Zeynep Kaçar Oyunlarında Kadın-Mekan İlişkisi

Yıl 2015, Sayı: 27, 39 - 71, 23.10.2019

Hatice Şaşmaz

Öz

Tiyatro yaşam gerçeğini yansıtan, zihinlerde başka algı alanları açan bir
sanattır. Günümüzde disiplinlerarası çalışmaya açık olan “kadın sorunu” yaşam
gerçeğinin bir parçasıdır. Kadının görünmeyen emeği, annelik, cinsiyet
rollerinden kaynaklanan zorluklar yaşamın gerçeklerindendir. Günümüz
oyun yazarlarından biri olan Zeynep Kaçar oyunlarında kadınları merkeze
koymuş ve yaşadıkları bunun gibi sorunları işleyerek tiyatromuza katkıda
bulunmuştur.
Söz konusu kadın olduğunda her katmanında başka sorunların işlenebileceği
bir doku karşımıza çıkar. Bu katmanlar içinde bir nokta da, kadınların
ait oldukları ya da ait olmak zorunda kaldıkları mekanlar içindeki durumlarıdır.
Kadınların eşleştikleri mekanlar ise toplumsal yapının irdelenmesini
gerekli kılar.
Bu çalışmanın amacı, Zeynep Kaçar oyunları aracılığıyla toplumda
kadınların yaşadıkları mekanların karşılaştıkları sorunlarla ilişkili olduğunu
ortaya koymaktır. Toplum yapısı kadın-mekan ilişkisinde önemli rol
oynamaktadır. Yöntem olarak Zeynep Kaçar’ın oyunlarında içerik analizi
yapılacaktır. Oyun analizi çalışmamızın başlığı doğrultusunda yapılacak,
kadın-mekan ilişkisi üzerinde durulacaktır. Bu belirleme, toplumsal yapı,
yaşam deneyimleri ve gelenekler doğrultusunda tartışılacaktır. Sonuç olarak;
elde ettiğimiz bulgular toplum yapısı ekseninde değerlendirilerek, Zeynep
Kaçar oyunlarında Kadın ve mekan ilişkisi irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Zeynep Kaçar, kadın, mekan

Kaynakça

• • Alkan Ayten.“Cinsiyet Dinamiklerinin Peşinden Mekanın İzini Sürmek”,der: A. Alkan,Cins Cins Mekan içinde, İstanbul: Varlık Yayınları, 2009, 7-27. • Alkan Ayten. “Şehircilik Çalışmalarının Zayıf Halkası: Cinsiyet”,düz: S. Sancar,Birkaç Arpa Boyu1. Cilt içinde, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları,2011, 343-414. • And Metin. Türk Tiyatrosunun Evreleri, Ankara: Turhan Kitabevi, 1983. • Avar Adile A.Lefebvre’in Üçlü –Algılanan, Tasarlanan, Yaşanan- Mekan Diyalektiği, Dosya Dergisi Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını, 17, 2009, 7-16. • Beauvoir Simone de. İkinci Cins Evlilik Çağı, çev: B. Onaran, İstanbul: Payel Yayınları,2010. • Belkıs Özlem. Feminist Tiyatro, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları,2015. • Berktay Fatmagül. Tarihin Cinsiyeti, İstanbul: Metis Yayınları,2015. • Birkiye Selen K. İkibinli Yıllarda Türk Kadınının Tiyatroda Temsili, academi.edu, yılı belirtilmemiş makale. • Bora Aksu. Kadınların Sınıfı Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası, İstanbul: İletişim Yayınları,2005. • Çakır Serpil. Osmanlı’da Kadınların Mekanı, Sınırlar Ve İhlaller, Cins Cins Mekan içinde, der: A. Alkan, İstanbul: Varlık Yayınları, 2009, 76-99. • Dedehayır Handan. Mekanlar, İlişkiler Ve Duygularını İşe Koşan Kadınlar,Kadın Ve Mekaniçinde, der: A. Akpınar vd., İstanbul: Turkuaz Kitap, 2010, 158-172. • Demirbaş Gökben. Kadınların Mekan Algısı Ve Mekanı Kullanma Biçimleri, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, yön: Doç. Dr. M. Güler, 2012. • Durakbaşa Ayşe. Halide Edib, İstanbul: İletişim Yayınları,2014. • Durudoğan Hülya. Namusun İlmiği, Birkaç Arpa Boyu2. Cilt içinde, düz: S. Sancar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011, 871-880. • Elden Müge veUlukök Özkan. Televizyon Reklamlarında Çalışan Kadının Sunumu, Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma2. Cilt içinde, • İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2004, 135- 142. • Gezgin İsmail ve Gezgin İlkay &Çokişler Nazım.Mitoloji: Mitos Logos, İstanbul: Güncel Yayıncılık, 2004. • Hartmann Heidi. Marksizm’le Feminizm’in Mutsuz Evliliği, çev: G. Aygen, İstanbul: Agora Kitaplığı,2006. • Işık Emre. Beden ve Toplum Kuramı, İstanbul: Bağlam Yayınları,1998. • İnce Şengül. İki Kadın Bir Mutfak: Kadınlararası İktidar İlişkileri, Moment Dergi, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2 (2), 2015, 135, 156. • İnceoğlu Yasemin veKar Altan. Kadın Ve Bedeni, İstanbul: Ayrıntı yayınları, 2010. • Kaçar Zeynep. Toplu Oyunlar I, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, 2007. • Kaçar Zeynep. Toplu Oyunlar II, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları,2008. • Kaçar Zeynep. Toplu Oyunlar III, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, 2011. • Kaçar Zeynep. Toplu Oyunlar IV, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, 2015. • Kaçar Zeynep. Toplu Oyunlar V, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları,2017. • Kandiyoti Deniz. Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar, çev: A. Bora vd., İstanbul: Metis Yayınları,2007. • Sakallı Nuray&CurunFerzan. Romantik İlişkilerle İlgili Kalıpyargılara Karşı Tutumlar, Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 22, 2001, 31-45. • Saktanber Ayşe. Türkiye’de Medyada Kadın: Serbest, Müsait Kadın veya İyi Eş, Fedakar Anne, 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar içinde, yay. haz: Ş. Tekeli, İstanbul: İletişim Yayınları, 2010,187-206. • Savran Gülnur A. Beden Emek Tarih, İstanbul: Kanat Kitap,2013. • Kardam Filiz. Töre Cinayetleri Üzerine Bazı Düşünceler, Töre Cinayetleri içinde, Ankara: TC. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları, 1999, 87-96. • Kaynak Deniz (ed). Haklarımız Var, İstanbul: Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği,2013. • Kılıç Çiğdem.Geleneksel Türk Tiyatrosunda Zenneler, İstanbul: Kitap Yayınevi,2007. • Korkmaz Sevinç A. Medya, Cinsiyet Ve Mimarlık: Televizyon Reklamlarında Mutfak Temsil Biçimlerinin Cinsiyet Bağlamında Okunması, Yüksek Lisans Tezi,İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, yön: Doç. Dr. A. Allmer, 2011. • KudretCevdet.Karagöz, 1. Cilt, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,2004. • Kudret Cevdet.Ortaoyunu, 1. Cilt,İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,2007. • MonkJanice&HansonSusan. On Not ExcludingHalf Of The Human In Human Geography, The Professional Geographer, 34(1), 1982, 11-23. • Oktay Aygül. İşyerinde Cinsel Taciz ve İstismar, Kadın Araştırmaları Dergisi, 7, 2007, 75-89. • Öz Yasemin. Ahlaksızların Mekansal Dışlanması, Cins Cins Mekan içinde, der: A. Alkan, İstanbul: Varlık Yayınları,2009, 284-302. • Özgenç Neslihan. Dünden Bugüne Batı Resim Sanatında Kadın- Mekan İlişkisi, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 19, 2011, 89-96. • Fakiye Özsoysal. Oyunlarda Kadınlar, İstanbul: E Yayınları,2008. • Özünel Evrim Ö. Masal Mekanında Kadın Olmak, Ankara: Geleneksel Yayınları,2006. • PollockGriselda. “Modernlik ve Kadınlığın Mekanları”, çev: E. Soğancılar. Sanat Cinsiyet,ed: A. Antmen, 2014, 187-251. • Ramazanoğlu Caroline.Feminizm ve Ezilmenin Çelişkileri, çev: M. Bayatlı, İstanbul: Pencere Yayınları, 1998. • Selvi Dilaver. Kadın ve Aile İlmihali, İstanbul: Semerkand Yayınları,2007. • Segal Lynne. Ağır Çekim, çev: V. Ersoy, İstanbul: Ayrıntı Yayınları,1992. • Sezer Melek Özlem. Masallar ve Toplumsal Cinsiyet, İstanbul: Evrensel Basım Yayın,2010. • Sevim Ayşe. Feminizm, İstanbul: İnsan Yayınları,2005. • Şahin Yüksel. Türkiye’de Kamusal Ve Özel Alanda Kadın Giyimi Üzerine, Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma2. Cilt içinde, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 2004, 235-242. • Şener Sevda. Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlak Ekonomi Kültür Sorunları, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları,1971. • Şener Sevda. Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları,1972. • Tekerek Nurhan.Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyunlarımıza Yansımalar, Ankara: TC. Kültür Bakanlığı Yayınları,2001. • Tezcan Mahmut. Ülkemizde Aile İçi Töre Ya Da Namus Cinayetleri, Töre Cinayetleri içinde, Ankara: TC. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları, 1999, 21-27. Toprak Binnaz. Türkiye’de Farklı Olmak, İstanbul: Metis Yayınları,2008. • Yılmaz Berrin O. Geleneklerin Ardındaki Ölümler: Töre Cinayetleri, Kadın Araştırmaları Dergisi, 3, 2003, 69-83. • http://www.zeynepkacar.net/yazarlik/ (son erişim: 18.01.2017/20.22). • http://www.kadinvekadin.net/zeynep_kacar_kadinlari_merkeze_alan_ oyunlar_yaziyorum.html (son erişim: 18.01.2017/20.22).