Küresel Beceriler ve Ders Kitaplarına Yansıması

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 1, 296 - 325, 26.06.2020

Alaettin İşeri

https://doi.org/10.37217/tebd.686477

Cited By: 2

Öz

Araştırma, Türkiye ortaöğretim kademesinde, sosyal bilimler (coğrafya), dil bilimleri (dil ve anlatım), fen bilimleri (kimya) ve din bilimleri (din kültürü ve ahlak bilgisi) alanlarındaki ders kitaplarına küresel becerilerden eleştirel ve yaratıcı düşünme, problem çözme ve iletişim becerilerinin yansıma durumunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda araştırma, konu içeriği, veri kaynağı ve tür olarak betimsel olup nitel bir durum çalışması olarak doküman incelemesine dayalı yürütülmüştür. Araştırma verileri, 2016-2018 eğitim-öğretim yıllarında Millî Eğitim Bakanlığınca ortaöğretim kademesi 10. sınıf düzeyinde okutulan farklı alanlardaki ders kitaplarının ikinci üniteleri kesit alınarak toplanmıştır. Kesit alınan ünitelerdeki metin çalışmaları, sorular, örnek olay, etkinlik, araştırma, tartışma, görsel okuma vb. öğrencinin etkin katılımını içeren etkinlik örneklerinin içerik analizi yapılmıştır. İçerik analizinde, belirlenen analiz kategorileri bağlamında, analitik, kategorisel, ilişkisel, değerlendirici ve frekans analizi teknikleri uygulanmıştır. Araştırmada incelenen içerik örneklerinin; incelenen küresel becerilerin kapsamıyla sınırlı düzeyde ilişkili olduğu belirlenmiştir. İçerik örneklerinin, en fazla eleştirel düşünme, en az ise yaratıcı düşünme becerisiyle ilişkili olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Küresel beceriler, Türkiye, ortaöğretim, ders kitapları

Kaynakça

• Adair, J. (2000). Karar verme ve problem çözme (çev. N. Kalaycı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Alan, M. (2016). Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 25.05.2016 tarih ve 34 sayılı kararı ile ders kitabı (5 yıl) olarak kabul edilmiştir. ISBN 978-975-6050-70-5.
• Anderson, L.W. ve Krathwohl, D.R. (Ed.). (2014). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama (çev. D. Ali Özçelik). Ankara: Pegem Akademi.
• Argun, Y. (2012). Okul öncesi dönemde yaratıcılık ve eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Aybek, B. (2007). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi: Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, s.43-60.
• Baltaş, Z. ve Baltaş, A. (2019). Beden dili. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme (çev. Abdullah Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2020). Eğitim üzerine (çev. Akın Emre Pilgir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berger, B.L. (2003) Küreselleşmenin kültürel dinamikleri. Bir Küre Bin Bir Küreselleşme Çağdaş Dünyada Kültürel Çeşitlilik (içinde) (Edit. Peter L. Berger ve Samuel P. Huntington). (9-26). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Bialik, M., Fadel, C. (2015). Skills for the 21st Century: What Should Students Learn? Center for Curriculum Redesign Boston, Massachusetts www.curriculumredesign.org.
• British Council. (2015). Unlocking a world of potential, Core skills for learning, work and society. British Council2015/F038(britishcouncil.org/sites/so/files/core_skills_brochure_unlocking_a_world_of_potential.pdf, 23. 08. 2016).
• Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21.yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 3112-3134. Retrieved from http://www.itobiad.com/issue/39481/494286.
• Dökmen, Ü. (2019). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Dünya Bankası. (2011). Türkiye’de temel eğitimde kalite ve eşitliğin geliştirilmesi zorluklar ve seçenekler. İnsani Kalkınma Departmanı Avrupa ve Orta Asya Bölgesi. Rapor No: 54131-TR
• Erözkan, A. (2007). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerini etkileyen faktörler. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi.
• European Commission/EACEA/Eurydice. (2012). Avrupa’da okullarda temel yeterlikler geliştirme: politik fırsatlar ve zorluklar. Eurydice Raporu. Luxembourg: Publications Office of the European Union. ISBN 978-92-9201-524-4: doi:10.2797/55508.
• Eurydice (2002). Key Competencies A developing concept in general compulsory education. ISBN 2-87116-346-4. (http://www.eurydice.org).
• Eurydice, (2012). Avrupa’da Okullarda Temel Yeterlikler Geliştirme: Politik Fırsatlar ve Zorluklar. Eurydice Raporu. Luxembourg: European Commission/EACEA, Publications Office of the European Union.
• Fischer, A. (2001). Critical thinking an introduction. United Kingdom: Cambridge University Press.
• Gürkaynak, İ. vd. (2008). Eleştirel düşünme. Sabancı Üniversitesi Eğitim Reformu Girişimi.
• İşeri, A. (2014). Türkiye’de uygulanan program geliştirme modellerinin pragmatist felsefe açısından epistemoloji sorunu. International Online Journal of Educational Sciences, 6(1), 214-230.
• İşeri, A. (2019). Uluslararası PISA yeterlilikleri ve Türkiye öğretim programları kazanımları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Mersin, 392-418.
• Kalaycı, N. (2001). Sosyal bilgilerde problem çözme ve uygulamalar. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kalaycı, N. (2011). Yaratıcı düşünme ve uygulamaları. İstanbul: Anadolu Öğretmen Liseleri II. Ulusal Eğitim Kongresi. 71-82.
• Kıngır, S. ve Aydemir, N. (2016) Ortaöğretim Kimya 10 Ders Kitabı, Tuna Matbaacılık; Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 16.12.2014 tarih ve 106 sayılı kurul kararı ile 2015-2016 öğretim yılından itibaren (5 yıl) ders kitabı olarak kabul edilmiştir. ISBN 978-975-8198-74-0.
• Kırdar, O. (2016). Ortaöğretim Coğrafya 10 Ders Kitabı, Dikey Yayıncılık. Millî Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulunun 30.11.2015 tarih ve 92 sayılı kararı ile (5 yıl) ders kitabı olarak kabul edilmiştir. ISBN 978-975-9168-39-1
• Klimovienė, G., Urbonienė, J., Barzdžiukienė, R. (2006). Critical thinking through cooperative learning. Kalbų Studıjos. 2006. 9 Nr, ISSN 1648-2824. (Studıes About Languages).
• Kneelland, S. (2001). Problem çözme (çev. N. Kalaycı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Korkut Owen, F. Bugay, A. (2014). İletişim becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 10, Sayı 2.
• Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi s.28, 143-149.
• MEB. (2004). Tebliğler Dergisi. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. 67, 2563, 734-735.
• MEB. (2010) Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Din Eğitimi Genel Müdürlüğü.
• MEB. (2011a). Coğrafya Dersi Öğretim Programı ( 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2011b). Dil ve Anlatım Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2013). Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• National Research Council. (2012). Education for Life and Work: Developing Transferable Knowledge and Skills in the 21st Century. Committee on Defining Deeper Learning and 21st Century Skills,… Washington, DC: The National Academies Press.
• NCCA. (2009). Senior Cycle Key Skills Framework. National Council for Curriculum and Assessment www.ncca.ie (erişim tarihi: 05.08.2016)
• NEA. Preparing 21st Century Students for a Global Society. An Educator’s Guide to the “Four Cs”. http://www.nea.org/assets/docs/A-Guide-to-Four-Cs.pdf (18.08.2016).
• Nosich, G.M. (2015). Eleştirel düşünme rehberi. Ankara: Anı Yayıncılık. ISBN:978-605-4434-84-8.
• OECD (2018c). Preparing our youth for an inclusive and sustainable World: The OECD PISA global competence framework. Paris: OECD Publishing. https://www.oecd.org/education/Global-competency-for-aninclusive-world.pdf adresinden erişildi.
• OECD. (2009). PISA 2009 assessment framework – key competencıes ın readıng, mathematıcs and scıence. https://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/44455820.pdf (erişim, 20.02.2017).
• OECD. (2018b). The future of education and skills: Education 2030. https://www.oecd.org/education/2030/E2030%20Position%20Paper%20(05.04.2018).pdf
• OECD.(2018a) Teaching for Global Competence in a Rapidly Changing World. http://dx.doi.org/10.1787/9789264289024-en
• Özden, Y. (2014). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi. ISBN.978-975-6802-13-7.
• Rychen, D. S. ve Salganik, L. H. (2003). (Editors): Key Competencies for a successful life and a well-functioning society. Hogrefe Publishing.
• QCAA. (2015). 21st century skills for senior education, an analysis of educational trends. Queensland Curriculum and Assessment Authority ISBN:978-1-921802-73-7. www.qcaa.qld.edu.au/downloads/publications/paper_snr_21c_skills.pdf (17.08.2016).
• Rosenberg, M. B. (2019). Şiddetsiz iletişim bir yaşam dili (çev. Gizem Alev Şapçı). Ankara: Remzi Kitabevi.
• Shalberg, P. (2019). Eğitimde Finlandiya modeli (Çev. Cansen Mavituna). İstanbul: Metropolis Yayınları.
• Shaw, S. (1998). Development of core skills training in the partner countries. subgroup final report. European Training Foundation.
• SQA’s Skills Framework: Skills for Learning, Skills for Life and Skills for Work (http://www.sqa.org.uk/sqa/files_ccc/skills_for_learning_life_and_work_framework_final.pdf: www.sqa.org.uk/sqa/files_ccc/SFLLW%20ALL%20080512.pdf, erişim; 15.08.2016).
• TEDMEM(2015). Ulusal Eğitim Programı 2015-2022. Türk Eğitim Derneği Yayın.
• The Councıl Of The European Unıon. (2017). European Qualifications Framework for lifelong learning and repealing the recommendation of the European Parliament and of the Council of 23 April 2008 on the establishment of the European Qualifications Framework for lifelong learning. Official Journal of the European Union. C-189/03. (https://ec.europa.eu/ploteus/sites/eac-eqf/files/en.pdf).
• The Scottish Government (2009). Curriculum for excellence building the curriculum 4 skills for learning, skills for life and skills for work. ISBN: 978-0-7559-8139-7: http://www.educationscotland.gov.uk (erişim tarihi: 10.08.2016).
• UNESCO. (2015). Global citizenship education: topics and learning objectives. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000232993.
• WHO. (1997). Life Skills Education In Schools. Programme On Mental Health. World Health Organization. Switzerland (http://www.asksource.info/pdf/31181_lifeskillsed_1994.pdf).
• Yaldız, H. (2016). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 10 Ders Kitabı, Gün Basım Yayım Rek.; Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunun 30.11.2015 tarih ve 92 sayılı Kurul Kararı ile 2016-2017 öğretim yılından itibaren (5 yıl) ders kitabı olarak kabul edilmiştir. ISBN 978-975-7325-86-4.