Bağımsızlık Dönemi Azerbaycan Edebiyatında Karabağ Temasını Yansıtan Dramlar, Senaryolar ve Filmlerin Tür Özellikleri, Sorunları ve Görüntüleri

Yıl 2023, Cilt: 134 Sayı: 265, 183 - 216, 10.10.2023

Salide Şerifova

https://doi.org/10.55773/tda.1283634

Öz

Bağımsızlık dönemi Azerbaycan edebiyatında Karabağ temasını yansıtan drama eserlerinin, senaryoların ve filmlerin tür özelliği ilgi çekicidir. Birinci Karabağ Savaşı ve Vatanseverlik Savaşı olaylarını halka sunan drama çalışmaları, senaryolar ve filmler milli bilinç üzerinde bir etki bırakmıyor. Örneğin edebiyatın en muhafazakar türü olan dramaturji, edebî hayatı etkilemekte ve sanatsal düşüncenin gelişimini teşvik etmektedir. Dramatik tipte sanatsal bir örnek oluşturmanın sorumlu bir iş olduğu araştırmacılar tarafından belirtilmektedir.
Savaşın halk yaşamına etkisi, bağımsızlık dönemi Azerbaycan edebiyatında Karabağ konusunu yansıtan drama eserlerinde, senaryolarda ve filmlerde yaşanan sorunlarda kendini gösterir. Ayrıca savaş sırasındaki insanların yaşamlarının küçük bir modeli oluşturulmuş ve interaktif olarak topluma sunulmuştur. Savaşın konusu, gerçek yaşam olaylarının arka planına karşı sanatsal bir malzeme değil, toplumun içinden geçtiği tarihsel aşamanın sanatsal bir vizyonudur. Karabağ'ın kurtuluş mücadelesinin mihenk taşı haline gelen milli birliğimiz, Azerbaycancılık ve kaybettiğimiz toprakların kurtuluşu fikirleri ağırlıklı olarak tezahür ediyor.
Bağımsızlık dönemi Azerbaycan edebiyatında Karabağ konusunu yansıtan dramatik eserler, senaryolar ve filmler sorunu, milletin sorunlarını esas olarak iki yönde yansıtır: Birinci Karabağ Savaşı ve Vatan Savaşı.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan edebiyatı, Karbağ teması, dramatik eserler, senaryolar, filmler

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Genre characteristics, problems and images of dramas works, scenarios, and films which reflect the theme of Karabakh in Azerbaijan literature of the ındependence perıod

Öz

The genre feature of drama works, screenplays, and films reflecting the Karabakh theme in the Azerbaijani literature of the period of independence is of interest. Drama works, screenplays, and films that present the events of the First Karabakh War and the Patriotic War to the public do not leave an impact on the national consciousness. For example, dramaturgy, which is the most conservative type of literature, influences the literary life and stimulates the development of artistic thought. It is noted by researchers that creating an artistic example in a dramatic type is a responsible job.
The influence of the war on the people's life is revealed in the problems of drama works, screenplays and films reflecting the subject of Karabakh in the Azerbaijani literature of the period of independence. Also, a small model of the people's life during the war was created and presented to the society interactively. The subject of war is not an artistic material against the background of real-life events, but an artistic vision of the historical stage that society has passed through. The ideas of our national unity, Azerbaijanism, and the liberation of our lost lands, which have become the cornerstone of the struggle for the liberation of Karabakh, are mainly manifested.
The problem of dramatic works, scripts, and films reflecting the subject of Karabakh in Azerbaijani literature of the period of independence mainly reflects the problems of the nation in two directions: the First Karabakh War and the Homeland War.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijani literature, the theme of Karabakh, dramatic works, scenarios, films

Proje Numarası

-

Kaynakça

• “Qobustan” jurnalı. № 2, 2000.
• “Xalq qəzeti”. 8 avqust, 2006.
• ANARQIZI, G: Sərhədsiz Səma, “Ulduz” jurnalı, № 11, 2020.
• M. Arif: Seçilmiş Əsərləri, 3 cilddə. I c. Bakı: Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası, 1967.
• AXUNDOV M. F: Mirzə Aganın Pyesləri Haqqında Kritika, Bədii və fəlsəfi Əsərləri. Bakı: Yazıçı, 1987.
• AZERİ L: Nabat-müharibə Kadr Arxasmdadır, “Mədəniyyət” qəzeti, 13 avqust, 2014.
• CƏFƏR, M: Dahi Sənətkar, “Kommunist” qəzeti, 7 aprel, 1973.
• DADAŞOV, A: Müasir Azərbaycan Dramaturgiyası, Bakı, “Elm və təhsil”, 2012 // web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=276297&pno=59;
• ƏHMƏDLI B: Dramaturq: Sənət və Həqiqət, Bakı, 2011.
• ƏLƏSGƏRLI Ç: Pyeslər, Bakı, 2006.
• ƏLIYAR A: Xarıbülbül, “Ulduz” jurnalı. №5, 2021.
• ƏMIRLI Ə: Bicə addım. Dram. “Azərbaycan” jurnalı. № 11, 2021.
• Eyvazov S: Xalq yazıçısı Elçinin dramaturgiyası, Bakı, 2008.
• HƏBIBBƏYLI İ: Ön söz, yaxud mənəvi-ictimai mühitin bədii dərki //N. Cəfərovun “Hüseynbala Mirələmovun yaradıcılığı və ya ədəbi tərcümeyi-halı. AzAtaM, Bakı, 2014.
• https://cenub.az/4295-li-mirli-o-xanmn-yaradcl-dbiyyatmzda-hadisdir-msahib.html;
• https://kulis.az/xeber/media/firuz-mustafanin-dramaturgiya-meruzesi-41077.
• https://manera.az/index.php?newsid=13242.
• https://musavat.com/news/qarabag-heqiqetlerinden-behs-eden-son-nefesedek-trillerinin-teqdimati-oldu-fotolar_518883.html.
• İSRAFILOV H: Ölülər, Bakı: Azərbaycan SSR EA Nəşriyyatı, 1966.
• KAZIMZADƏ A: Kino və zaman, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2016.
• MÜKƏRRƏMOĞLU M: Geriyə yol yoxdur, “Qobustan” jurnalı. №1, 1999.
• NƏCƏFZADƏ Q: Ölüm o dünyada qaldı. “Azərbaycan” jurnalı, № 12, 2020.
• PAŞAYEVA, N: Yeniləşən ədəbiyyatın yeni insanı (Xalq yazıçısı Elçinin yaradıcılığı əsasında). Bakı. 2004.
• Pyesin əsas komponentləri - Əli Əmirlinin ustad dərsi Süjet və onun qurulması (IV dərs) // https://525.az/news/183297-pyesin-esas-komponentleri-eli-emirlinin-ustad-dersi.
• Погодин Н.Ф. С чего начинается пьеса. Изд. Советская Россия. 1969.