TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE AFGANİSTAN’IN GÖÇ SORUNU VE TÜRKİYE’YE YANSIMALARI

Yıl 2020, Cilt: 124 Sayı: 245, 447 - 460, 29.04.2020

Yavuz Cankara , Okan Çerez

Öz

Afganistan; iç mücadeleler sonrası savaşlar, terör örgütlerinin yıkımı ve büyük güçlerin işgalleri gibi nedenlerle kaotik bir geçmişe sahiptir. Bugün de etkileri devam eden çatışma ve karışıklıklar sonucunda Afganistan halkı için dünyada “İstikrarlı Göçmenler”, Afganistan devleti için ise tarihinin her döneminde “İstikrarlı Göç Veren Ülke” tanımlamaları yapılmaktadır. Bu çalışmada Afganistan halkının göç etmesinin nedenleri tarihsel süreçleri ile birlikte ele alınmış ve göç hareketlerinin Türkiye’ye yansımaları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ana savı; iç karışıklıkların yanında, dış müdahalelerin yıkıcı etkisinin de Afganistan halkını göç etmeye sürüklediği ve bu göç hareketlerinden ciddi oranda etkilenen ülkelerden birisinin de Türkiye olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Afganistan, Göç, Göçmen

Kaynakça

• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği. (2019). Figures at a Glance. https://www.unhcr.org/figures-at-a-glance.html adresinden alındı Adıgüzel, Y. (2019). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları. Akbarshah Ahmadi. (2011). Dini Tarihi ve Sosyolojik Boyutuyla Taliban Hareketi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Ajansı. (2017, Eylül 05). Afganistan Ülke Profili . https://www.aa.com.tr/tr/ulke-profilleri/afganistan/901494 adresinden alındı Bilim ve Sanat Vakfı. (2012). Afganistan Müdahalesi ve NATO’nun Rolü: 11 Eylül Sonrası Uluslararası Barış ve İstikrar Operasyonları. bisav.org: https://www.bisav.org.tr/Bulten/183/1082/afganistan_mudahalesi_ve_nato_nun_rolu_11_eylul_sonrasi_uluslararasi_baris_ve_istikrar_operasyonlari adresinden alındı Birleşmiş Milletler. (1951). Mültecilerin Hukuki Durumlarına Daire Sözleşme. Cenevre. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği. (2016). Mülteci ve göçmen raporu. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği. (tarih yok). Türkiye İstatistikleri . https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri adresinden alındı Bozaltay, D., & Meriç, İ. (2013). Afganistan’da şiddet ve terörün toplumsal arka planı. Akademik Orta Doğu: Altı Aylık Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 153-154. Brookings. (2012, Kasım). United States Foreign Policy in the States of Central Asia. brookings.edu: https://www.brookings.edu/events/united-states-foreign-policy-in-the-states-of-central-asia/ adresinden alındı Bulut, F. (2009). İslamcı Örgütler II. Ankara: Doruk Yayınları. Cankara, Y. (2015). Afganistan’ın Dönüşüm Çabaları. E. Efegil, & E. P. Albayrakoğlu içinde, Türkiye’nin Yakın Havzasındaki Devlet-içi Çatışmaların Analizleri (s. 271). İstanbul: Gündoğan Yayınları. Cia Factbook,. (2019, Eylül 26). Afghanistan Archive . Cia Factbook,: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/attachments/summaries/AF-summary.pdf adresinden alındı Dış ekonomik ilişkiler kurulu . (2012). Afganistan Ülke Bülteni. DEİK. Eryurt, M. A., & Koç, İ. (2017). Türkiye’de Afganistan Uyruklu Uluslararası Koruma Başvurusu ve Statüsü Sahipleri Üzerine Analiz: Türkiye’ye Geliş Sebepleri Türkiye’de Kalışları Gelecek Planları ve Amaçları. Ankara: Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ve Hacettepe Üniversitesi. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (tarih yok). Düzensiz Göç İstatistikleri. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler adresinden alındı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (tarih yok). İkamet İzinleri. https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri adresinden alındı İçduygu, A., & Aksel, D. (20212). Türkiye’de Düzensiz Göç. Ankara : Uluslararası Göç Örgütü. İzzetullah Zeki. (2019). Afganistan’da Hakimiyet Mücadelesi (Doğu ve Batı Çatışması 1809-2019). Çizgi Kitabevi. Noor, S. (2006). Afghan refugees after 9/11. Pakistan institute of international affairs, 60-61. Özgür Çınarlı. (2012). Afganistan’ın etnik yapısı. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 74. Raof, M. T. (2017). 11 Eylül 2001 Sonrası Afganistan’dan Türkiye’ye Göçler ve Bunların Türkiye’ye Etkileri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Salehyan, I. (2009). Refugees and the Study of Civil War. Civil War, 127. Sasaoğlu, D. (2014). NATO müdehalesi ve sonrasında Afganistan. Bilgesam Analiz, 1. Selda Geyik Yıldırım. (2018). Göç ve Afganlar ’’İstikrarlı mülteciler’’. Göç Araştırmaları Dergisi, 131. Serdar Sağlam. (2006). Türkiye’de iç göç olgusu ve kentleşme Ankara. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 34. Şahin, D. (2016). Taliban'ın Ortaya Çıkışı ve ABD'nin Örgütün Gelişim Sürecindeki Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 240. Tayyar Arı, F. P. (2010). 11 Eylül’ün gölgesinde Orta Asya’ya Yönelik Amerikan Politikası. T. Arı içinde, Orta Asya ve Kafkasya (s. 300). Bursa: MKM Yayıncılık. Uluslararası Göç Örgütü. (2014). Göç Terimleri Sözlüğü. y.a.y. İran Ülke Profili, https://ticaret.gov.tr/yurtdisi-teskilati/guney-asya/iran/ulke-profili/genel-ekonomik-durum y.a.y.,“The Cost Of War Afghan Experiences of Conflict, 1978 – 2009” , 2009, s. 8, https://oi-files-d8-prod.s3.eu-west-2.amazonaws.com/s3fs-public/file_attachments/afghanistan-the-cost-of-war_14.pdf