Hatay İlinde Tarım Sektörünün Yeri ve Önemi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 36 - 47, 30.06.2018

Arif Semerci

Öz

Bu çalışmada Türkiye için, özellikle tarımsal açıdan önemli bir yeri olan Hatay ilinin tarımsal yapısı incelenmiştir. Çalışmada tarımsal yapının incelenmesinde ele alınan kriterler Türkiye verileri ile karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Hatay ili ülke genelinde; toplam nüfusun %1.95’ine, milli gelirin %1.23’üne, ihracatın %1.22’sine, ithalatın %1.29’una sahiptir. İlde tarım sektörünün GSYİH’daki payı %16, istihdamdaki payı ise %29’dur. Türkiye tarım alanlarının %1.03’ü Hatay ilinde olup, ilde ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısı 21463’tür. İl Türkiye’de pazı, maydanoz, dereotu ve mandarin üretiminde ilk sırada yer almaktadır. Bununla birlikte ülke turunçgil üretiminin %21’i, pamuğun %12’si, havucun %11’i ve zeytinin de %8’i Hatay ilinde üretilmektedir. Bu değerler Hatay ilinin Türkiye bitkisel üretim değerindeki payını %2.20 olarak göstermektedir. Hatay ilinin Türkiye toplam tarımsal destekleme tutarından almış olduğu pay %1.65 olmakla birlikte bu oran bitkisel üretim desteklerinde %2.71’e yükselmektedir. Yapılan çalışmada Hatay ilinde çiftçi başına tarımsal destek ödeme tutarının Türkiye ortalamasının %74.69 üzerinde olduğu tespit edilmiştir. İlde tarım sektöründe genel olarak örgütlenme, kalite ve pazarlama konularında önemli sorunlar bulunmaktadır. Üretici örgütlerinin daha aktif olmaları, ürünlerin pazarlanmasına yönelik konseyler kurulması tarımsal üretimden elde edilecek geliri önemli miktarda artıracaktır. 

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Yapı, Destekleme, Üretim Deseni, Hatay

Place and Importance of Agricultural Sector in Hatay Province

Öz

In this study, agricultural structure of Hatay city which has an important place in Turkey was examined. The criterias which were taken into consideration to examine agricultural structure were given as comparatively to Turkey’s data. Countrywide, Hatay city has a 1,95% share in population, 1.23% share in national income, 1.22% share in export, 1.29% share in import. The share in Gross Domestic Product (GDP) is 16%, and it is 29% in employment. In terms of agriculture, 1.03% of total agricultural area is in Hatay city, and there are 21463 farmers who are registered in Farmer Registration System. Hatay city takes the first place in Turkey in chard, parsley, dill, and mandarin production. Also, 21% of citrus production, 12% of cotton production, 11% of carrot production and 8% of olive production are produced in Hatay city. These values provide 2.20% of vegetative production of Turkey. Hatay city takes a 1.65% share from Turkey’s total agricultural subsidies, this ratio goes up to 2.71% in vegetative production subsidies. According to the study, agricultural subsidy payment value per farmer is 74.69% over Turkey’s average. There are some problems in Hatay city’s agricultural sector in terms of organization, quality and marketing. Dynamising producer organizations, and founding marketing councils would improve the income considerably that is gained from agricultural production.

Anahtar Kelimeler

Agricultural Structure, Subsidy, Production Pattern, Hatay

Kaynakça

• Acar M, Aytüre S, 2010. Dünyada ve Türkiye’de Tarım ve Tarım Politikalarının Geleceği. Ekin Basım Yayın Dağıtım. Bursa. Türkiye, s.397.
• Akar M, Malaslı M Z, Çelik A, 2012. Hatay İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri. 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Samsun. Bildiriler Kitabı, s.64-73.
• Anonim, 2011. Hatay İli Tarım ve Kırsal Kalkınma Strateji Planı (2011-2015). Hatay Valiliği Yayınları. Anıt Matbaa, Ankara, http://www.hatay.gov.tr/kurumlar/hatay.gov.tr/TarimveKirsalKalkinmaStratejikPlani.pdf, erişim: 06.12.2017, s.120.
• Anonim, 2012. İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (Sege-2011). T.C. Kalkınma Bakanlığı, Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü Yayınları. https://ab.gov.tr/files/ardb/evt/2_turkiye_ab_iliskileri/2_2_adaylik_sureci/2_2_8_diger/tckb_sege_2013.pdf, erişim tarihi 06.12.2017, s.94.
• Anonim, 2016. Hatay İli Ekonomik Görünüm Raporu (2010-2015). T.C. Kalkınma Bakanlığı Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (Doğaka) Yayınları. http://www.dogaka.gov.tr/Icerik/Dosya/www.dogaka.gov.tr_653_CG8B85TB_Hatay-ili-Ekonomik-Gorunum-Raporu.pdf, erişim tarihi: 06.12.2017, 74 ss.
• Anonim, 2017. Hatay Valiliği. Tarım-İlin Genel Tarım Durumu. http://www.hatay.gov.tr/tarim, erişim tarihi 21.12.2017.
• Civan A, 2010. Türkiye’de Tarımsal Destek Politikaları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25 (1): 127-146.
• DSİ, 2017. Tarım- Sulamanın Önemi. http://www.dsi.gov.tr/docs/hizmet-alanlari/tarim-sulama.pdf?sfvrsn=2, erişim tarihi: 20.12.2017.
• GTHB, 2017a. GTHB Makro Ekonomik Veriler.http://www.tarim.gov.tr/Konular/Makro-Ekonomik-Gostergeler, erişim tarihi 21.12.2017.
• GTHB, 2017b. Bügem Faaliyetleri. Mart-2017. http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BUGEM.pdf, erişim tarihi: 21.12.2017.
• GTHB 2017c. Hatay İl Müd. 2016 Yılı Brifing Dosyası. http://hatay.tarim.gov.tr/Belgeler/ , erişim tarihi: 28.11.2017,s.15
• GTHB, 2017d. Hayvancılık Genel Müdürlüğü. Hayvancılık Verileri, erişim tarihi: 30.12.2017, s.2-4.
• GTHB, 2017e. Faaliyet Raporu-2016. erişim tarihi: 15.12.2017, s.85
• GTHB, 2017f. Hatay İl Müdürlüğü.Rakamlarla Hatay İli Tarım Kimliği. www.hatay.tarim.gov.tr/Belgeler, erişim tarihi 02.02.2018.
• GTHB, 2017g. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü. Teşkilatlanma Verileri. erişim tarihi: 20.12.2017), s.9-14 İçişleri Bakanlığı, 2017. 2016 Yılı Türkiye Göç Raporu. T.C. İçişleri Bakanlığı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. Geçici Koruma Altına Alınan Suriyeli Yabancıların İllere Göre Dağılımı.s.78 http://www.goc.gov.tr/files/files/2016_yiik_goc_raporu_haziran.pdf, erişim tarihi: 05.12.2017.
• İnan İ. H, 2016. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği. Güncellenmiş 8. Baskı. İdeal Kültür ve Yayıncılık. İstanbul. 415 s.
• Kalkınma Bakanlığı, 2016. İstatistiklerle Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye. http://www.dogaka.gov.tr/Icerik/Dosya, erişim tarihi 06.06.2018
• Kalkınma Bakanlığı, 2017a. Dış Ticaret ve Ödemeler Dengesi. http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/TemelEkonomikGostergeler.aspx, erişim tarihi: 21.12.2017.
• Kalkınma Bakanlığı, 2017b. Doğaka. Hatay İlinde Tarım ve Hayvancılık. http://www.hataydayatirim.com/sektorler.asp?HS=16&Sektorler=tarim-ve-hayvancilik, erişim tarihi:23.11.2017.
• Reçber K, Ayhan V, 2013. Türkiye İle Suriye arasındaki krizin Hatay bölgesi üzerindeki etkileri. Alternatif Politika, 5(3): 324- 340.
• Semerci A, 2016. Effects of Agricultural Supports on Farmer’s Revenue and Product Costs: The Case of Turkey. Custos e @gronegócio on line, 12 (3): 71-96.
• Tan S, Atak Ş, Şengül Ü, Tan SS, 2015. The Evaluation of The Changes in the Agricultural Sector with Common Economic Indicators in Turkey in the Last Decade. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6 (2): 588-595.
• TÜİK, 2014. Seçilmiş Göstergelerle Hatay-2013. TÜİK Yayın No:4242,Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası,Ankara.s.147-189.
• TÜİK, 2017a. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları-2016. Haber Bülteni. Sayı:24638,31.01.2017. erişim tarihi: 21.12.2017.
• TÜİK, 2017b. İl Bazında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla, iktisadi faaliyet kollarına göre, NACE Rev.2, 2004-2014 -. Haber Bülteni. Sayı:24920,12.12.2016. erişim tarihi: 28.12.2017.
• TÜİK, 2017c. Hayvansal Üretim İstatistikleri, erişim tarihi: 25.12.2017.