Türkiye’de Arıcılığın Mevcut Durumu ve Bal Üretim Öngörüsü

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 28 - 37, 19.06.2017

Volkan Burucu , H. Sibel Gülse Bal

Öz

Arıcılık önemli bir yetiştiricilik faaliyeti olup, arı ürünleri dengeli ve sağlıklı insan beslenmesi açısından değerli bir gıda maddesi grubudur. Bunun yanı sıra arılar bitkilerde sağladığı tozlaşma ile de doğal denge ve tarımsal üretimde hayati öneme sahip bulunmaktadırlar. Arıcılık gelişmekte olan ülkelerde kırsal nüfusa istihdam, gelir ve sağlıklı beslenme olanağı sağlamaktadır.  Tüm bu özellikleriyle arıcılık tarımsal faaliyetler içinde ayrıcalıklı bir konumdadır. Türkiye dünya bal üretiminde önemli bir yere sahiptir ve dünya bal üretiminde Çin’de sonra ikinci sırada yer almaktadır. Bu çalışmada önce Türkiye’de arıcılığın mevcut durumu ortaya konulmuş, daha sonra bal üretimine ilişkin zaman serileri verileri kullanılarak en iyi modeli belirlemek ve gelecek yedi yıllık döneme ait (2017-2023) üretim tahmininde bulunmak amaçlanmıştır. Bunun için, 1980-2016 döneminin baz alındığı bal üretimi serisinden yararlanılmıştır. TÜİK’den sağlanan verilere zaman serisi analizlerinden ARIMA modeli ve Çift Üstel Düzleştirme Metodu uygulanarak geleceğe yönelik üretim tahminleri yapılmıştır. Bal üretimi için belirlenen en uygun tahmin ARIMA modeli ARIMA(0,1,1) şeklinde belirtilen bütünleşik birinci dereceden hareketli ortalama modelidir. Bu modele göre 2017-2023 yılları arasında Türkiye’de bal üretiminin devamlı artış göstererek 2023 yılında 121216 ton olacağı tahmin edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bal üretimi, Türkiye, Üretim tahmini, Zaman serisi analizi

Kaynakça

• Aksoy, A. ve Öztürk, F.G., 2012. Arıcılık İşletmelerinde Üretimi Etkileyen Faktörler; Ordu İli Örneği. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi (Eylül 2012, Konya) Cilt 1; s.(517-523)
• Çiçekgil, Z. ve Yazıcı, E., 2015. Türkiye’de Tavuk Yumurtası Mevcut Durumu ve Üretim Öngörüsü. Tarımsal Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2016; 2(2): 26-34, Araştırma Makalesi (Research Article)
• Derebaşı E., Canbakal E., 2009. Arı Zehirinin Kimyasal Yapısı ve Tıbbi Çalışmalarda Kullanımı, Arıcılık Araştırma Dergisi, Yıl 1, Sayı 2; s.(32).
• FAO, 2016. www.fao.org, Erişim: 20.03.2017.
• Gülse Bal, H.S., ve Yayar, R. 2006. Forecasting of Sunflower Oil Price in Turkey, Journal of Applied Sciences Research, 2(9): 572 -578, 2006.
• GTHB, 2016. Arı Yetiştiriciliği. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı http://www.tarim.gov.tr /HAYGEM/Belgeler/Hayvancılık/KüçükEvcilYetiştiriciliği/Arıcılık/Arı Yetiştiriciliği.docx, Erişim: 20.03.2017.
• Karlıdağ, S., 2011. Paket Arıcılığı ve Ülkemiz İçin Önemi, Arıcılık Araştırma Dergisi, Yıl 3, Sayı 6;(10). Kekeçoğlu, M., Gürcan, E.K., Soysal, M.İ., 2007. Türkiye Arı Yetiştiriciliğinin Bal Üretimi Bakımından Durumu, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2):227-236.
• Naseri, Z., Saner, G., Adanacıoğlu, H., 2016. The Future Trends of Honey Supply and Demand in Turkey, (OR-70), 5th International Mugla Beekeeping and Pine Honey Congress-Healthy Bees-Healthy Life, 1-5 November, Mugla, Turkey, p.200-201.
• Öztürk, F.G., 2013. Ordu İli Arıcılık Sektörünün Ekonomik Yapısı Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, s.49.
• Sıralı, Y.D., 2010. Arıcılığın Türkiye İçin Önemi. Arıcılık Araştırma Dergisi Sayı 4; s.(3-4).
• Şerefoğlu H., 2009. Arısütü Üretimi ve Önemi, Arıcılık Araştırma Dergisi, 2009, Yıl 1, Sayı 2; (16).
• Selçuk, I.Ş., 2009. Küresel Isınma, Türkiye’nin Enerji Güvenliği ve Geleceğe Yönelik Enerji Politikaları, Ankara: Ankara Barosu Yayınları, s.143.
• TKDK, 2016. Arıcılık Sektör Toplantısı Sonuç Raporu 2016. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu https://www.tkdk.gov.tr /Content/File/Yayin/Rapor/Aricilikv2.pdf, Erişim: 10.04.2017.
• TUİK, 2014. TÜİK İstatistik Göstergeler-Statistical Indicators (1923-2013)
• TUİK, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2016. www.tuik.gov.tr, Erişim: 10.04.2017.
• Uzundumlu, A.S., Aksoy, A., Işık H.B., 2011. Arıcılık İşletmelerinde Mevcut Yapı ve Temel Sorunlar; Bingöl İli Örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42 (1): 49-55, 2011
• Yayar, R. ve Gülse Bal, H.S., 2007. Forecasting of Corn Oil Price in Turkey. Journal of Applied Sciences Research, 3(8): 706-712, 2007.
• Yereli, A.B., Selçuk, I.Ş., Köktaş, A.M., 2012. Kırgızistan Enerji Tüketim Projeksiyonu, http://ahmetburcinyereli.com/CP603.pdf, Erişim: 10.04.2017.
• Yurdakul, O., Emeksiz, F., Şengül, S., Çökmez N., 2000. Tarım Ürünleri İç ve Dış Pazarlaması, Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, Cilt (1): 177-2.