CUMHURİYETİN İLK DÖNEM ROMANLARINDA DİN ALGISI

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 932 - 941, 15.06.2018

Ahmet Faruk Güler

Öz

Osmanlı
Devleti’nin iki yüz yıllık batılılaşma sürecinin temelinde Batı’dan geri
kalmışlık fikri yer almaktadır. Bu düşüncenin arka planında ise yeniliklerin
önündeki ilk engel olarak “din” görülmektedir. Toplumsal hayatın içerisinde
yozlaşan din algısı, belirli zümrelerin kendi kişisel menfaatleri doğrultusunda
hareket etmeleri; batılılaşmanın karşısında dinin karşıt bir konumda yer
almasını yahut öyle algılanmasını sağlamıştır. Cumhuriyet, yaklaşık iki yüz yıl
süren modernleşme çabalarının nihai noktasıdır. Osmanlı Devleti’nin gerçekleştirmek
istediği yeniliklerin yeni bir devlet modeli etrafında şekillenmesidir.
Cumhuriyet’in ilk dönem romanlarında (1923-1940) din algısı, gerçekleştirilen
inkılaplar ve değişen sosyal ve siyasi hayat karşısında bireyin konumunu
göstermesi açısından oldukça önemlidir. Yeni bir devlet, yeni bir düzen ve yeni
bir sosyal hayatın insanların iç dünyalarında yarattığı inanç algısındaki
yıkımın izleri bu ilk dönem romanlarında belirgin bir şekilde kendisine yer
bulmaktadır. Bu çalışma, değişimin hızlı gerçekleştiği bir dönem olan
Cumhuriyet’in ilk yıllarında insanların ruh dünyalarında yer alan ikilik ve din
algısının göz önüne serilmesi ve toplumsal değişimin arkasında bıraktığı izleri
dönemin romanlarında tespit ederek bugünün Türkiye’sindeki yansımalarını göz
önüne sermektir.

Anahtar Kelimeler

Roman, Din Algısı, Batılılaşma, Yozlaşma, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

Kaynakça

• ADIVAR, H. E. (1999), Vurun Kahpeye, (Yayına Hazırlayanlar: Mehmet Kalpaklı, Gülbün Türkgeldi), İstanbul: Özgür Yayınları.
• ADIVAR, H. E. (1993), Tatarcık. İstanbul: Atlas Kitabevi.
• ALİ, S (2010). Kuyucaklı Yusuf (Kitap Editörü: Ayfer Tunç). İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.
• BERKES, N. (2007). Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• GÜLER, A. F. (2011). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Batılılaşma (1923-1940), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enst., Elazığ
• GÜNTEKİN, R. N. (2010), Gökyüzü, (Danışman: M. Fatih Kanter), İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• GÜNTEKİN, R. N. (2011), Yeşil Gece. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• GÜRPINAR, H. R. (2003). Evlere Şenlik Kaynanam Nasıl Kudurdu?, (Günümüz Türkçesi: Kemal Bek). İstanbul: Özgür Yayınları.
• KARAOSMANOĞLU, Y. K. (2008). Yaban. İstanbul: İletişim Yayınları.
• KARAOSMANOĞLU, Y. K. (2007). Ankara. İstanbul: İletişim Yayınları.
• KANTARCIOĞLU, S. (2008). Yakınçağ Tarihimizde Roman (1908-1960). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• KAPLAN, M. (1996). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 Tip Tahlilleri. İstanbul: Dergah Yay.
• KARAMAN, H. (1995). “Kimliğimizin İki Unsuru ve Çağdaşlık”, İzlenim Dergisi, S. 27, s. 5-6.
• KORKMAZ, R. (1997). Sabahattin Ali İnsan ve Eser. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• NAMLI, T. (2010). Tanzimat Devri Türk Romanında Sosyal Tenkit, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ
• ÖZER, İ. (2005). Avrupa Yolunda Batılaşma ya da Batılılaşma İst.’da Sosyal Değişimler. İstanbul: Truva Yayınları.
• ŞENGÜL, Ü. (2008). Batılılaşma (Tenkit ve Tahlil). Ankara: Berikan Yayınevi.
• TİMUR, T. (2002). Osmanlı Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik. Ankara: İmge Kitabevi.