YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETENLERİN DİL BİLGİSİ ÖĞRETİMİNE İLİŞKİN ALGILARI: BİR METAFOR İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 3, 1687 - 1708, 03.10.2019

Cansu Ekren , Celile Eren Ökten

Öz

Bu
araştırmada, yabancılara Türkçe öğreticilerinin dil bilgisi öğretimi algıları
Metafor Teorisi esas alınarak metaforlar aracıyla incelenmiştir. Metaforlarla
ulaşılan veri, dil bilgisi öğretimi açısından kaynak durumda olan Üç Boyutlu
Dil Bilgisi tabanında yorumlanmıştır. Alanyazında, gerek yabancılara Türkçe
öğreticilerinin dil bilgisi algılarını açıklayan gerekse dil bilgisinin
boyutlarının sınıflardaki yansımalarını içeren bir çalışma olmaması bu
çalışmanın ihtiyaç olduğunu düşündürmüştür. Nitel araştırma desenlerinden durum
çalışmasıyla kurgulanan araştırmada görüşme, gözlem ve doküman incelemesi
kullanılmıştır. Katılımcılarla yapılan ön görüşmenin ertesinde ses kayıt
yöntemiyle kayıt altına alınan yarı yapılandırılmış görüşmeler
gerçekleştirilmiştir. Bu kayıtlar deşifre edilmiş ve içerik analizi kapsamında
metafor analiziyle araştırılmıştır. Son olarak ders gözlemleri, ödev ve çalışma
kâğıdı incelemeleri yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda 534 metafor ve 54
kavramlaştırma elde edilmiştir.  Katılımcılar
sırasıyla “Dil bilgisi eşyadır.”, “Dil bilgisi bütündür/parçadır.” ve “Dil
bilgisi araçtır.” kavramlaştırmalarına olanak sağlayan metaforları
kullanmışlardır. Bu sonuç, yabancılara Türkçe öğretiminde dil bilgisinin biçim
boyutunun odakta olduğunu göstermekte ve onu bir beceri olmaktan
alıkoymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Metafor, metafor teorisi, yabancılara Türkçe öğretimi, üç boyutlu dil bilgisi

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1999). A glossary of literary terms (7. Baskı b.). Boston: Cornell University & Heinle & Heinle.
• Alpaslan, S. (2015). Metaforların örgüt ve yönetim araştırmalarındaki yeri: Ontolojik, epistemolojik ve metodolojik kabuller ışığında bir değerlendirme. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Fakültesi Dergisi, 45 - 64.
• Aristoteles. (2004). Poetika. (İ. Tunalı, Çev.) İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Black, M. (1954). Metaphor. Proceedings of the Aristotelian society, 273-294.
• Bölükbaş, F., Gedik, E. & Vd. (2013). İstanbul yabancılar için Türkçe çalışma kitabı A2. İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Bölükbaş, F., Gedik, E., & Vd. (2013). İstanbul yabancılar için Türkçe ders kitabı A2. (F. Aslan, Dü.) İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
• Cameron, L. (2003). Metaphor in educational discourse (Cilt I). London: Continuum.
• Cem Değer, A., Çetin, B., & Oflaz Köleci, E. (2017). Yabancılara Türkçe dilbilgisi öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Cem, A. (2005). Dilbilgisi öğretiminde biçim-anlam-kullanım üçlüsü: Ders malzemesi hazırlama ve uygulama önerisi . Ankara Üniversitesi Dil Dergisi, 7-27.
• Çetin, B. (2017). İletişimsel edinç ve yabancı dil olarak Türkçede dilbilgisi öğretimi. Turkish Studies, 179 - 196.
• Dilaçar, A. (1989). Gramer: Tanımı, adı, kapsamı, türleri, yöntemi, eğitimdeki yeri ve tarihçesi. Ankara.
• Güncel Türkçe Sözlük. (2019, Ocak 6). TDK: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts adresinden alınmıştır
• Güner, G. (2008). Şekil, içerik ve anlam bağlantısı bakımından Türkiye Türkçesi gramerciliği. Erciyes, 15-18.
• Halliday, M. A. (1985). An introduction to functional grammar. (E. Ernold, Dü.) London.
• Karadağ, B. F. & Göçer, A. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde drama yönteminin akıcı konuşma üzerindeki rolü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 7(1) s. 431-446
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: TDK.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2015). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (1. Baskı). (G. Y. Demir, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
• Larsen-Freeman, D. (2001). Teaching grammar. M. Celce-Murcia (Dü.) içinde, Teaching English as a second language. Boston: Heinle & Heinle.
• Larsen-Freeman, D., & Celce-Murcia, M. (1999). The grammar book. Boston: Heinle & Heinle.
• Paker, T. (2012). Türkiye’de neden yabancı dil (İngilizce) öğretemiyoruz ve neden öğrencilerimiz iletişim kurabilecek düzeyde İngilizce öğrenemiyor? Pamukkale University Journal of Education, 89 - 94.
• Searle, J. R. (1979). Expression and meaning: Studies in the theory of speech acts. Cambridge: Cambridge University Press.
• Sebzecioğlu, T. (2017). Dilbilim kavramlarıyla Türkçe dilbilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Şaf, N. N. (2010). Yabancı dil öğretiminde üç boyutlu dil bilgisi öğretimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Şahan, K. (2018) Metaforlar ve Orhan Veli şiiri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. Sayı: 7/3 2018 s. 1820-1838
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara. Yin, R. K. (2009). Case study research: design and methods (4. Basım). London: SAGE.