Medya İçeriklerinde İdeolojinin Etkisi: Türk Basınında Azerbaycan Söylemi

Yıl 2022, , 461 - 478, 14.10.2022

Neziha Kartal

https://doi.org/10.55773/tda.1104021

Öz

Medyanın yalnızca verdiği haberlerle değil haberi veriş şeklinde de ideolojik bir üretim söz konusudur. Medyanın söylemini sahiplik yapısı ve iktidar gibi dış etkenlerin yanında muhabirin ideolojisi, kültürü, cinsiyeti gibi birçok faktör etkilemektedir. Bu sebeple hangi konuların haber olduğu kadar nasıl sunulduğu da oldukça önemlidir. Türk Dünyasının bir parçası ola Türkiye ve Azerbaycan ilişkileri hem devlet politikası hem de halk nezdinde kardeşlik düzeyinde devam etmektedir. 2020 yılında gerçekleşen II. Karabağ savaşı Türk basınında büyük yankı uyandırmıştır. Hem ana akım gem de muhalif basın savaş boyunca olayı takip etmiştir. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve Azerbaycan ilişkilerinin medya söylemine nasıl yansıdığını araştırmaktır. Bu kapsamda medyanı ve iktidarın söylemi içerik analiz analizi yöntemiyle incelenmiştir. 27 Eylül 2020-10 Aralık 2020 aralığında farklı yayın politikaları bulunan Türkgün, Sözcü ve Sabah gazetelerinin sitesindeki haberler ve iktidar söylemini yansıtması amacıyla Cumhurbaşkanı’nın, Dışişleri Bakanı’nın ve Milli Savunma Bakanı’nı temsilen Millî Savunma Bakanlığı’nın twitter içerikleri incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda iktidarın ortak bir söyleme sahip olduğu ancak medyanı iktidarın söylemine tam bir uyum göstermediği sonucu çıkmıştır. Ayrıca medya kuruluşlarının yayın politikasının da haberde kullandıkları ifadeleri etkilediği ve farklılıklara yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Medya, Söylem, İdeoloji

Kaynakça

• Althusser, Louis (2002) İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Çev. Y. Alp ve M. Özışık). İstanbul: İletişim Yayınları
• Baxter, L. A. & Babbie. E. R. (2004). The Basics of Communication Research. Thompson and Wadsworth.
• Bilgin, Nuri (2014) Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi
• Güngör, Nazife, (2013) İletişim Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi
• Hall, Stuart, (2003) “Kodlama ve Kodaçım” Şu Kitapta: Barış Çoban ve Zeynep Özarslan. Söylem ve İdeoloji. İstanbul: Su Yayınları, 309-327.
• Hall, Stuart, (1994) “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın Geri Dönüşü” Şu Kitapta: Mehmet Küçük. Medya İktidar, İdeoloji. Ankara: Ark Yayınevi, 57-103.
• Hall, Stuart (2017). Temsil- Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları. (Çev. İ. Dündar) İstanbul. Pinhan Yayıncılık.
• Özdaşlı, Esma (2021) “Bağımsızlığını Yeniden Kazanışının 30. Yılında Azerbaycan”, Türk Dünyası Araştırmaları, Cilt: 129, Sayı: 255, s. 335-362.
• Süleymanov, Kamil (2013)Türk Kamuoyunda Dağlık Karabağ Sorunu ve Türkiye Cumhurtiyetinin Dağlık Karabağ Politikası, Marmara Üniverisitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Toruk, İ. ve Sine, R. (2012). Haber Söylem Üretimindeki İdeolojik Etki: Wikileaks Haberleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırma Dergisi, 31, 362.
• Van Dijk, Teun A., (1994) “Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları” Şu Kitapta: Mehmet Küçük. Medya İktidar, İdeoloji. Ankara: Ark Yayınevi, 271-327.
• Van Dijk, Teun A., (2003) “Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım” Şu Kitapta: Barış Çoban ve Zeynep Özarslan. Söylem ve İdeoloji. İstanbul: Su Yayınları, 13-112.
• Van Dijk, Teun A., (2019) İdeoloji-Multidisipliner Bir Yaklaşım. (Çev. A. Demir). Ankara: Hece Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.