Effects Of End Of Life-Related Ethics Training Given In The Process Of Clinical Training On Medical Students’ Attitudes Towards End Of Life

Yıl 2014, , 5 - 18, 01.05.2014

Gülay Yıldırım Murat Aksu Şükran Ertekin Pınar

https://doi.org/10.25282/ted.228735

Cited By: 1

Öz

Background: Although modern medicine can prolong life, physicians experience ethical dilemmas concerning the treatment and healthcare of a dying person. The study aims to determine the effects of ethics education on medical students’ attitudes towards the end of life. Methods: Ninety-seven medical students without ethics education or clinical experience were administered the survey before and after the ethics education on these topics. For the analysis, McNemar test and percentage distribution was used. Results: Of the students, 60,8 % before and 78,4% after the ethics education agreed to the item “The patient should be told that his/her cancer is irreversible” (p=0,009). Of them, 43,3% before and 72,2% after the ethics education agreed to the item “The patient should be connected to ventilation if the family refuses the physician and patient’s shared decision that the patient should be disconnected from the ventilation devices” (p=0,000). Of them, 33% before and 63,9% after the ethics education agreed to the item “When the patient requests to be administered analgesics enough to end his/her sufferings but to kill him/her the physician should administer the medicine if the family agrees to overdose drug administration even though the physician has seen the patient only once” (p=0,000). Conclusions: The students’ respect for patient autonomy regarding decisions about the end of life increased after the students received ethics education, but the level of autonomy regarding practices likely to cause the to die was not at an expected level.

Anahtar Kelimeler

Autonomy, Ethical decision-making, Cancer patients

Klinik Eğitim Sürecinde Yaşamın Sonuyla İlgili Etik Eğitiminin Tıp Öğrencilerinin Yaşamın Sonu Hakkındaki Tutumlarına Etkisi

Öz

Amaç: Modern tıp yaşamı uzatmakla birlikte hekimler ölmekte olan bireyin tedavi ve bakım uygulamalarında etik ikilemler yaşamaktadırlar. Bu araştırmada amaç etik eğitiminin tıp fakültesi öğrencilerinin yaşamın sonuyla ilgili tutumları üzerine etkisini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Klinik deneyimi olmayan ve daha önce yaşamın sonuyla ilgili etik eğitimi almamış 97 tıp fakültesi öğrencisine anket uygulanmıştır. Bir yıllık klinik eğitim süreci sonunda yapılan etik eğitimi sonrası anket ikinci kez uygulanmıştır. İstatistiksel değerlendirmede McNemar testi ve yüzdelik dağılım kullanılmıştır. Bulgular: “Tedavisi mümkün olmayan ileri evreye ulaşmış kanser olduğu hastaya anlatılmalı” ifadesine etik dersi alanlarda katılım %78,4, almayanlarda %60,8’dir (p=0,009). “Hekim ve hastanın ventilasyon cihazına bağlanmaması yönündeki ortak kararını aile kabul etmez ise hasta cihaza bağlanmalı” ifadesine olumlu görüş bildirme oranı etik eğitimi almayanlarda %72,2, alanlarda %43,3 (p=0,000). “Doktorun hastayı ventilasyon cihazına bağlamak istemesine rağmen hasta ve ailenin isteği doğrultusunda hastanın cihaza bağlanmaması” ile ilgili ifadeye eğitim almayanların %39,2’si eğitim alanların %62,9’u katılmıştır (p=0,002). “Hastanın acılarını sonlandıracak ve ölümüne neden olacak miktarda ağrı kesici ilaç istediği, ancak doktorun hastayı sadece bir kez gördüğü durumda; aile aşırı doz ilaç verilmesini kabul ederse doktor ilacı vermelidir” ifadesine katılanların oranı eğitim almayanlarda %33, eğitim alanlarda %63,9 (p=0,000). Sonuç: Yaşamın sonuyla ilgili kararlarda hasta özerkliğine saygının etik eğitimi sonrasında artığı, ancak hastanın ölümüne neden olacak uygulamalarda özerkliğin istendik düzeyde olmadığı ve hekimin hastayla ilişki süresinin karar verme sürecine etki ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Özerklik, Etik karar verme, Kanser hastası

Kaynakça

• Özkıriş A, Güleç G, Yenilmez Ç, ve ark.
• Hekim tutumları üzerine bir çalışma: ölüm ve
• ölümcül hastaya yaklaşım. Düşünen Adam
• Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2011; 24: 89-100.
• Bilsen J, Cohen J, Deliens L. End of life
• in Europe: an overview of medical practices.
• Population & Societies 2007; 430: 1-4.
• Akpınar A, Ersoy N. Yaşamı destekleyen
• tedaviler: ne zaman esirgenmeli? Ne zaman
• sonlandırılmalı? Türk Onkoloji Dergisi 2012; 27: 37-45.
• Faber-Langendoen K, Lanken PN. Dying
• patients in the intensive care unit: forgoing
• treatment, maintaining care. Ann Intern Med 2000; 133:886-93.
• Özden D, Karagözoğlu Ş, Tel H, ve ark.
• Yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerin
• yararsız tedavi ve uygulamaya ilişkin görüşleri.
• Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2012; 14: 1-10.
• Vincent JL. Ethical principles in end-of-life decisions in different European countries. Swiss Med Wkly 2004; 134: 65-68.
• Zikmund-Fisher BJ, Lacey HP, Fagerlin A. The potential impact of decision role and patient age on end-of-life treatment decision making J Med Ethics 2008; 34: 327-331.
• Rurup ML, Onwuteaka-Philipsen BD, Pasman HRW, et al. Attitudes of physicians, nurses and relatives towards end-of-life decisions concerning nursing home patients with dementia. Patient Education and Counseling 2006; 61: 372-380.
• Asghari F, Mirzazadeh A, Fotouhi A. Patients’ preferences for receiving clinical information and participating in decision-making in Iran. J Med Ethics 2008; 34: 348-352.
• Bilgin G, Öztürk G, Şirin S. Kanser tanısı konan hastalarda kötü haber verme: hekime düşen görev. İstanbul Tıp Fak Derg 2008; 71: 22-26.
• Yıldırım G, Aksu M. Tıp öğrencilerinin yaşamın son dönemi ile ilgili tutumları. Cumhuriyet Tıp Derg 2010; 32: 140-148.
• Erer S, Atici E, Erdemir AD. The views of cancer patients on patient rights in the context of information and autonomy. J Med Ethics 2008; 34: 384-388.
• Guven T. Truth-telling in cancer: examining the cultural incompatibility argument in Turkey. Nurs Ethics 2010;17: 159-66.
• Balseven Odabaşı A, Örnek Büken N. Aydınlatılmış onam ve yaşamın sonunda alınan etik kararlar-Hacettepe örneği. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2009;29(5):1041-54.
• Buken NO, Balseven Odabasi A. Physicians’ attitudes at the end-of-life: a cross-cultural evaluation. Med Law 2013 Dec;32(4):549-65 (Abstract).
• Wilson J. To what extent should older patients be included in decisions regarding their resuscitation status? J Med Ethics 2008; 34: 353- 356.
• Altun I, Ersoy N. Undertaking the role of patient advocate: a longitudinal study of nursing students. Nursing Ethics 2003 10: 462-471.
• Ruhnke GW, Wilson SR, Akamatsu T, et al. Ethical decision making and patient autonomy: a comparison of physicians and patients in Japan and the United States. Chest 2000;118: 1172-1182. 19. Beauchamps TL, Childress JF. Principles of biomedical ethics. New York: Oxford Universitiy Pres, 4. Edition, 1994.
• Samur M, Çay Şenler F, Akbulut H, ve ark. Kanser tanısı almış hastaların bilgilendirilme durumu: hekim ve hekim adaylarının yaklaşımları hakkında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi’nde yapılan sınırlı bir araştırmanın sonuçları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2000; 53: 61-166.
• Özkara E, Özdemir Ç, Hancı İH, ve ark. Ankara’da çalışan hekimlerin ötanaziye yaklaşımı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2002; 51: 207-214.
• Tavolli A, Mohagheghi MA, Montazeri A, et al. Anxiety and depression in patients with gastrointestinal cancer:does knowledge of cancer diagnosis matter? BMC Gastroenterol 2007;7: 28. 23. Uçar N, Yardım Aksu F, Alpar S, ve ark. Akciğer kanseri tanısı hastaya söylenmeli mi? Solunum Hastalıkları 2007;18: 148-156.
• Pousset G, Bilsen J, De Wilde J, et al. Attitudes of Flemish secondary school students towards euthanasia and other end-of-life decisions in minors. Child: Care, Health and Development 2009; 35: 349-356.
• Miccinesi G, Fischer S, Paci E, et al. Physicians’ attitudes towards end-of-life decisions: a comparison between seven countries. Social Science & Medicine 2005; 60: 1961-1974.
• Jacobs LM, Burns KJ, Jacobs BB. Nurse and physician preferences for end-of-life care for trauma patients. J Trauma 2010; 69: 1567-1573.
• Tepehan S, Özkara E, Yavuz MF. Yoğun bakım ve diğer birimlerde görev yapan hemşirelerin ötanaziye yaklaşımı. Adli Tıp Dergisi 2011; 25: 115-123.
• Beder A, Pınar G, Aydoğmuş G, ve ark. Hemşire ve hekimlerin ötanaziye ilişkin görüşleri. Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi 2010;1: 91-98.
• Löfmark R, Nilstun T, Cartwright C, et al. Physicians’ experiences with end-of-life decision- making: survey in 6 European countries and Australia. BMC Medicine 2008, 6: 4.
• Ryynänen OP, Myllykangas M, Viren M, et al. Attitudes towards euthanasia among physicians, nurses and the general public in Finland. Public Health 2002; 116: 322-331.
• Rietjens JAC, van der Heide A, Onwuteaka- Philipsen BD, et al. A comparison of attitudes towards end-of-life decisions: survey among the Dutch general public and physicians. Social Science & Medicine 2005; 61: 1723-1732.
• Rosenfeld KE, Wenger NS, Kagawa-Singer M. En-of-life decision making: a qualitative study of elderly individuals. J Gen Intern Med 2000; 15: 620-625.
• Hasta Hakları Yönetmeliği (1998) sbu.saglik. gov.tr/hastahaklari/yonetmelik.htm‎
• 002014 tarihinde ulaşılmıştır.
• adresinden 36. Türk Tabipleri Birliği Etik Bildirgeleri. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları, s. 27-30, 2010.
• Dünya Tabipler Birliği Venedik Bildirgesi Venedik (Ekim 1983) http://www.haksay.org adresinden 07.01.2014 tarihinde ulaşılmıştır.
• Türk Tabipleri Birliği (1999) Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. http://www.ttb.org.tr/index.php adresinden 09.01.2014 tarihinde ulaşılmıştır.