The effect of aspect on development of glacial and periglacial topography at the Kaçkar Mountain

Yıl 2010, Sayı: 54, 1 - 13, 28.09.2014

Cihan Bayrakdar , Hasan Özdemir

Öz

Kaçkar Mountain, which is located in the highest part of East Black Sea Mountains with the height of 3932 m, has quite rough topography due to neotectonic activity in east pontid zone. Kaçkar Mountain was affected from the Pleistocene glaciations and especially it has typical glacial erosion and deposition landforms based on last glaciations occurred nearly 18,500 years ago. These landforms are typical examples of glacial topography in Turkey and they have not been damaged. Nevertheless, this area contains glacial, periglacial and fluvial topography together as polycyclic and polygenic character. Although these factors and processes effected to north and south slopes of Kaçkar Mountain are the same, glacial and periglacial landforms in both sides developed in different sizes and characters due to aspect effect. The main goal of the study is to expose the effect of aspect in development of glacial and periglacial topography at the north and south slopes of Kaçkar Mountain. For this purpose, numerical analyses have been used by using Geographical Information System (GIS) with preparation topographic and hydrographical data base and their spatial, morphometric and hydrometric analysis. The results of numerical analysis of study area were supported and compared with field works carried out in 3 different years. Finally, this study reveals that the differences of glacial and periglacial topography at the north and south slopes of Kaçkar Mountain aspect is a vital factor.

Keywords: Glacial and periglacial topography, polycyclic and polygenic topography, morphometric analysis, Kaçkar Mountain.

Anahtar Kelimeler

-

Kaçkar Dağı’nda bakı faktörünün glasiyal ve periglasiyal topografya gelişimi üzerindeki etkisi

Öz

3932 metrelik yükseltisi ile Doğu Karadeniz Dağları’nın en yüksek kısmında yer alan Kaçkar Dağı, Doğu Karadeniz Dağlarındaki genç tektonik aktivitenin kontrolünde gelişen oldukça arızalı bir topografyaya sahiptir. Kaçkar Dağı, Pleistosen buzullaşmalarından etkilenmiş olup, özellikle yaklaşık 18.500 yıl önceki son buzul maksimumu sırasında bölgede oluşan buzul aşındırma ve biriktirme şekillerinin tür çeşitliliği ve karakteristik özellikleri bakımından çok tipiktir. Bunlar aynı zamanda ülkemizdeki bozulmadan korunabilen buzul topografyasına ait tipik örneklerdir. Bununla birlikte saha, jeomorfolojik açıdan, kökensel olarak glasiyal, periglasiyal, flüvyal gibi farklı topoğrafya şekillerini çoğu kez polisiklik ve polijenik karakterde, bir arada barındırır. Kaçkar Dağı’nda etkili olan bu etken ve süreçler dağın kuzey ve güney yamaçlarında büyük ölçüde benzer olmakla beraber, bakı faktörüne bağlı olarak glasiyal ve periglasiyal topografya şekilleri, dağın farklı yamaçlarında farklı boyutta ve karakterde gelişmiştir. Çalışmada Kaçkar Dağı’nın yamaçlarındaki glasiyal ve periglasiyal topografya gelişimindeki farklılıklarında bakı faktörünün etkisi sayısal olarak ortaya konmuştur. Bunun için Coğrafi Bilgi Sistemleri’nden (CBS) faydalanılmış olup oluşturulan topografik ve hidrografik veri tabanı kullanılarak sahaya ait mekânsal, morfometrik ve hidrometrik analizler yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar Kaçkar Dağı’nın kuzey ve güney yamaçlarında 3 ayrı yılda yapılan arazi çalışmalarıyla toplanan jeomorfolojik bulgularla karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, Kaçkar Dağı’nın kuzey ve güney yamacındaki glasiyal ve periglasiyal topografyadaki farklılıklarda bakının etkisinin açık bir şekilde ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: Glasiyal ve periglasiyal topografya, polisiklik ve polijenik topografya, morfometrik analiz, Kaçkar Dağı.

Anahtar Kelimeler

Glasiyal ve periglasiyal topografya, polisiklik ve polijenik topografya, morfometrik analiz, Kaçkar Dağı