Yıl 2014,
Cilt: 3 Sayı: 4, 1 - 33, 15.12.2014
Öz
A variety of views has been asserted on the status of woman in Turkish tribes so far; place and importance of woman in family, society and community life have been discussed.Language-related factors, archeological knowledge, findings and documents provide very significant data to determine the place and importance of woman in Turkish society for those interested in this field. In this article titled “Thoughts on Ancient Turkish Woman Sculptures”, it is attempted to determine the place of woman in Turkish tribes by means of concrete objects taking stand from the woman sculptures of Ancient Turkish period excavated from different regions of Turkish world
Anahtar Kelimeler
Ancient Turkish tribes woman sculptures bediz place of woman in ancient Turkish tribes
Kaynakça
- ALYILMAZ, C. (2000). Özbekistan Cumhuriyeti'nin Devlet Armasındaki Hüma Kuşu Tasviri. Orkun Dergisi, 23, 12-15.
- ALYILMAZ, C. (2003). Bugut Yazıtı ve Anıt Mezar Külliyesi Üzerine. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 3, 11-21.
- ALYILMAZ, C. (2007). (Kök)türk Harfli Yazıtların İzinde. Ankara.
- ALYILMAZ, C. (2011). Zanabazar Güzel Sanatlar Müzesindeki Türk Eserleri. Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı (720-2010) From Ötüken to İstanbul, 1290 Years of Turkish Bildiriler / Papers, İstanbul, 87-109, ed. M. ÖLMEZ.
- ALYILMAZ, C. (2012). İslamiyet Öncesi Türk Eserleri. Türk Dünyası Mimarlık ve Şehircilik Abideleri, Ankara, 6-105.
- ALYILMAZ, C. (2013). Turfan’da Bulunan Çince Tapınak Kitabesi Üzerindeki (Kök)türk Harfli Kutlug Kunçuy ve Śāriputri Yazıtları. Yalımkaya Bitigi Osman Fikri SERTKAYA Armağanı, Ankara, 115-136. ed. H. ŞİRİN-USER - B. GÜL.
- ALYILMAZ, C. (2005). Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu. Ankara.
- ARAT, R. R. (1988). Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig II Çeviri. Ankara.
- ARAT, R. R. (1991). Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig I Metin. Ankara.
- ASLANAPA, O. (1999). Türk Sanatı. İstanbul.
- BARS, M. E. (2014). Ak Kağan Destanında Kadın Tipi. Uluslararası TEKE (Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim) Dergisi / International Journal of Turkish Literature Culture Education, http://www.tekedergisi.com/, 3/3, 94-111.
- BAYAR, D. (1997). Mongolın Töv Nutag Dah’ Türegiyn Hun Çuluu. Ulaanbaatar.
- BAYAR, D. (2006). Eski Türk Anıtları ve Taş Heykelleri. Cengiz Han ve Mirasçıları Büyük Moğol İmparatorluğu, İstanbul, 92-109.
- BELLİ, O. (2003). Kırgızistan'da Taş Balbal ve İnsan Biçimli Heykeller Stone Balbals And Statues in Human Form in Kırghızistan. İstanbul.
- ÇORUHLU, Y. (2001). Göktürk Sanatında Dinî Nitelikli Heykeller ve Tasvirler. TDAY Belleten 2000, 95-146.
- ÇORUHLU, Y. (2006). Erken Devir Türk Sanatı İç Asya’da Türk Sanatının Doğuşu ve Gelişimi. İstanbul.
- DİVİTÇİOĞLU, S. (1987). Kök Türkler (Kut, Küç ve Ülüg). İstanbul.
- DONUK, A. (1988). Eski Türk Devletlerinde İdarî-Askerî Unvan ve Terimler. İstanbul.
- DOSIMBAEVA, A. (2012). Kazakstandağı Türk Mürası / Tyurkskoe nasledinie Kazahstana, Euraziyadağı Türk Mürası VI-VIII. gg. / Tyurkskoe nasledinie Evrazii VI-VIII. gg. Astana.
- DOSIMBAEVA, A. (2013). İstoriya Tyurkskih Narodov Traditsionnoe mirovozzrenie tyurkov. Astana.
- EKİCİ, M. (2000). Dede Korkut Kitabı’nda Kadın Tipleri. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri, 123-138.
- ESİN, E. (1978). İslamiyetten Önceki Türk Kültür Târîhi ve İslâma Giriş. İstanbul.
- ESİN, E. (2006). Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu. İstanbul.
- GÜLTEPE, N. (2008). Türk Kadın Tarihine Giriş : Amazonlar’dan Bâcıyân-ı Rûm'a. İstanbul.
- KABAKLI ÇİMEN, L. (2008). Türk Töresinde Kadın ve Aile. İstanbul.
- KALAFAT, Y. (2004). Anadolu'da Ulu Kadın Kişiler ve Halk İnançları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 34, 1-16.
- KARGI-ÖLMEZ, Z. (1996). Ebulgazi Bahadır Han Şecere-i Terâkime (Türkmenlerin Soykütüğü). Ankara.
- KUBAREV, V. D. ve TSEVENDORJ, D. (2001). Batı Moğolistan’daki Taşbabalar. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 17, 213-224. çev. O. SARIDİKEN.
- MERT, O. (2009). Ötüken Uygur Dönemi Yazıtlarından Tes - Tariat - Şine Us. Ankara.
- NADELYAEV, V. M. vd. (1969). Drevnetyurkskiy Slovar’. Leningrad.
- NOWGORODOVA, E. A. (1980). Alte Kunst der Mongolei. Leipzig.
- ÖGEL, B. (1984). İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi. Ankara.
- RADLOFF, W. (1994). Sibirya’dan. C. I, İstanbul. çev. A. TEMİR.
- ROUX, J. P. (1992). Ortaçağ Türk Kadını. Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, C 6, 18, 693–724. çev. G. YILMAZ.
- ROUX, J. P. (2001). Orta Asya Tarih ve Uygarlık. İstanbul. çev. L. ARSLAN.
- SERTKAYA, O. F., ALYILMAZ, C. ve BATTULGA, Ts. (2001). Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi Albümü. Ankara.
- SEVİNÇ, N. (1987). Eski Türklerde Kadın ve Aile. İstanbul.
- ŞİRİN USER H. (2011). Runik Türk Yazıtların Çerçevesinde Katun ve Kunçuy. Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı (720-2010) From Ötüken to İstanbul, 1290 Years of Turkish Bildiriler / Papers, İstanbul, 281-294.
- TABALDİEV, Ş. K. ve ŞAMENOVA. A. A. (2006). Burananın Balbal Taştarı Kamennıe izvayaniya Buranı The Stone Carvings at Burana Tower. Bişkek.
- TABALDİEV, Ş. K. (2011). Drevnie Pamyatniki Tyan’-şanya. Bişkek.
- TABALDİEV, Ş. K. vd. (2014).Arkeoloji Albümü / Arheologiyalık Al’bom. Bişkek.
- TANYU, H. (1967). Ankara ve Çevresinde Adak ve Adak Yerleri. Ankara.
- TEKİN, Ş. (1960). Uygurca Metinler I Kuanşi İm Pusar (Ses İşiten İlâh) Vap hua ki atlıg nom çeçeki sudur (saddharmapuŋdarīka-sūtra). Erzurum.
- TEKİN, T. (1998). Orhon Yazıtları Kül Tigin Bilge Kağan Tunyukuk. İstanbul.
- TEZCAN, M. (2009). Orta Asya’da ve Oğuz Türklerinde Küpe Takma Geleneğinde İndo-İran Kültürü Tesirleri. Beden Kitabı, İstanbul, 417-428, ed. E. GÜRSOY-NASKALİ - A. KOÇ.
- USEEV, N. (2011). Yenisey Cazma Estelikteri I: Leksikası cana Tekstter. Bişkek.
- USEEV, N. (2012). Köktürk Harfli Yenisey Yazıtlarındaki Kadını Bildiren Kelimelerin Anlamına Göre Eski Türklerde Kadın İmajı. Dil Araştırmaları, 11, 57-66.
- ÜNSAL, B. (1982). İstanbul Türbeleri Üzerinde Stil Araştırması. Vakıflar Dergisi, XVI, 77- 120.
- YILMAZ, A. (2006). Gök Türk Heykelciliğinde Baba ve Balbal Kavramları Üzerine. Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk Sanatı ve Kültürü, Prof. Dr. Nejat Diyarbekirli’ye Armağan, İstanbul, 111-126.
Yıl 2014,
Cilt: 3 Sayı: 4, 1 - 33, 15.12.2014
Öz
Türk boyları arasında kadının yeri hakkında bugüne kadar pek çok görüş ileri sürülmüş ve kadının aile, toplum ve millet hayatındaki yeri ve önemi dile getirilmiştir. Dile ait unsurlar, arkeolojik bilgi, bulgu ve belgeler de kadının Türk toplumundaki yerinin ve öneminin belirlenmesinde ilgililerine son derece önemli veriler sunmaktadır. Eski Türk Kadın Heykellerinin Düşündürdükleri başlıklı makalede Türk dünyasının farklı bölgelerinde ortaya çıkarılmış Eski Türk dönemine ait kadın heykellerinden hareketle kadının Türk boyları içindeki yeri somut objelerle belirlenmeye çalışılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Eski Türk boyları kadın heykelleri bediz kadının eski Türk boyları içindeki yeri
Kaynakça
- ALYILMAZ, C. (2000). Özbekistan Cumhuriyeti'nin Devlet Armasındaki Hüma Kuşu Tasviri. Orkun Dergisi, 23, 12-15.
- ALYILMAZ, C. (2003). Bugut Yazıtı ve Anıt Mezar Külliyesi Üzerine. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 3, 11-21.
- ALYILMAZ, C. (2007). (Kök)türk Harfli Yazıtların İzinde. Ankara.
- ALYILMAZ, C. (2011). Zanabazar Güzel Sanatlar Müzesindeki Türk Eserleri. Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı (720-2010) From Ötüken to İstanbul, 1290 Years of Turkish Bildiriler / Papers, İstanbul, 87-109, ed. M. ÖLMEZ.
- ALYILMAZ, C. (2012). İslamiyet Öncesi Türk Eserleri. Türk Dünyası Mimarlık ve Şehircilik Abideleri, Ankara, 6-105.
- ALYILMAZ, C. (2013). Turfan’da Bulunan Çince Tapınak Kitabesi Üzerindeki (Kök)türk Harfli Kutlug Kunçuy ve Śāriputri Yazıtları. Yalımkaya Bitigi Osman Fikri SERTKAYA Armağanı, Ankara, 115-136. ed. H. ŞİRİN-USER - B. GÜL.
- ALYILMAZ, C. (2005). Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu. Ankara.
- ARAT, R. R. (1988). Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig II Çeviri. Ankara.
- ARAT, R. R. (1991). Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig I Metin. Ankara.
- ASLANAPA, O. (1999). Türk Sanatı. İstanbul.
- BARS, M. E. (2014). Ak Kağan Destanında Kadın Tipi. Uluslararası TEKE (Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim) Dergisi / International Journal of Turkish Literature Culture Education, http://www.tekedergisi.com/, 3/3, 94-111.
- BAYAR, D. (1997). Mongolın Töv Nutag Dah’ Türegiyn Hun Çuluu. Ulaanbaatar.
- BAYAR, D. (2006). Eski Türk Anıtları ve Taş Heykelleri. Cengiz Han ve Mirasçıları Büyük Moğol İmparatorluğu, İstanbul, 92-109.
- BELLİ, O. (2003). Kırgızistan'da Taş Balbal ve İnsan Biçimli Heykeller Stone Balbals And Statues in Human Form in Kırghızistan. İstanbul.
- ÇORUHLU, Y. (2001). Göktürk Sanatında Dinî Nitelikli Heykeller ve Tasvirler. TDAY Belleten 2000, 95-146.
- ÇORUHLU, Y. (2006). Erken Devir Türk Sanatı İç Asya’da Türk Sanatının Doğuşu ve Gelişimi. İstanbul.
- DİVİTÇİOĞLU, S. (1987). Kök Türkler (Kut, Küç ve Ülüg). İstanbul.
- DONUK, A. (1988). Eski Türk Devletlerinde İdarî-Askerî Unvan ve Terimler. İstanbul.
- DOSIMBAEVA, A. (2012). Kazakstandağı Türk Mürası / Tyurkskoe nasledinie Kazahstana, Euraziyadağı Türk Mürası VI-VIII. gg. / Tyurkskoe nasledinie Evrazii VI-VIII. gg. Astana.
- DOSIMBAEVA, A. (2013). İstoriya Tyurkskih Narodov Traditsionnoe mirovozzrenie tyurkov. Astana.
- EKİCİ, M. (2000). Dede Korkut Kitabı’nda Kadın Tipleri. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri, 123-138.
- ESİN, E. (1978). İslamiyetten Önceki Türk Kültür Târîhi ve İslâma Giriş. İstanbul.
- ESİN, E. (2006). Türklerde Maddi Kültürün Oluşumu. İstanbul.
- GÜLTEPE, N. (2008). Türk Kadın Tarihine Giriş : Amazonlar’dan Bâcıyân-ı Rûm'a. İstanbul.
- KABAKLI ÇİMEN, L. (2008). Türk Töresinde Kadın ve Aile. İstanbul.
- KALAFAT, Y. (2004). Anadolu'da Ulu Kadın Kişiler ve Halk İnançları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 34, 1-16.
- KARGI-ÖLMEZ, Z. (1996). Ebulgazi Bahadır Han Şecere-i Terâkime (Türkmenlerin Soykütüğü). Ankara.
- KUBAREV, V. D. ve TSEVENDORJ, D. (2001). Batı Moğolistan’daki Taşbabalar. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 17, 213-224. çev. O. SARIDİKEN.
- MERT, O. (2009). Ötüken Uygur Dönemi Yazıtlarından Tes - Tariat - Şine Us. Ankara.
- NADELYAEV, V. M. vd. (1969). Drevnetyurkskiy Slovar’. Leningrad.
- NOWGORODOVA, E. A. (1980). Alte Kunst der Mongolei. Leipzig.
- ÖGEL, B. (1984). İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi. Ankara.
- RADLOFF, W. (1994). Sibirya’dan. C. I, İstanbul. çev. A. TEMİR.
- ROUX, J. P. (1992). Ortaçağ Türk Kadını. Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, C 6, 18, 693–724. çev. G. YILMAZ.
- ROUX, J. P. (2001). Orta Asya Tarih ve Uygarlık. İstanbul. çev. L. ARSLAN.
- SERTKAYA, O. F., ALYILMAZ, C. ve BATTULGA, Ts. (2001). Moğolistan’daki Türk Anıtları Projesi Albümü. Ankara.
- SEVİNÇ, N. (1987). Eski Türklerde Kadın ve Aile. İstanbul.
- ŞİRİN USER H. (2011). Runik Türk Yazıtların Çerçevesinde Katun ve Kunçuy. Ötüken’den İstanbul’a Türkçenin 1290 Yılı (720-2010) From Ötüken to İstanbul, 1290 Years of Turkish Bildiriler / Papers, İstanbul, 281-294.
- TABALDİEV, Ş. K. ve ŞAMENOVA. A. A. (2006). Burananın Balbal Taştarı Kamennıe izvayaniya Buranı The Stone Carvings at Burana Tower. Bişkek.
- TABALDİEV, Ş. K. (2011). Drevnie Pamyatniki Tyan’-şanya. Bişkek.
- TABALDİEV, Ş. K. vd. (2014).Arkeoloji Albümü / Arheologiyalık Al’bom. Bişkek.
- TANYU, H. (1967). Ankara ve Çevresinde Adak ve Adak Yerleri. Ankara.
- TEKİN, Ş. (1960). Uygurca Metinler I Kuanşi İm Pusar (Ses İşiten İlâh) Vap hua ki atlıg nom çeçeki sudur (saddharmapuŋdarīka-sūtra). Erzurum.
- TEKİN, T. (1998). Orhon Yazıtları Kül Tigin Bilge Kağan Tunyukuk. İstanbul.
- TEZCAN, M. (2009). Orta Asya’da ve Oğuz Türklerinde Küpe Takma Geleneğinde İndo-İran Kültürü Tesirleri. Beden Kitabı, İstanbul, 417-428, ed. E. GÜRSOY-NASKALİ - A. KOÇ.
- USEEV, N. (2011). Yenisey Cazma Estelikteri I: Leksikası cana Tekstter. Bişkek.
- USEEV, N. (2012). Köktürk Harfli Yenisey Yazıtlarındaki Kadını Bildiren Kelimelerin Anlamına Göre Eski Türklerde Kadın İmajı. Dil Araştırmaları, 11, 57-66.
- ÜNSAL, B. (1982). İstanbul Türbeleri Üzerinde Stil Araştırması. Vakıflar Dergisi, XVI, 77- 120.
- YILMAZ, A. (2006). Gök Türk Heykelciliğinde Baba ve Balbal Kavramları Üzerine. Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk Sanatı ve Kültürü, Prof. Dr. Nejat Diyarbekirli’ye Armağan, İstanbul, 111-126.
Toplam 49 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Şubat 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 3 Sayı: 4 |
