Fear of Covid-19, Coping With Stress and Family Protective Factors as Predictors of Mental Well-Being Levels of College Students During the Pandemic

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 1, 1 - 24, 28.04.2022

Önder Baltacı , Emirhan Aktaş , Ömer Faruk Akbulut

https://doi.org/10.37217/tebd.945037

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to examine Covid-19 fear, coping with stress and protective factors in the family as predictors of mental well-being levels of university students during the pandemic period. Correlational research was used as research model, as the research was intended to reveal the relationships between four different variables. The study group consisted of 539 university students, 406 of whom are women (75.3%) and 133 of whom are men (24.7%), enrolled in two different state universities in Turkey in the spring semester of 2020-2021 academic year. In the study; “Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale”, “The Fear of Covid-19 Scale”, “Coping With Stress Scale”, “Family Protective Factors Scale” and “Personal Information Form” were used. Pearson moments product correlation analysis and multiple linear regression analysis were performed in the analysis of the data. As a result of the study, significant positive relationships were found between the levels of mental well-being of university students during the pandemic period and the levels of fear of Covid-19, as well as levels of stress coping and levels of protective factors in the family. In addition, stress-coping strategies and protective factors variables in the family together accounted for 41,6% of the total variance in mental well-being. The results of the research were discussed in the light of the literature and various suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Mental Well-Being, Fear of Covid-19, Coping with Stress, Family Protective Factors

Üniversite Öğrencilerinin Pandemi Döneminde Mental İyi Oluş Düzeylerinin Yordayıcıları Olarak Covid-19 Korkusu, Stresle Başa Çıkma ve Ailedeki Koruyucu Etkenler

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin pandemi döneminde mental iyi oluş düzeylerinin yordayıcıları olarak Covid-19 korkusu, stresle başa çıkma ve ailedeki koruyucu etkenleri incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden birisi olan korelasyonel model kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 akademik yılı bahar döneminde Türkiye’deki iki farklı devlet üniversitesinde öğrenim gören 406’sı kadın (%75,3), 133’ü erkek (%24,7) olmak üzere toplam 539 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada, “Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği”, “Covid-19 Korkusu Ölçeği”, “Stresle Başa Çıkma Ölçeği”, “Ailedeki Koruyucu Etkenler Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, üniversite öğrencilerinin pandemi döneminde mental iyi oluş düzeyleri ile Covid-19 korkusu düzeyleri arasında pozitif yönde anlamsız; stresle başa çıkma düzeyleri ve ailedeki koruyucu faktörler düzeyleri ile pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca stresle başa çıkma stratejileri ile ailedeki koruyucu etkenler değişkenlerinin birlikte mental iyi oluştaki toplam varyansın %41,6’sını açıkladığı görülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlar alanyazın ışığında tartışılmış ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mental İyi Oluş, Covid-19 Korkusu, Stresle Başa Çıkma, Ailedeki Koruyucu Faktörler

Kaynakça

• Al Zubayer, A., Rahman, M. E., Islam, M. B., Babu, S. Z. D., Rahman, Q. M., Bhuiyan, M. R. A. M., ... & Habib, R. B. (2020). Psychological states of Bangladeshi people four months after the COVID-19 pandemic: An online survey. Heliyon, 6(9), e05057. doi: 10.1016/j.heliyon.2020.e05057
• Arslan, C., Dilmaç, B. & Hamarta, E. (2009). Coping with stress and trait anxiety in terms of locus of control: A study with Turkish university students. Social Behavior and Personality: An International Journal, 37(6), 791–800. doi: 10.2224/sbp.2009.37.6.791
• Avşaroğlu, S. & Akbulut, Ö. F. (2020). Sağlıklı aile yapısı açısından bir risk faktörü: İnternet bağımlılığı. International Social Sciences Studies Journal, 6(65), 2879–2902. doi: 10.26449/sssj.2456
• Aydın, K. B. (2010). Strategies for coping with stress as predictors of mental health. Journal of Human Sciences, 7(1), 534–548. https://j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/1037/496 sayfasından erişilmiştir.
• Badahdah, A. M., Khamis, F. & Al Mahyijari, N. (2020). The psychological well-being of physicians during COVID-19 outbreak in Oman. Psychiatry Research, 289, 113053. doi: 10.1016%2Fj.psychres.2020.113053
• Bakioğlu, F., Korkmaz, O. & Ercan, H. (2020). Fear of COVID-19 and positivity: Mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. International Journal of Mental Health and Addiction, 1–14. doi: 10.1007/s11469-020-00331-y
• Balcı, A. (2020). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem.
• Baltacı, Ö., Akbulut, Ö. F. & Yılmaz, E. (2021). Problemli internet kullanımında güncel bir risk faktörü: COVID-19 pandemisi. Humanistic Perspective, 3(1), 97–121. doi: 10.47793/hp.872503
• Benke, C., Autenrieth, L. K., Asselmann, E. & Pané-Farré, C. A. (2020). Lockdown, quarantine measures, and social distancing: Associations with depression, anxiety and distress at the beginning of the COVID-19 pandemic among adults from Germany. Psychiatry Research, 293, 113462. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113462
• Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N. & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet, 395, 912–920. doi: 10.1016/S0140-6736(20)30460-8
• Burger, J. M. (2019). Personality. Boston: Cengage Learning.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Caffo, E., Scandroglio, F. & Asta, L. (2020). Debate: COVID‐19 and psychological well‐being of children and adolescents in Italy. Child and Adolescent Mental Health, 25(3), 167–168. doi: 10.1111/camh.12405
• Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem.
• Carswell, K., Blackburn, P. & Barker, C. (2011). The relationship between trauma, post-migration problems and the psychological well-being of refugees and asylum seekers. International Journal of Social Psychiatry, 57(2), 107–119. doi: 10.1177/0020764009105699
• Chen, S. & Bonanno, G. A. (2020). Psychological adjustment during the global outbreak of COVID-19: A resilience perspective. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 12(1), 51–54. doi: 10.1037/tra0000685
• Cheng, H. & Furnham, A. (2003). Personality, self-esteem, and demographic predictions of happiness and depression. Personality and Individual Differences, 34(6), 921-942. doi: 10.1016/S0191-8869(02)00078-8
• Çelenk, B. & Peker, A. (2020). Ergenlerde benlik saygısının, stresle başa çıkma tarzları ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkideki aracılık rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(4), 147–162. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1077640 sayfasından erişilmiştir.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
• Demerouti, E., Veldhuis, W., Coombes, C. & Hunter, R. (2019). Burnout among pilots: psychosocial factors related to happiness and performance at simulator training. Ergonomics, 62(2), 233–245. doi: 10.1080/00140139.2018.1464667
• Folkman, S. & Lazarus, R. S. (1988). Coping as a mediator of emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), 466–475. doi: 10.1037/0022-3514.54.3.466
• Gardner, D. L., Huber, C. H., Steiner, R., Vazquez, L. A. & Savage, T. A. (2008). The development and validation of the inventory for family protective factors: A brief assessment for family counseling. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 16(2), 107–117. doi: 10.1177/1066480708314259
• Gençöz, T. (1998). Korku: Sebepleri, sonuçları başetme yolları. Kriz Dergisi, 6(2), 9–16. doi: 10.1501/Kriz_0000000068
• Girma, A. & Ayalew, E. (2020). Covid-19 related stress and coping strategies among adults with chronic disease in Southwest Ethiopia. MedRxiv, 17, 1551-1561. doi: 10.1101/2020.08.14.20174318
• Gladding, S. T. (2020). Aile terapisi: Tarihi, kuram ve uygulamaları (İ. Keklik & İ. Yıldırım, Çev.). Ankara: Türk PDR Derneği Yayınları.
• Gökler-Danışman, I. & Köksal, S. (2011). Ailedeki koruyucu etkenler ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Yazıları, 14(28), 39–46. https://antalya.psikolog.org.tr/tr/yayinlar/dergiler/1031828/tpy1301996120110000m000112.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Gönen, E. & Purutçuoğlu, E. (2009). Kriz ve stres koşullarında aile direnci: koruyucu ve iyileştirici faktörler. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1–12. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/ailedirenci.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Gönül, B., Hatice, I. & Acar, B. Ş. (2018). Aile İklimi Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik açıdan incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(50), 165–200. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/571514 sayfasından erişilmiştir.
• Griffiths, M. D. & Mamun, M. A. (2020). COVID-19 suicidal behavior among couples and suicide pacts: Case study evidence from press reports. Psychiatry Research, 289, 113105. doi: 10.1016/j.psychres.2020.113105
• Han, Q., Zheng, B., Agostini, M., Bélanger, J. J., Gützkow, B., Kreienkamp, J., ... & Collaboration, P. (2021). Associations of risk perception of COVID-19 with emotion and mental health during the pandemic. Journal of Affective Disorders, 284, 247–255. doi: 10.1016/j.jad.2021.01.049
• Kaya, M., Genç, M., Kaya, B. & Pehlivan, E. (2007). Tıp fakültesi ve sağlık yüksekokulu öğrencilerinde depresif belirti yaygınlığı, stresle başa çıkma tarzları ve etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(2), 137–146. http://www.turkpsikiyatri.com/C18S2/tipFakultesi.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Keldal, G. (2015). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği’nin Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 103–115. https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/warwick-edinburgh-mental-iyi-olus-olcegi-toad.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Konaszewski, K., Niesiobędzka, M. & Surzykiewicz, J. (2021). Resilience and mental health among juveniles: role of strategies for coping with stress. Health and Quality of Life Outcomes, 19(1), 1–12. doi: 10.1186/s12955-021-01701-3
• Lades, L. K., Laffan, K., Daly, M. & Delaney, L. (2020). Daily emotional well‐being during the COVID‐19 pandemic. British Journal of Health Psychology, 25(4), 902–911. doi: 10.1111/bjhp.12450
• Ladikli, N., Bahadır, E., Yumuşak, F. N., Akkuzu, H., Karaman, G. & Türkkan, Z. (2020). Kovid-19 korkusu ölçeğinin Türkçe güvenirlik ve geçerlik çalışması. International Journal of Social Science, 3(2), 71–80. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1219747 sayfasından erişilmiştir.
• Lazarus, R. S. (1991). Progress on a Cognitive-Motivational-Relational Theory of emotion. American Psychologist, 46(8), 819–834. doi: 10.1037/0003-066X.46.8.819
• Leandro, P. G. & Castillo, M. D. (2010). Coping with stress and its relationship with personality dimensions, anxiety, and depression. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1562–1573. doi: 10.1016/j.sbspro.2010.07.326
• Lebow, J. L. (2020). Family in the age of COVID‐19. Family Process, 59(2), 1–4. doi: 10.1111/famp.12543
• Linhares, M. B. M. & Enumo, S. R. F. (2020). Reflections based on Psychology about the effects of COVID-19 pandemic on child development. Estudos de Psicologia (Campinas), 37, e200089. doi: 10.1590/1982-0275202037e200089
• Liu, Q., Shono, M. & Kitamura, T. (2009). Psychological well‐being, depression, and anxiety in Japanese university students. Depression and Anxiety, 26(8), E99-E105. doi: 10.1002/da.20455
• MacCann, C., Lipnevich, A. A., Burrus, J. & Roberts, R. D. (2012). The best years of our lives? Coping with stress predicts school grades, life satisfaction, and feelings about high school. Learning and Individual Differences, 22(2), 235–241. doi: 10.1016/j.lindif.2011.08.004
• Mahmud, M. S., Talukder, M. U. & Rahman, S. M. (2020). Does ‘Fear of COVID-19’ trigger future career anxiety? An empirical investigation considering depression from COVID-19 as a mediator. The International Journal of Social Psychiatry, 2, 1–11. doi: 10.1177%2F0020764020935488
• Mertens, G., Gerritsen, L., Duijndam, S., Salemink, E. & Engelhard, I. M. (2020). Fear of the coronavirus (COVID-19): Predictors in an online study conducted in March 2020. Journal of Anxiety Disorders, 74, 102258. doi: 10.1016/j.janxdis.2020.102258
• Möhring, K., Naumann, E., Reifenscheid, M., Wenz, A., Rettig, T., Krieger, U., ... & Blom, A. G. (2021). The COVID-19 pandemic and subjective well-being: longitudinal evidence on satisfaction with work and family. European Societies, 23(1), 601–617. doi: 10.1080/14616696.2020.1833066
• Ones, L. (2020). The COVID-19 pandemic: A family affair. Journal of Family Nursing, 26(2), 87–89. doi: 10.1177/1074840720920883
• Orzechowska, A., Zajączkowska, M., Talarowska, M. & Gałecki, P. (2013). Depression and ways of coping with stress: A preliminary study. Medical Science Monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research, 19, 1050-1056. doi: 10.12659/MSM.889778
• Özkan, Y. & Kılıç, E. (2013). Ailenin psiko-sosyal destek ihtiyacını karşılamada yeni bir model önerisi: Aile sağlığı merkezlerinde aile psiko-sosyal destek birimi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(30), 25–44. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/197894 sayfasından erişilmiştir.
• Özmen, S., Özkan, O., Özer, Ö. & Yanardağ, M. Z. (2021). Investigation of COVID-19 fear, well-being and life satisfaction in Turkish society. Social Work in Public Health, 36(2), 164–177. doi: 10.1080/19371918.2021.1877589
• Pan, H. (2020). A glimpse of university students’ family life amidst the COVID-19 virus. Journal of Loss and Trauma, 25(6–7), 594–594. doi: 10.1080/15325024.2020.1750194
• Philip, J. & Cherian, V. (2020). Factors affecting the psychological well-being of health care workers during an epidemic: a thematic review. Indian Journal of Psychological Medicine, 42(4), 323–333. doi: 10.1177/0253717620934095
• Pierce, M., Hope, H., Ford, T., Hatch, S., Hotopf, M., John, A., ... & Abel, K. M. (2020). Mental health before and during the COVID-19 pandemic: a longitudinal probability sample survey of the UK population. The Lancet Psychiatry, 7(10), 883–892. doi: 10.1016/S2215-0366(20)30308-4
• Prime, H., Wade, M. & Browne, D. T. (2020). Risk and resilience in family well-being during the COVID-19 pandemic. American Psychologist, 75(5), 631–643. doi: 10.1037/amp0000660
• Rettie, H. & Daniels, J. (2020). Coping and tolerance of uncertainty: Predictors and mediators of mental health during the COVID-19 pandemic. American Psychologist, Advance online publication. doi: 10.1037/amp0000710
• Rodríguez-Hidalgo, A. J., Pantaleón, Y., Dios, I. & Falla, D. (2020). Fear of COVID-19, stress, and anxiety in university undergraduate students: A predictive model for depression. Frontiers in Psychology, 11, 3041. doi: 10.3389/fpsyg.2020.591797
• Ruiz-Frutos, C., Ortega-Moreno, M., Allande-Cussó, R., Domínguez-Salas, S., Dias, A. & Gómez-Salgado, J. (2020). Health-related factors of psychological distress during the COVID-19 pandemic among non-health workers in Spain. Safety Science, 133, 104996. doi: 10.1016/j.ssci.2020.104996
• Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potential: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166. doi: 10.1146/annurev.psych.52.1.141
• Satici, B., Gocet-Tekin, E., Deniz, M. E. & Satici, S. A. (2020). Adaptation of the Fear of COVID-19 Scale: Its association with psychological distress and life satisfaction in Turkey. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-9. doi: 10.1007/s11469-020-00294-0
• Savi-Çakar, F. (2018). Önleyici psikolojik danışma kuram ve uygulamaları. Ankara: Nobel.
• Stănculescu, E. (2021). Fear of COVID-19 in Romania: Validation of the Romanian version of the fear of COVID-19 scale using graded response model analysis. International Journal of Mental Health and Addiction, 1–16. doi: 10.1007/s11469-020-00428-4
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021). COVID-19 Bilgilendirme Sayfası. https://covid19.saglik.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374–384. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87222 sayfasından erişilmiştir.
• Türk Dil Kurumu. (2021). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
• Türküm, A. S. (2002). Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(8), 19–31. https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/stresle-basa-cikma-olcegi-toad.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Wong, B. Y. M., Lam, T. H., Lai, A. Y. K., Wang, M. P. & Ho, S. Y. (2021). Perceived benefits and harms of the covid-19 pandemic on family well-being and their sociodemographic disparities in Hong Kong: A cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(3), 1217. doi: 10.3390/ijerph18031217
• World Health Organization. (2021). WHO coronavirus disease (COVID-19) dashboard. https://covid19.who.int/ sayfasından erişilmiştir.
• Yiğit, R. (2012). Çevik kuvvet görevlilerinin benlik saygıları ile yaşam doyumu ve stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 61–75. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1492217 sayfasından erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (2021). 2020-2021 eğitim ve öğretim yılı bahar dönemine ilişkin açıklama. https://www.yok.gov.tr/HaberBelgeleri/BasinAciklamasi/2021/2020-2021-bahar-donemine-iliskin-aciklama.pdf sayfasından erişilmiştir.