Gezici Anasınıfına ve Bağımsız Anaokuluna Devam Eden 48-66 Aylık Çocukların Dil ve Sosyal Becerileri Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 29 - 42, 31.05.2024

Hatice Selcen Aslan , Hatice Bekır

https://doi.org/10.55008/te-ad.1443888

Öz

Amaç: Bu araştırma, gezici anasınıfı ve bağımsız anaokuluna devam eden 48-66 aylık çocukların alıcı ve ifade edici dil becerileri ile kişiler arası, sözel açıklama ve dinleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi; çocukların okul türüne göre dil becerileri ve sosyal becerileri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Yöntem ve Araçlar: Çalışma grubu; 2018 yılında Ankara’ da gezici anasınıfına devam eden 42 çocuk ile bağımsız bir anaokuluna devam eden 42 çocuktan oluşmaktadır. İlişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilen araştırmada çocukların dil becerilerini ölçmek için Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi (TİFALDİ), sosyal becerilerini ölçmek için ise Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği (SBDÖ) Kişiler Arası, Sözel Açıklama ve Dinleme Becerileri alt boyutları kullanılmıştır.
Sonuçlar: Araştırma sonucuna göre çocukların ifade edici dil ile alıcı dil becerileri arasında; ifade edici dil becerileri ile kişiler arası becerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. İfade edici dil becerileri ve tüm sosyal beceri alt boyutlarında bağımsız anaokuluna giden çocuklar lehine anlamlı bir farklılık olduğu belirlenirken çocukların okul türüne göre alıcı dil becerilerinde bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dil becerileri, gezici anasınıfı, mobil anaokulu, sosyal beceriler

Etik Beyan

Araştırmacılar TİFALDİ uygulama eğitimi ve sertifikası almıştır. SBDÖ kullanımı için ölçeği geliştiren yazardan izin alınmıştır. Çalışmanın gerçekleştirilmesi için Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü etik kurulundan, gezici anasınıfının bağlı olduğu belediyeden ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınmıştır. Testlerin uygulandığı çocukların ebeveynleri ile yüz yüze görüşülerek veri toplamadan önce onayları alınmıştır. Bu çalışma, “48-66 Aylık Çocuklarda Dil Gelişimi ve Sosyal Beceri ile İlişkili Değişkenlerin Araştırılması” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Aslan, H. S. ve Bekir, H. (2019). 48-60 aylık çocukların kişiler arası, sözel açıklama ve dinleme becerilerini belirlemeye yönelik ölçme araçlarının geçerlik güvenirlik çalışması [Sözlü sunum]. VI. International Eurasian Educational Research Congress, Ankara, Türkiye.
• Arslan, M. (2023). Okul müdürlerinin 6 Şubat Kahramanmaraş depremi sonrası okullarda karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 10(97), 1550-1559.
• Avcıoğlu, H. (2007). Sosyal becerileri değerlendirme ölçeği (4-6 yaş) geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet BaysalÜniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 93-103.
• Aydoğdu, F. ve Fofana, A. (2023). Depremin Küçük Çocuklar Üzerindeki Etkileri ve Müdahale Programları. 1st InternationalConference on Trends in Advanced Research. March 4-7, 2023: Konya, Turkey.
• Basit, O. ve Ömeroğlu, E. (2016). Mobile preschool practises. Developments in Educational Sciences, 631-639.
• Çelik, Z. ve Şahin Demir, S. (2020). Pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde eğitimsel eşitsizliklerin yeniden üretimi. Pandemi sürecinde sosyoekonomik değişim ve dönüşümler: Fırsatlar, tehditler, yeni normlar (1. Baskı, 587-623) içinde. Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları.
• Çimen, N. (2009). Okul öncesi eğitimi programında altı yaş grubu çocukların sosyal becerilerinin gerçekleşme düzeyi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Darga, H. (2023). 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde çocukların yaşadıkları ve ebeveynlerinde tanık oldukları duygu durumları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 68, 213-248.
• Deniz, A. (2018). Resimli öykü kitaplarının ve kitap okuma etkinliklerinin niteliğinin beş yaş çocuklarının dil gelişimiyle ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Dereli, E. ve Koçak, N. (2005). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arasındaki çocukların ifade edici dil düzeylerinin bakım tarzı ve anne – baba eğitim düzeyi açısından incelenmesi (Konya ili örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 245-254.
• Dickinson, D. K., and Tabors, P. O. (Eds.). (2001). Beginning literacy with language: Young children learning at home and school. Paul H. Brookes Publishing Co.
• Dilbaz, M. (2020). Gelişimsel dil bozukluğu riski olan çocukların sosyal-duygusal ve dil gelişimleri arasındaki ilişkinin normal dil gelişimi gösteren akranları ile karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Elibol Gültekin, S. (2008). 5 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Enerjisa. (2023). Enerjisa Enerji ve TEMSA’nın oyungezer otobüsü deprem bölgesinde. https://www.enerjisa.com.tr/tr/enerjisahakkinda/medya-merkezi/haberler-ve-duyurular/enerjisa-enerji-ve-temsanin-oyungezer-otobusu-deprem-bolgesinde
• Eran Türedi, N., Erişen Y., ve Gürol, M. (2022). Okul öncesi eğitimde fırsat eşitsizliğini azaltmaya yönelik Türkiye’de uygulanan politikalar. Yıldız Journal of Educational Research, 7(2), 121–140.
• Erbay, E. (2008). Okul öncesi eğitim alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sosyal becerilere sahip olma düzeyleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ergün, Ö. R. ve Dönmez, Ö. (2023). Covid-19 pandemisi sürecinde okul öncesi çocukların dış mekân oyunlarının ve teknoloji kullanımının incelenmesi. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-16. https://doi.org/10.55008/te-ad.1195009
• Eryılmaz, D., Uladı, G., Geyik, M., ve Öztürk, M. (2019). 36-72 aylık çocukların dil gelişim özelliklerinin çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 265-277.
• Gencer, E. G., Korlu, Ö., Kesbiç, K., Akay S. S., Kotan, H. ve Arık, B.M. (2023). Eğitim izleme raporu 2023. Eğitim Reformu Girişimi. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2023/12/EgitimIzlemeRaporu2023.pdf
• Gezgin, N. (2009). Gezici anaokulu projesinin ilköğretim öğrencilerine etkisi. Education Sciences, 4(2), 620-631.
• Giyik, C. (2024). 6 Şubat 2023 depremi sonrası geçici barınma uygulamaları: Gaziantep Nurdağı örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 10(1), 113-124. https://doi.org/10.21324/dacd.1357076
• Gürbüz, F. ve Koyuncu, N. E. (2023). Çocuklar ve deprem. 1st International Conference on Trends in Advanced Research, Konya, Turkey.
• Haktanır, G., Akgün, E., Karaman, G. ve Duman G. (2013). Topluma hizmet uygulamaları dersi ve MEB mobil anaokulu projesinin birlikte yürütülmesi ile çocukların gelişimlerinin desteklenmesi: Peçenek Köyü örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 69-82.
• Jersild, A. (1979). Çocuk psikolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Jurkic, A., Halliday, S. E., and Hascher, T. (2023). The relationship of language and social competence of preschool-and kindergarten-age single and dual language learners in Switzerland and Germany. Early Childhood Research Quarterly, 64,72-83.
• Karabatak, S. ve Alanoğlu, M. (2023). Deprem sonrası eğitim hayatına dönüş. 11. Uluslararası GAP Zirvesi Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Gaziantep, Türkiye.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karaşahin, H. (2016). Sosyal beceri ölçeğinin Türkçe formunun alternatif modellerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Kay, M. A. ve Sağlam, M. (2021). Covid-19 salgını sürecinin ailede ebeveyn tutumları ile çocuklarda duygusal ve davranışsal durumlar açısından değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9(3), 1115-1130.
• Kazak Berument, S. ve Güven, A.G. (2010). Türkçe ifade edici ve alıcı dil (TİFALDİ) testi: I. Alıcı dil kelime alt testi standardizasyon ve güvenilirlik-geçerlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(3), 192-201.
• Kehoe, M., Bourke-Taylor, H. and Broderick, D. (2018). Developing student social skills using restorative practices: A new framework called H.E.A.R.T. Social Psychology of Education, 21, 189–207. https://doi.org/10.1007/s11218.017.9402-1
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. ve Bökeoğlu, Ç. Ö. (2007). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2023). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2022/’23. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_ dosyalar/2023_09/29151106_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2022_2023.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2021). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2020/’21. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_ dosyalar/2021_09/10141326_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2014). Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. T.C. Resmî Gazete, 29072.https://www. mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf? evzuatNo=19942&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2009). Okul öncesi eğitim kurumları gezici sınıflar yönergesi. https://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/795.pdf
• Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W., and Barrett, K. C. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation. Psychology Press.
• Nutton, G.D. (2013). The effectiveness of Mobile Preschool (Northern Territory) in improving school readiness for very remote indigenous children. (Unpublished doctoral dissertation). Charles Darwin University, Australia.
• Okyay, Ö. (2015). Öykü yönteminin çocuklarda alıcı ve ifade edici dil ile bilimsel sözcük kazanımlarına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Osmaniye Belediyesi. (2023). Çocuk oyun otobüsü depremzede çocukların motivasyon kaynağı oldu. https://osmaniye-bld.gov.tr/cocuk-oyun-otobusu-depremzede-cocuklarin-motivasyon-kaynagi-oldu.html
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan.
• Özkazanç, C. N. (2017). Gelişimsel dil konuşma bozukluğu olan ve tipik gelişim gösteren okul öncesi çocukların sosyal beceri ve davranış problemlerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk, H. (1995). Okul öncesi eğitim kurumuna giden ve gitmeyen ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin alıcı ve ifade edici dil düzeyleri.(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Üstündağ, A. (2009). MEB mobil anaokulu projesinin çocukların bilişsel ve dil gelişimi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tatlı, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların anne-babalarıyla ve öğretmenleriyle olan ilişkilerinin sosyal beceri düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı.
• Tozduman Yaralı, K. T., ve Özkan Kunduracı, H. K. (2022). Türkiye’de covid-19 pandemi döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim süreci: Okul öncesi eğitimin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (61), 425-452.
• Tunca, E., Kesbiç, K., Gencer, E. G, Korlu, Ö. ve Akay S. S. (2022). Eğitim izleme raporu 2022. Eğitim Reformu Girişimi. https://www.egitimreformugirisimi.org/egitim-izleme-raporu-2022/
• Yardımcı, N. (2023). Dil bozukluğu olan ve olmayan 60-72 aylık okul öncesi dönem çocukların sosyal problem çözme ile sosyal yetkinlik ve davranış durumları açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kapadokya Üniversitesi, Nevşehir.
• Yıldırım, A. ve Koçak, N. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanmayan 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 133-143.
• Yüksel, H. ve Albaş, İ. (2023). Covid-19 pandemi sürecinde okul öncesi (3-6 yaş) çocukların yaşadıkları sorunlar: İzmir örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 3056-3085.
• Zucker, Τ. Α. Cabell, S. Q., Justice, L. M., Pentimonti, J. M., and Kaderavek, J. N. (2013). The role of frequent, interactive prekindergarten shared reading in the longitudinal development of language and literacy skills. Developmental Psychology, 49, 1425-1439. https://doi.org/10.1037/a0030347