Wind effect and sand drift dynamics in Batı Burnu dune field (Bozcaada)

Yıl 2011, Sayı: 56, 55 - 64, 28.09.2014

Muhammed Öztürk , Ahmet Erginal Beyhan Öztürk

Öz

In this study, coastal sand dunes characterized by longitudinal dune ridges, swales and parabolic and cup-shaped hollows pits in western part of the Bozcaada Island were discussed based on the grain size parameters, scanning electron microscopy analyses and aerial photo/satellite image interpretations. For the purpose of granulometric analyses, sands collected from uppermost surfaces of dunes at 33 sites along four separate transverse sections were statistically examined, and relationships between sand drift and wind and humidity conditions were evaluated. Based on results of the analysis, it can be concluded that the northerly winds dominate all the year round, particularly during summer period, which corresponds to a maximum deflation stage in dune field when moisture minimizes and desiccant effects of northerly winds dominate. The extension of dune ridges and depressions are in good accordance with wind directions. Furthermore, average grain sizes and uniformity coefficients show a NE-SW distribution, which yields an increasing tendency at this direction. Aerial photo and satellite image interpretations reveal that wind erosion was more efficient to the east-northeast part of the dune field during the period between 1962 and 2008, while deflation was at insignificant level due to growth in vegetation since then.

Keywords: Coastal dune, granulometric analysis, deflation period, Batı Burnu, Bozcaada Island.

Anahtar Kelimeler

-

Batı Burnu kumul sahasında (Bozcaada) rüzgâr etkinliği ve kum taşınım ilişkileri

Öz

Bu çalışmada Bozcaada’nın batı kesimindeki, boyuna kumul sırtları, bu sırtlar arasındaki tabanı nemli oluklar ve parabolik ve fincan şekilli deflasyon çukurlarından oluşan kıyı kumulları, tane boyu parametreleri, elektron mikroskobu analizleri ve hava fotoğrafı/uydu görüntüsü yorumlarına dayalı olarak tartışılmaktadır. Granülometrik analizler için kumul sırtlarını dikine kesen 4 hat boyunca 33 ayrı noktada yüzey kumları toplanmış, istatistiksel olarak analiz edilmiş ve deflasyon ile rüzgâr ve nemlilik koşullarıyla olan ilişkisi değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, nemin minimuma indiği ve kuzey yönlü kuvvetli rüzgârların kurutucu etkisinin arttığı maksimum deflasyon devresi olan yaz ayları başta olmak üzere, yıl boyunca kuzey sektörlü rüzgârlar egemendir. Kumul sırtları ve depresyonlarının doğrultuları hakim rüzgâr yönlerine uyumludur. Ayrıca ortalama tane boyu ve boylanma katsayıları değerleri de KD-GB doğrultusunda bir dağılım gösterir. Hava fotoğrafı ve uygu görüntüsü analizlerine göre 1962-2008 yılları arasında kumul sahasının doğu-kuzeydoğu kesiminde rüzgâr erozyonu daha etkili olmuş, güney ve güney batı kesiminde ise bitki kapalılığı artmış ve deflasyon etkisi azalmıştır.

Anahtar Sözcükler: Kıyı kumulu, granülometrik analiz, deflasyon devresi, Batı Burnu, Bozcaada

Anahtar Kelimeler

Kıyı kumulu, granülometrik analiz, deflasyon devresi, Batı Burnu, Bozcaada