trace elements in soils and plants, 4th ed. CRC Press, Boca Raton, Florida, USA. Kacar B, 2009. Toprak Analizleri (2. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kurşun İ, Gürbüz MA, Günay E, Kaya Y, Evci G, Süzer S, Pekcan V, 2016. Bor gübrelemesinin trakya yöresinde ayçiçeği verimi üzerine etkisi. Bor Dergisi Cilt 1,Sayı 2, S:74-85.
• Lindsay WL, Norvell WA, 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil. Sci. Soc. Am. J. 42, 421-428.
• MGM, 2022. Available from URL: https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=EDIRNE
• Moraghan, JT, and HJ. Mascangi, 1991. Environmental and soil factors affecting micronutrient deficiency and toxicities. In Micronutrients in agriculture 2nd ed., eds. J. J. Mortvedt, F. R. Cox, L. M. Shuman, and R. M. Welch, 371–411. Madison, WI: SSSA.
• Moreno-Lora, A, & Delgado, A, 2020. Factors determining Zn availability and uptake by plants in soils developed under Mediterranean climate. Geoderma, 376, 114509.
• Richards LA, 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. United States Department of Agriculture Handbook, 60, 94.
• Sönmez, S, Kaplan, M, Sönmez, NK, & Kaya, H, 2006. Topraktan yapılan bakır uygulamalarının toprak ph’sı ve bitki besin maddesi içerikleri üzerine etkisi. Akdeniz University Journal Of The Faculty Of Agriculture, 19(1), 151-158.
• Taşova H, Akın A, 2013. Marmara bölgesi topraklarının bitki besin maddesi kapsamlarının belirlenmesi, veri tabanının oluşturulması ve haritalanması. Toprak Su Dergisi, 2(2), 83-95..
• TUİK, 2022. Available from URL: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr
• Wolf B, 1971. The determination of boron soil extracts, plant materials, composts, manuresi water and nutrient solutions. Soil Sci. and Plant Anal. 2 (5): 363-374.
• Yakan H, Gurbuz, MA, Avar F, Rurek H, Beer N, 2000. The effect of zinc application on rice yield and some agronomic characters. Cahiers Options Mediterraneennes, 58, 1-5.