Lise Matematik Öğretmenlerinin 21. Yüzyıl Becerilerine Yönelik Öz Yeterlik Algılarının Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2024, , 1116 - 1146, 30.08.2024

Akile Demirel , Mehmet Taşpınar

https://doi.org/10.37217/tebd.1434280

Öz

Bu çalışmanın amacı; lise matematik öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerileri öz yeterlilik algılarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın çalışma evrenini Ankara ili Çankaya ilçesinde yer alan resmî devlet liselerinde görev yapan matematik öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmada karma yöntem modeli kullanılarak nitel ve nicel veriler toplanmıştır. Araştırmanın nitel verilerinden öğretmenlerin öğrenme ve inovasyon becerilerinde kendilerini yeterli gördükleri, yaşam ve kariyer becerileri ile bilgi, teknoloji ve medya becerilerinde orta düzeyde yeterli gördükleri; nicel verilerinden elde edilen sonuçlara göre ise öğretmenlerin 21. yüzyıl becerilerine yönelik öz yeterlik algı düzeylerinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın nitel ve nicel bulguları birlikte değerlendirildiğinde öğrenme ve inovasyon becerilerinde sonuçların benzerlik gösterdiği, yaşam ve kariyer becerileri ile bilgi, medya ve teknoloji becerilerinde bazı farklılıkların olduğu fakat kısmen benzerlik gösterdiği söylenebilir. Ulaşılan sonuçlar neticesinde öğretmenlerin 21. yüzyıl becerilerini kazanmak için okul ortamı ve sosyal hayatta ne tür ihtiyaçlarının olduğuna yönelik bir analiz yapılarak çalışmalara bu doğrultuda yön verilebileceği, öğretmenlerin 21. yüzyıl becerilerine sahip olma düzeylerinin öğrencilerin bu becerileri kazanmaları üzerindeki etkilerinin araştırılabileceği önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

21. yüzyıl becerileri, Lise matematik öğretmenleri, Öz yeterlik

Examination of Self-Efficacy Perceptions of High School Mathematics Teachers Towards 21st Century Skills Based on Different Variables

Öz

This study examines the perceptions of high school mathematics teachers regarding their self-efficacy in 21st century skills and how these perceptions vary across different factors. The target population of the study consisted of mathematics teachers employed in public high schools in the Çankaya district of Ankara province. This study employed a mixed-methods approach, using both qualitative and quantitative data. The qualitative data analysis showed that teachers demonstrated proficiency in learning and renewal skills, moderate proficiency in life and career skills, and information, technology, and media skills. On the other hand, the quantitative data indicated that teachers generally held a high perception of their self-efficacy regarding 21st century skills. Upon considering both qualitative and quantitative findings, it became evident that while similarities existed in learning and renewal skills, differences were noticeable in life and career skills, as well as information, media, and technology skills. Based on these results, we recommend analyzing teachers' needs in both the school environment and social settings to enhance their acquisition of 21st century skills. Furthermore, further research could explore how teachers' proficiency in these skills impacts their students' ability to acquire them.

Anahtar Kelimeler

21st century skills, High school math teachers, Self-efficacy

Kaynakça

• Akın, O. (2024). 21. yüzyıl beceri düzeylerinin coğrafya öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Aksüt, S. (2023). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlik algıları ile yaşam boyu öğrenme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Anagün, Ş. S. (2018). Teachers’ perceptions about the relationship between 21st century skills and managing constructivist learning environments. International Journal of Instruction, 11(4), 825-840.
• Anagün, Ş. S., Atalay, N., Kılıç, Z. & Yaşar, S. (2016). Öğretmen adaylarına yönelik 21. yüzyıl becerileri yeterlilik algıları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 160-175.
• Arslan, M. & Alcı, B. (2023). Mesleki ve teknik lise öğretmenlerinin 21.yy becerileri ile okul yöneticilerine yönelik 21.yy becerileri öz-yeterlik algıları arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(87), 1151-1173. https://doi.org/10.17755/esosder.1265817
• Aydın, A. (2019). İngilizce öğretmen adaylarının görüşleri çerçevesinde öğretmen eğitiminde 21. yüzyıl becerilerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Bakar, M. H. D. & Çiftçi, B. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlilik algılarının incelenmesi: (Nevşehir ili örneği). Kapadokya Eğitim Dergisi, 1(2), 44-61.
• Başar, S. (2018). Fen bilimleri öğretmen adaylarının fende matematiğin kullanımına yönelik öz yeterlik inançlarını, 21. yüzyıl becerileri ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N., Arslangilay, A. S., Üstündağ, M. T. & Bilasa P. (2019). Meslek lisesi öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerileri öz yeterlik algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 845-874.
• Cevahir, E. (2020). SPSS ile nicel veri analizi rehberi (1.b.). İstanbul: Kıbele.
• Colwell, J. & Enderson, M. C. (2016). When I hear literacy: Using pre-service teachers’ perceptions of mathematical literacy to İnform program changes in teacher education. Teaching and Teacher Education, 53, 63-74. https://doi.org/10.1016/j.tate.2015.11.001
• Creswell, J. W. & Plano-Clark, V. L. (2018). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks (CA): Sage.
• Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş (M. Sözbilir, Çev.). Ankara: Pegem.
• Çelebi, M. & Sevinç, Ş. (2019). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16[29 Ekim Özel Sayı], 3533-3584.
• Çepni, S. (2021). Beceri nedir ve neden önemlidir? Ü. Ormancı & S. Çepni (Ed.), Kuramdan uygulamaya 21. yüzyıl becerileri içinde (s. 2-12). Ankara: Nobel.
• Çınar, F. S. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerilerine ilişkin algılarının ve görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çiftçi, S., Sağlam, A. & Yayla, A. (2021). 21. yüzyıl becerileri bağlamında öğrenci, öğretmen ve eğitim ortamları. Rumeli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 718-734.
• Çiğilli, E. (2020). Sınıf öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgisi ile 21. yüzyıl öğreten becerileri algı düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çolak, M. (2018). Ortaokul fen bilimleri dersinin 21. yüzyıl becerilerini kazandırmadaki etkililiğine ilişkin öğretmen görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Çolak, M. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 21.yüzyıl becerilerine yönelik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demirkasımoğlu, N. (2018). Yakınsayan desen. K. Beycioğlu, N. Özer & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (s. 463-477). Ankara: Pegem Akademi.
• Devecioğlu, G. (2023) Fen Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programı’nın 21.yüzyıl becerileri kapsamında öğretmen adayları görüşlerine göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Doğan, E. (2020). Ortaöğretim programlarına 21. yüzyıl becerilerinin yansıması ve öğretmenlerin bu becerilere ilişkin görüşleri (Ankara ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Erdoğan, D. (2020). Türkçe öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri ile yaşam boyu öğrenme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Erten, P. (2020). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlilik algıları ve bu becerilerin kazandırılmasına yönelik görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(227), 33-64.
• Field, A. (2013). From discovering statistics using SPSS (4. b.). London: Sage.
• Ganayem, A. & Zidan, W. (2018). 21st-century skills: Student’s perception of online instructor role. Interdisciplinary Journal of E-Learing & Learning Objects, 14, 117-141.
• Göksün, D. O. (2016). Öğretmen adaylarının 21. yy. öğrenen becerileri ve 21. yy. öğreten becerileri arasındaki ilişki. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Gömleksiz, M. N., Sinan, A. T. & Doğan F. D. (2019). Türkçe, Türk dili ve edebiyatı ile çağdaş Türk lehçeleri öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlik algıları. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(19), 163-185.
• Gürültü, E., Aslan, M. & Alcı, B. (2018). Ortaöğretim öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerileri kullanım yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 780-798.
• Höfer, T. & Beckmann, A. (2009). Supporting mathematical literacy: examples from a cross-curricular Project. ZDM Mathematics Education(41), 223–230. https://doi.org/10.1007/s11858-008-0117-9
• Kalemkuş, F. & Bulut-Özek, M. (2021). 21. yüzyıl becerileri konusunda araştırma eğilimleri: 2000-2020 (Ocak Ayı). MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 878-900.
• Kalemkuş, J. (2021). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 63-87.
• Karabekmez, V. (2021). Sınıf öğretmenlerinin 21. yüzyıl öğreten becerileri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kaya, A. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının 21. yüzyıl becerileri kapsamında girişimcilik becerilerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kıyasoğlu, E. & Çeviker, Ş. (2020). Sınıf öğretmenlerinin 21 yüzyıl öğrenen ve öğreten becerileri. E-Kafkas Journal of Educational Research, 7(3), 240-261. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.689976
• Koenig, J. A. (2011). Assessing 21st century skills: Summary of a workshop. Washington (DC): National Academies.
• Kozikoğlu, İ. & Altınova, N. (2018). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerilerine ilişkin öz yeterlik algılarının yaşam boyu öğrenme eğilimlerini yordama gücü. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 522-531.
• MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2023). 21. Yüzyıl Becerileri Değerlere Yönelik Araştırma Raporu (ISBN 978-975-11-6648-7). https://ttkb.meb.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Murat, A. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlik algıları ile Stem’e yönelik tutumlarının incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• OECD. (2009). Assessing scientific, reading and mathematical literacy: A framework for PISA 2005. Paris: OECD.
• OECD. (2018). The future of education and skills: Education 2030. https://www.oecd.org/education/2030/ E2030%20Position%20Paper%20 sayfasından erişilmiştir.
• Önür, Z. & Kozikoğlu, İ. (2019). Ortaokul öğrencilerinin 21. yüzyıl öğrenme becerileri. Trakya Eğitim Dergisi, 9(3), 627-648.
• Özdemir, N. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin 21. yüzyıl öğretmen becerilerinin incelenmesi (Bursa ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Özdemir, Ü. (2022). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile 21.yüzyıl becerilerine ilişkin öz yeterlik algı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sakarya örneği). (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• P21. (2009). Partnership for 21 st century learning. http://www.p21.org sayfasından erişilmiştir.
• Patton, M. Q. (1987). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Sanders, W. L. & Rivers, J. C. (1996). Cumulative and residual effects of teachers on future student academic achievement. Knoxville, YN: University of Tennessee Value-Added Research and Assessment Center. https://www.heartland.org/publications-resources/publications/cumulative-and- residual-effects-of-teachers-on-future-student-academic-achievement sayfasından erişilmiştir.
• Solmaz, D. & Güven, G. (2023). Beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri yeterlilik algıları. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 25-39.
• Taşpınar, M. (2017). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamalı nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Uyar, A. & Çiçek B. (2021). Farklı branşlardaki öğretmenlerin 21. yüzyıl becerileri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi(9), 1-11.
• Varki, E. (2020). Öğretmen adaylarının çok boyutlu 21. yüzyıl becerileri ile yaratıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yayla, E. (2022). Lise öğrencilerinin 21. yüzyıl becerilerinin, bazı demografik özelliklere göre değişimi ve fizik dersi başarılarına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.