The Examination of Secondary Education English Textbooks in Terms of Gender Roles

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 2, 1277 - 1298, 28.12.2021

Yeter Akbulut Uzun , Sevinç Gelmez Burakgazi

https://doi.org/10.37217/tebd.909152

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to examine the textbooks used in English lessons in terms of gender roles. In this study, as a qualitative research method, the document analysis technique was used. The sample of the study consists of 10 English textbooks prepared by the Ministry of National Education, Board of Education and taught at the high schools in the 2020-2021 academic year. A total of 925 visual contents were analyzed and examined under certain categories. The research findings show that although there are some differences in terms of ratio in most of the textbooks examined, there isn't distinct discrimination in terms of giving the same results on gender issue, and that the female and male figures are generally fairly reflected. Moreover, although not a very high rate in some textbooks, elements that reflect gender inequality, especially in terms of the actions of female and male figures and their locations, were encountered. In the light of these results, suggestions, such as making corrections in the parts of the English textbooks that evoke gender inequality and in-service training activities on this subject to raise awareness for teachers were presented.

Anahtar Kelimeler

English Textbooks, Gender Roles, Textbook Analysis, Woman, Man

Ortaöğretim İngilizce Ders Kitaplarının Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı İngilizce dersinde öğretim materyali olarak kullanılan ders kitaplarını toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelemektir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemi olarak doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan ve 2020-2021 eğitim öğretim yılında ortaöğretim (lise) kademesinde okutulan 10 adet İngilizce ders kitabından oluşmaktadır. Ders kitaplarında yer alan toplamda 925 adet görsel içerik analizine tabi tutulmuş ve bu görseller belirli kategoriler altında incelenmiştir. Araştırma bulguları, incelenen ders kitaplarının çoğunda toplumsal cinsiyet konusunda her ne kadar oran bakımından farklılıklar olsa da aynı sonuçları vermesi bakımından belirgin şekilde herhangi bir ayrıma gidilmediğini, kadın ve erkek figürlerin genel olarak adil bir şekilde yansıtıldığını göstermektedir. Aynı zamanda araştırma bulgularında bazı ders kitaplarında çok yüksek oranla olmasa da özellikle kadın ve erkek figürlerin eylemleri ve bulundukları yerler bakımından toplumsal cinsiyet eşitsizliğini yansıtan ögelere de rastlanmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar ışığında ise İngilizce ders kitaplarını hazırlamakla görevli kişilerin bu kitaplardaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğini çağrıştıran kısımlarda düzeltmelere gitmesi, öğretmenlere de farkındalık kazandırmak için bu konuda hizmet içi eğitim faaliyetleri verilmesi gibi öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İngilizce Ders Kitapları, Toplumsal Cinsiyet, Kitap Analizi, Kadın, Erkek

Kaynakça

• Akbulut-Uzun, Y. (2020). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet eşitliğine dair görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Alpan-Özdemir, E. D. (2018).Toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının çocuk oyunlarına yansıması. Atatürk Üniversitesi GSF Sanat Dergisi, 31(1), 80-89.
• Berktay, F. (2011). Feminist teoride açılımlar. Y. Ecevit & N. Karkıner. (Ed.), Toplumsal cinsiyet çalışmaları (2. b.) içinde (s. 3-22). Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi.
• Bilgin, H. (2013). Türk Milli Eğitim Bakanlığı’nca yayınlanan 6., 7. ve 8. sınıf İngilizce ders kitaplarında cinsiyet temsilleri. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Blackstone, A. M. (2003). Gender roles and society. J. R. Miller, R. M. Lerner & L. B. Schiamberg (Ed.), Human ecology: An encyclopedia of children, families, communities, and environments içinde (s. 335-338). CA: Santa Barbara.
• Çubukçu, H. & Sivaslıgil, P. (2007). İngilizce ders kitaplarında cinsiyetçilik. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(34), 25-32.
• Demir, Y. & Yavuz, M. (2017). Do ELT coursebooks still suffer from gender inequalities? A case study from Turkey. Journal of Language and Linguistic Studies, 13(1), 103-122.
• Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal cinsiyet (10. b.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ecevit, Y. (2003). Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir? Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 83-88.
• Erol, M. (2008). Toplumsal cinsiyetin tutumlar üzerindeki etkisi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 199-219.
• Esen-Severge, Y. (1998). Ders kitaplarında cinsiyetçilik: ilköğretim ders kitapları üzerinde yapılmış bir içerik çözümlemesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Güder, Y. (2014). Okul öncesi çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Gümüşoğlu, F. (2008). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2(4), 39-50.
• İşcan, A. & Yassıtaş, T. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi İklim Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 Düzeyi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(1), 47-66.
• Kara, B. (2015). Kadınların üst düzey yönetici olmalarını engelleyen “cam tavan sendromu”na ilişkin eğitim yöneticilerinin görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Karaboğa, M. T. (2020). Sosyal Bilgiler ders kitaplarında cinsiyet rolleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(15), 4847-4881.
• Karasu, B. T. (2019). Kadınların toplumsal cinsiyet eşitsizliğine ilişkin bakış açılarının belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kırbaşoğlu-Kılıç, L. & Eyüp, B. (2011). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında ortaya çıkan toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 129-148.
• Kitiş-Çınar, E. (2013). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Mardani, A., Samieenejad, A., Khajavi, Y. & Mardani, S. (2012). Gender reflections in the English coursebooks of junior high schools: the case of Iran. Academic Research International, 3(1), 227-233.
• Özdemir, E. & Balcı-Karaboğa, A. (2019). Ortaokul Matematik ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 760-781.
• Özpınar, S. (2015). Sosyal dışlanma ve kadın sağlığı. M. Korkmaz, E. Demiray, Ü. Sevil, Ş. Hablemitoğlu & Y. Taşkıran (Ed.), Dünyada, Türkiye’de kadın ve şiddet içinde (s. 437-487). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Saygılıgil, F. (2016). Toplumsal cinsiyet tartışmaları (1. b.). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Söğüt, S. (2018). Gender representations in high school EFL coursebooks: An investigation of job and adjective attributions. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1722-1737.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Ankara: TDK. https://sozluk.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Teliousi, V., Zafiri, M. & Pliogou, V. (2020). Occupation and gender stereotypes in primary school: the case of the English language coursebooks in Greek primary schools. Universal Journal of Educational Research, 8(4), 1135-1148.
• Uşun, S. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Paradigma.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies(35), 29-56.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper in Brief, 13(1), 1-10.
• Yılmaz, E. (2012). Gender representatıons in elt coursebooks: a comparative study. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.