HARÎMÎ'NİN MANZUM MEKTUBU

Yıl 2019, Cilt: 123 Sayı: 243, 251 - 278, 16.12.2019

Ahmet İçli

Öz

İletişim ve haberleşme, insanoğlunun önemli olgularından biridir. İnsanoğlunun duygu, düşünce, fikir ve hedeflerini açıklama ve paylaşma arzusu ile yazılmış birçok eser mevcuttur. Bunlardan biri de değişik amaçlarla yazılan mektuplardır. Mektup insanlık tarihinin önemli iletişim araçlarından sadece birisidir. Farklı türleri olmakla birlikte özellikle özel mektuplar, uzakta olan birisine olan özlem ve hasret konularının yanı sıra daha önce yaşadığı bir yeri / çevreyi özleme, hatırlama, sorma ve ilgilenme amacıyla kaleme alınabilirler. Muhteva olarak mektupların bir bölümünü edebî mektuplar oluşturmaktadır. Edipler, şair ve yazarlar şiir ve edebîyat sanatı hakkındaki düşüncelerini çeşitli mektuplar vasıtasıyla dile getirebilmektedirler. Klâsik Türk (Divan) Edebiyatı’nda şiir veya düzyazı formunda yazılmış birçok mektup örneği bulunur. Bunların bazıları ediplerin divanlarında, çeşitli şiir ve nesir mecmualarıyla münşeat ve mektup mecmualarında kayıt altına alınmış olabilirler. Muhteva olarak çeşitlilik arz etmesine karşın edebî mektup özelliği taşıyan manzum bir mektup kaleme alan şairlerden biri de Harîmî’dir. Şair mektubunu, duygu ve düşüncelerini rüzgâra / havaya açıklayıp onun vasıtasıyla haber gönderip alma ekseninde yazmıştır. Harîmî’nin mektubu Kâsımî Mecmuası’nın, manzum mektuplar bölümünde bulunmaktadır. Bu makalede, Harîmî’ye ait manzum mektup öncelikle Latin harflerine aktarılacak, ardından içeriği hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır. Mektubun Arap harfli tıpkıbasımı ise ek olarak verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Harimi, Mektup, Manzum Mektup, Mecmua, Bağdat, Eski Mektup

Kaynakça

• AK, Coşkun: Bağdatlı Rûhî Divanı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa 2001.
• ARSLAN, Mehmet: “İntizâmî”, Türk Edebîyatı İsimler Sözlüğü (TEİS), 2014, Erişim tarihi: 17.03.2019, http://www.turkedebîyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2841.
• ARSLAN, Mehmet: Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri II - İntizâmî Sûrnâmesi, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2009.
• AYDEMIR, Yaşar: “Esîrî’nin Bağdat Şehrâşûbu”, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Dr. Himmet Biray Özel Sayısı, Ankara 1999.
• DURKAYA, Hayriye: Handanî Divanı, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dünyası Edebîyatları Ana Bilim Dalı, Erzurum 2017.
• HARMANCI, M. Esat: Süheylî Divanı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı e-kitap, Ankara 2017, Erişim linki: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55750,suheyli-divanipdf.pdf?0.
• https://ottomanhistorians.uchicago.edu/sites/ottomanhistorians.uchicago.edu/files/rahimizade.pdf, Erişim tarihi: 01.02.2019.
• İÇLI, Ahmet: “Mardinli Akli ve Manzum Mektubu”, Litteraturca, Journal of Turkish Language and Literature, Volume: 4, Issue: 3, Summer 2018, Doi Number: 10.20322/littera.429172.
• İPEKTEN, Halûk - İSEN, Mustafa - TOPARLI, Recep - OKÇU, Naci - KARABEY, Turgut: Tezkirelere Göre Divan Edebîyatı İsimler Sözlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1998.
• KADIOĞLU, İdris - EMÎRÎ, Ali: Tezkîre-i Şuarâ-yı Âmid, İstanbul 1328.
• KARAAĞAÇ, Günay - ESKIKURT, Adnan: Rahimizâde İbrahim Çavuş, Harimî Kitab-ı Gencine-i Feth-i Gence, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2010.
• KÂSIMÎ: Bahru’l-Maarif, Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Seyfettin Özege Yazma Eser Koleksiyonu, ASL Mec 625., 270 yk, (1625).
• KAYABAŞI, Bekir, Kafzade Faizi, Zübdetü’l-Eşâr, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Malatya 1997.
• KILIÇ, Filiz: Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin), İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, İstanbul 2010.
• KURNAZ, Cemal - TATÇI, Mustafa: Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Cilt: 2, Bizim Büro Yayınları, Ankara 2001.
• KUTLUK, İbrahim: Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1989.
• KÖKSAL, M. Fatih: “Fakîrî”, Türk Edebîyatı İsimler Sözlüğü (TEİS), Erişim Tarihi: 21.03.2019, http://www.turkedebîyatiisimlersozlugu.com/index.php?- sayfa=detay&detay=1019
• MERMER, Ahmet: Kütahyalı Rahîmî ve Divanı, Sahhaflar Kitap Sarayı Yayınları, İstanbul 2004.
• ÖZCAN, Abdulkadir (hzl.): Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”, Cilt: 3, Çağrı Yayınları, İstanbul 1989.
• ÖZTÜRK, Murat: Handânî’nin Gazelleri (İnceleme-Metin), Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2002.
• SOLMAZ, Süleyman: Ahdî ve Gülşen-i Şuarası, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2005.
• SÜREYYA, Mehmed: Sicill-i Osmanî, Matbaa-i Amire, Cilt: 4, İstanbul 1311.
• TUMAN, Mehmet Nail: Tuhfe-i Nâilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Bizim Büro Yayınları, Ankara 2001.
• Türk Dili ve Edebîyatı Ansiklopedisi, Devirler, İsimler, Eserler, Terimler, “Kadîmî” maddesi, Cilt: 5, Dergâh Yayınları, İstanbul 1982.
• ULUDAĞ, Süleyman: Tasavvuf Terimleri ve Deyimler Sözlüğü, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2012.